Dawniej tak silnych roztopów w Arktyce nie było

Sezon topnienia czapy polarnej w Arktyce wciąż trwa. Choć można stwierdzić, że jest najsłabszy od kilku lat, to nie aż tak, jak może się wydawać na pierwszy rzut oka. Patrzymy głównie na zasięg lodu (extent) na wykresie, ale są jeszcze inne parametry. Przede wszystkim kłania się tu obszar, jaki zajmuje czapa polarna na Oceanie Arktycznym. Dziś możemy mówić o słabym sezonie roztopów. 50 czy 100 lat temu takie topnienie jak dziś, byłoby czymś bezprecedensowym. Od 2005 roku pokrywa lodowa kurczy się poniżej 6 mln km², a w ciągu ostatnich 10 lat tylko dwa razy osiągnęła wartość nieznacznie przekraczającą 5 mln km². Ten rok będzie trzeci i prawdopodobnie ostatni, kiedy w jednej dekadzie rozmiary czapy polarnej nie spadły poniżej 5 mln km².  

 

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2021 roku względem wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC 

 

Aktualnie zasięg lodu ma 5,58 mln km² i do 1 września powinien skurczyć się do 5,3 mln km², mniej więcej tyle samo, co w 2013 i 2014 roku. Wrześniowe minimum powinno spaść do 5,1 mln km². Jeśli spojrzymy na zmiany zasięgu lodu z przeszłości, to zobaczymy, że obecny sezon roztopów jest zdarzeniem nadzwyczajnym. Na podstawie danych zebranych przez polarników czy żeglarzy wiemy, że przez cały XX wiek topnienie czapy polarnej ani razu nie zbliżyło się do wartości września 2013, 2014 czy tegorocznego. Warunki klimatyczne po prostu na to nie pozwalały. Dopiero w latach 90. XX wieku dało się już zauważyć, że coś się dzieje, że ocieplenie klimatu wywiera widoczny wpływ na Arktykę.   

 

Powierzchnia lodu morskiego w 2021 roku na tle wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

 

Innym parametrem jest powierzchnia (area) lodu morskiego, która w ciągu ostatniego tygodnia wcale tak powoli nie schodziła. Przyczyną są warunki pogodowe, które wpływają na to, jak szybko topnieje lód. Jeśli chodzi o temperatury, to region w ciągu ostatnich dni nie był zbyt ciepły. Bardzo zimno było nad Morzem Beauforta, a mimo to wciąż notuje się tam spadek powierzchni lodu. Widać, że temperatury atmosfery nie są główną przyczyną topnienia lodu, a temperatury wód. Ważną rolę odgrywa przy tym wiatr i jego siła. Wiatr miesza wodę, jeśli jest silny i trwa długo wynosi na powierzchnię ciepła wodę. Wpływa też fizycznie na lód, szczególnie gdy ma miejsce niż baryczny rozpraszający krę lodową. Z tego tytułu w ciągu ostatnich kilku dni zaobserwowano spadek koncentracji lodu.  

Dzisiejsze i prognozowane warunki pogodowe w Arktyce i obszarach rozciągających się wokół niej na 24-25 sierpnia 2021 roku. Tropical Tidbits

Warunki pogodowe zmieniły się, powstał ujemny dipol arktyczny, ale nie wyhamował ona wcale topnienia lodu. Przynajmniej jeśli chodzi o jego powierzchnię. Trwałe niże baryczne spowodowały spadek powierzchni lodu, a przede wszystkim jego koncentracji do bardzo niskich wartości. Mapa obok przedstawia wczorajszą (22 sierpnia) sytuację pogodową w Arktyce. W amerykańskiej części Oceanu Arktycznego znalazł się rozległy cyklon - zimny niż baryczny, ale jednocześnie układ, który tak naprawdę zaczął poprawiać topnienie lodu. Jutro i potem 25 sierpnia niż baryczny zajmie centrum. Dipol zniknie, ale rozpraszanie lodu wciąż będzie miało miejsce. Temperatury nie wzrosną, ale też nie spadną, więc topnienie kry z wykorzystaniem wody morskiej będzie trwało nadal. 

Zniszczony przez wiatr i wodę pak lodowy na północnych krańcach Morza Beauforta 22 sierpnia 2021 roku. NASA Worldview

Zdjęcie satelitarne pokazuje efekt działania cyklonu, który nie generował silnego wiatru, ale mimo to doszło do rozpadu paku lodowe. W kolejnych dniach pak lodowy będzie coraz bardziej przypominał swobodnie dryfująca krę lodową. To znacząco nie zmieni stanu czapy polarnej, i zasięg lodu we wrześniu poniżej 5 mln km² nie spadnie. Nie będzie to jednak aż taki słaby sezon roztopów, jak mogłoby się wydawać jeszcze dwa trzy tygodnie temu. Szczególnie gdy zwróci się jeszcze uwagę na grubość lodu. Po raz kolejny bez względu na to, co działo się z pogodą, jak szybko kurczyła się powierzchnia lodu, jego miąższość znacznie spadła. Według danych modelu HYCOM to, co przetrwa ten sezon topnienia, będzie mieć mniej niż 1,5 metra grubości.

Zobacz także:

• Za dwa tygodnie koniec sezonu topnienia, środa, 18 sierpnia 2021 Sezon roztopów prawdopodobnie zakończy się już za dwa tygodnie, a tym samym wrześniowe minimum wypadnie o rekordowo wczesnej porze.
• Najsłabszy sezon topnienia od lat, środa, 21 lipca 2021