Listopad 2021 - zamarzło prawie wszystko oprócz Zatoki Hudsona

Zasięg lodu morskiego w listopadzie tego roku przyrastał szybciej niż zwykle. Wartości zlodzenia znalazły się w obrębie odchyleń standardowych średniej wielolecia 1981-2010, co w ostatnich latach zdarza się rzadko. Dość szybko pojawił się lód na Morzu Beringa, ale Zatoka Hudsona do końca miesiąca była niemal całkowicie wolna od lodu. 

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w listopadzie 2021 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla listopada. Sea Ice Index - NSIDC

Średni dla listopada 2020 roku zasięg lodu (extent) wyniósł 9,77 mln km², to dziesiąta najmniejsza w historii pomiarów wartość. Pokrywa lodowa w listopadzie tego roku była o 0,93 mln km² mniejsza od średniej 1981-2010. W listopadzie występowały dość dobre warunki dla zamarzania akwenów zewnętrznych. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla listopada 2021 roku. Szybko pojawił się lód w cieśninie, a potem na Morzu Beringa. Inaczej sytuacja wyglądała w Zatoce Hudsona. W połowie listopada zazwyczaj jedna trzecia akwenu jest już pokryta lodem.

 

 

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w listopadzie 2021 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool

 

Powyższa animacja pokazuje, że już do 20 listopada wszystkie obszary wokół Basenu Arktycznego pokryły się lodem. Oprócz Morza Beringa, leżącego poza Oceanem Arktycznym, szybko zamarzł region morski między Svalbardem a Ziemią Franciszka Józefa. 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2021 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Średnie tempo wzrostu zasięgu lodu morskiego w listopadzie 2021 roku wyniosło 86,2 tys. km²/dzień, to 20% szybciej od średniej wieloletniej, która wynosi 69,6 tys. km²/dzień.  

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla listopada 2021 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Temperatury w Arktyce były dość wysokie, co ilustruje powyższa mapa. Obszary rozciągające się wzdłuż Archipelagu Arktycznego cechowały się średnią miesięczną nawet 6^oC wyższą niż zwykle. Ten ciepły region nie miał większego znaczenia, bo tam znajduje się stała pokrywa lodowa. Temperatury w normie i nieco poniżej normy występowały od Morza Karskiego po Grenlandzkie, co wpłynęło na tempo zamarzania. Podobnie było nad Morzem Beringa i na Alasce - ta było nawet 6^oC poniżej średniej wieloletniej. Za zaistniałą sytuację odpowiadała cyrkulacja mas powietrza związana ze wzorami układów barycznych, co pokazuje mapa obok. Np. niskie ciśnienie nad Alaską i wysokie nad Basenem Arktycznym i Morzem Beauforta spowodowało spadek temperatur nad Morzem Beringa i Czukockim. Temperatury pod koniec listopada wynosiły tam około -20^oC. 

Zmiany średnich miesięcznych temperatur w latach 1975-2021 dla listopada (obszar - 65-90^oN). Wykres przedstawia zmiany roczne (cienka krzywa) i zmiany wygładzonej średniej 5-letniej (grubsza krzywa). NOAA/NCEP

Choć może się to wydawać niedorzeczne z uwagi na wielkość czapy polarnej i tempo zamarzania, to średnia temperatura w listopadzie tego roku była dość wysoka. Listopad był trzecim najcieplejszym w historii pomiarów miesiącem - średnia temperatura była 4,43^oC wyższa od średniej 1981-2010. Ale tak jak wyżej wspomniano, to rezultat wysokich temperatur nad Basenem Arktycznym w sąsiedztwie Archipelagu Arktycznego.

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla listopada w latach 1979-2021.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla listopada 2021 roku 53,3 tys. km², a więc 5% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku listopada skurczyło się o 2,2 mln km².

Brak lodu w Zatoce Hudsona
Zwykle Zatoka Hudsona zaczyna zamarzać już na początku listopada, a tym roku jest inaczej.

Zasięg lodu morskiego w Zatoce Hudsona 30 listopada 2021 roku.

 

Do końca miesiąca zazwyczaj połowa akwenu jest pokryta lodem, czasem nawet dwie trzecie powierzchni. Zamarzaniu sprzyjają właściwości wody - to płytki, stosunkowo słabo zasolony zamknięty akwen, podobnie jak Morze Bałtyckie. Jednak dużo większy wpływ ma położenie. Zatoka otoczona jest szybko wychładzającym się lądem Ameryki Północnej, która bezpośrednio styka się z Oceanem Arktycznym, oraz Morzem Baffina przylegającym do Grenlandii. W tym roku pod koniec listopada zamarzł jedynie Basen Foxe’a - niewielka zatoka, która sąsiaduje z Zatoką Hudsona. Według danych NSIDC zlodzenie Zatoki Hudsona byto w listopadzie tego roku drugim najmniejszym w historii pomiarów. Liderem jest rok 2010. Przyczyną tego stanu rzeczy były dość wysokie temperatury zarówno w październiku jak i w listopadzie. Wody zatoki w listopadzie były nawet 4^oC cieplejsze niż zwykle. Brak lodu ma potencjalne konsekwencje dla niedźwiedzi polarnych w tym regionie, które muszą czekać na zamarznięcie zatoki, aby polować.

 

Szybkie topnienie wokół Antarktydy
Inaczej jest na Antarktydzie. Tam (teraz jest tam dzień polarny) obserwuje się szybkie topnienie, które w listopadzie zaczęło ocierać się o rekordy. 

 

Średni zasięg i koncentracja antarktycznej pokrywy lodowej w listopadzie 2021 roku.  Pomarańczowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla listopada. Sea Ice Index - NSIDC

 

Na koniec miesiąca zasięg lodu morskiego na Oceanie Południowym był drugim najmniejszym w historii pomiarów. Rekordowo mało lodu odnotowano w 2016 roku. Ponownie też uformowała się ogromna połynia nad oceanicznym płaskowyżem Maud Rise. Połyń powstawać zaczęła w ostatnich latach, a przyczyną jest działalność pogody - silne sztormy. Do tego dochodzi duże zasolenie regionu. Wiatr i fale powodują wzrost zasolenia lodu, co przyspiesza jego topnienie. Od lat obserwuje się niewielki wzrost zasięgu lodu na Oceanie Południowym. Zmiany z ostatnich lat wliczając wraz z obecnym rokiem, złamały ostatecznie trend. Jak pokazuje wykres obok jest on już spadkowy. Na razie jest to tylko 0,2% na dekadę, ale w przyszłości może dojść pogłębienia trendu.

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: A mixed-bag of Arctic sea ice

Zobacz także:

• Październik 2021 - rosyjski wir wkracza do gry, czwartek, 4 listopada 2021 Październik 2021 w Arktyce znacznie się odróżniał od poprzednich lat. Tempo zamarzania było na tyle szybkie, że na koniec miesiąca niemal cały obszar Oceanu Arktycznego był już pokryty lodem. 
• Wrzesień 2021 - wrześniowy zwrot, środa, 6 października 2021