Początek zamarzania w Arktyce nie jest jeszcze pewny

Topnienie pokrywy lodowej w Arktyce mogło się już zakończyć, przynajmniej tak wynika z danych powierzchni. Ale nie jest to jeszcze takie oczywiste

Zasięg arktycznego lodu morskiego 13 września 2017 roku w zestawieniu ze średnią lat 80. XX wieku. JAXA

Niezależnie od tego, czy już się rozpoczęło zamarzanie Oceanu Arktycznego, czy zacznie się później, czapa polarna jest znacznie mniejsza niż kiedyś. Mapa Japońskiej Agencji Kosmicznej pokazuje, jak duży jest obszar wolny od lodu, a jak wyglądała czapa polarna w latach 80. XX wieku. Skala topnienia była wtedy znacznie mniejsza niż dziś. 

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2017 roku względem wybranych lat. NSIDC

Z danych Narodowego Centrum Danych Lodu i Śniegu wynika, że pokrywa lodowa wciąż może się jeszcze kurczyć. 12 września zasięg lodu spadł do najniższej wartości 4,61 mln km² - praktycznie tyle samo, co w 2008 roku, przy znacznie większej wtedy objętości lodu niż teraz.

Powierzchnia lodu morskiego w 2017 roku względem wybranych lat. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Jednak powierzchnia lodu odnotowała duży przyrost. Najmniejsza jej wartość miała miejsce 11 września i wyniosła 2,94 mln km². Potem nastąpił dość spory wzrost co pokazuje wykres. Powierzchnia 13 września wyniosła 3,17 mln km². Także w tym przypadku, mimo mocnego przyrostu jest za wcześnie, by mówić, nawet jeśli nie o wrześniowym minimum, to o momencie rozpoczęcia definitywnego zamarzania.

 Anomalie termiczne powierzchni wód Oceanu Arktycznego 13 września 2017 roku. DMI

Anomalie termiczne wód Oceanu Arktycznego są wysokie, ale z powodu działania wyżu barycznego, ciepło może szybko zniknąć. Wyże nie mają jednak dużego zasięgu, spory wyż znajduje się po stronie rosyjskiej. Pacyficzna i amerykańska część Oceanu Arktycznego jest zdominowana przez niskie ciśnienie. Tam gdzie są chmury proces wychładzania wód jest mocno utrudniony. Poza tym, nad Ocean Arktyczny dostają się ciepłe masy powietrza, co ilustruje mapa obok. 

Arktyka w podczerwieni: białe obszary - chmury, jasnoczerwone - lód, ciemnoczerwone - woda, zielone - lądy. Arctic.io, NASA

Chmury zatrzymują ciepło. Wyż powoduje, że ciepło ucieka w wyższe partie atmosfery. Powyższa mapa przedstawia obraz Arktyki w podczerwieni, dzięki czemu można łatwo rozróżnić miejsca gdzie są chmury, a gdzie ich nie ma. Widać, że po rosyjskiej stronie zachmurzenie jest małe. Inaczej wygląda pogoda od strony Morza Czukockiego. Białe obszary to chmury. Tak długo jak będą występować niże baryczne, tempo zamarzania jeśli nastąpi, to będzie powolne. Bardziej będzie je wymuszał wiatr niosący mroźne powietrze z wnętrza czapy polarnej i Grenlandii niż sama ilość/brak ciepła w dolnej warstwie atmosfery.

Prognozowane warunki pogodowe w Arktyce dla 15 i 17 września 2017 roku. Tropical Tidbits

Najbliższe dni według prognoz oznaczają przepychanki niżów i wyżów, bez niczyjej dominacji. Co więcej, wyże nie będą zbyt silne, raczej słabe z ciśnieniem rzędu 1017-1020 hPa. W Arktyce takie ciśnienie to za mało. Dobry efekt daje wyż z ciśnieniem przekraczającym 1025 hPa. Im wyższe, tym mniejsze zachmurzenie i w końcu jego całkowity brak na znacznym obszarze liczonym w milionach kilometrów kwadratowych. Poza tym, w ciągu najbliższych 4 dni nad Oceanem Arktycznym będzie panował raczej galimatias aniżeli jakaś konkretna, klarowna formacja układów ciśnień. Dopiero 19 września powstanie konkretny system układów... dipol arktyczny, choć prawdopodobnie niestabilny. Należy więc oczekiwać silnego zamarzania, a raczej stagnację, która powinna potrwać przynajmniej z tydzień czasu.

Zobacz także:

• Czapa polarna Arktyki skurczyła się poniżej 5 mln km kwadratowych, wciąż się kurczy, sobota, 2 września 2017 Topnienie lodu morskiego Arktyki postępuje. Mimo obecności wyżu barycznego nie następuje proces wychładzania wód, te wciąż mają wysoki stopień dodatniego odchylenia, a za ich pośrednictwem topnieje lód. Oczywiście zbliżająca się noc polarna robi swoje, spadają temperatury na północ od Grenlandii, nawet do -7^oC, ale większość obszaru Arktyki to temperatury tylko nieznacznie niższe od zera.