Maj 2023 - wkraczając w lato

Dzienny spadek zasięgu arktycznego lodu morskiego był umiarkowany przez większą część maja, po czym nabrał tempa w ciągu ostatnich kilku dni miesiąca. Tymczasem zasięg lodu morskiego na Antarktydzie od wielu dni notuje rekordowe wartości. 

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w maju 2023 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla maja. Sea Ice Index - NSIDC

W maju tego roku średni zasięg lodu morskiego wyniósł 12,83 mln km², co stanowi trzynastą najmniejszą w historii pomiarów wartość. Jest to więc dość sporo, jak na ostatnie lata, ale nie jest to też efekt braku globalnego ocieplenia. Arktyka w ciągu ostatnich kilkunastu lat stała się regionem dość wilgotnym, co w okresie letnim hamuje topnienie. Majowa pokrywa lodowa była 0,46 mln km² mniejsza od średniej 1981-2010 i aż 0,91 większa od rekordowej z 2016 roku. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla maja 2023 roku. Tradycyjnie najmniej lodu znajduje się w sektorze atlantyckim, ale dość sporo jest wzdłuż wybrzeży Grenlandii. To efekt rzadko spotykanego silnego przyrostu w pierwszym kwartale tego roku. 

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w maju 2023 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool

Przez większą część maja zasięg lodu kurczył się wolniej od średniej wieloletniej. Pod koniec miesiąca przyspieszył. W dniach 24-31 maja Arktyka straciła 0,45 mln km² lodu. Całkiem sporo, bo przez cały miesiąc pokrywa lodowa skurczyła się o 1,4 mln km².  

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Całościowe tempo spadku dla maja wyniosło 47,9 tys. km² na dzień, podczas gdy średnia 1981-2010 wynosi 47 tys. km².

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla maja 2023 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

 

Maj w Arktyce był zimny. W dużej części Arktyki temperatury były nawet 4^oC niższe od średniej wieloletniej. Wyjątek stanowiło Morze Beauforta i Karskie, gdzie temperatury były do 6^oC wyższe od średniej wieloletniej. Ciepło było nad lądami, szczególnie w Kanadzie. Nad Zatoką Hudsona było 8^oC cieplej niż zwykle. Za dość chłodne warunki odpowiadał rozległy obszar niskiego ciśnienia. W maju rolę we wzroście temperatur odgrywać zaczyna zachmurzenie. Im mniejsze, tym wyższe temperatury. Dodatkowo przez pewien czas rozległy cyklon, szczególnie w pierwszej połowie maja zaciągał wciąż jeszcze zimne masy powietrza znad lądu. Na początku maja północna Syberia była jeszcze pokryta śniegiem, więc temperatury były tam niskie.

Zmiany średnich miesięcznych temperatur w latach 1975-2023 dla maja (obszar - 65-90^oN). Wykres przedstawia zmiany roczne (cienka krzywa) i zmiany wygładzonej średniej 5-letniej (grubsza krzywa). NOAA/NCEP

Maj był dopiero 21-ym najcieplejszym w historii pomiarów w Arktyce. Średnia przypowierzchniowa temperatura wyniosła -4,58^oC, to 0,16^oC więcej niż wynosi średnia wieloletnia. Temperatury w całej Arktyce podbiły lądy, podczas gdy wokół bieguna północnej było nawet kilka stopni zimniej niż zwykle.

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla maja w latach 1979-2023.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla maja 2023 roku 32,3 tys. km², a więc 2,4% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku kwietnia skurczyło się o 1,42 mln km².

 

Rekordy na Antarktydzie
Zupełnie inna sytuacja panuje na Antarktydzie. Tam zasięg lodu od wielu dni notuje rekordowe wartości. 

 

Średni zasięg antarktycznej pokrywy lodowej w maju 2023 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla maja Sea Ice Index - NSIDC

 

Od ponad 90 dni zasięg lodu na Oceanie Południowym notuje rekordowo małe wartości. Tak było przez cały maj. Średni zasięg lodu wyniósł tam 2,87 mln km², podczas gdy średnia wynosi 3,25 mln km². To w przypadku Antarktydy bardzo duża różnica, bo obecnie trwa tam sezon zamarzania. Wraz z początkiem czerwca sytuacja się nie zmieniła. Powolne tempo zamarzania miało miejsce na Morzu Weddella - to obszar, gdzie znajduje się największa powierzchnia lodu. Temperatury w północnej części tego akwenu były w maju nawet 10^oC wyższe od średniej. Stąd tak powolne zmiany w zasięgu lodu morskiego. Najprawdopodobniej zachodzą tam zmiany takie same jak w czasie nocy polarnej  w Arktyce. Wtedy to, w latach 2016-2018 Arktyka notowała rekordowo małe wartości zasięgu lodu morskiego i temperatury. 

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: Springing into summer

Zobacz także:

• Kwiecień 2023 - słaby początek arktycznej wiosny, 4 maja 2023 Kwiecień w Arktyce był bardzo zimny, więc tempo topnienia lodu było powolne. W konsekwencji czego zasięg lodu morskiego był znacznie większy niż w ostatnich latach.
• Marzec 2023 - od polarnego świtu do zmierzchu, czwartek, 6 kwietnia 2023