Silne ocieplenie nad Morzem Karskim

Po dość solidnej jak na ostatnie lata zimie, warunki w Arktyce szybko się zmieniły po tym, jak w marcu rozpadł się wir polarny. W marcu średnia temperatura wokół bieguna północnego wynosiła -26^oC, a w ciągu ostatniego tygodnia wartość ta oscylowała w okolicy -15^oC, aktualnie w Arktyce temperatura wynosi już tylko -10^oC. Znad zachodniej Syberii w pobliże bieguna północnego dotarła silna fala ciepłego powietrza. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje aktualny zasięg i koncentrację lodu morskiego.

 Zmiany średnich temperatur wokół bieguna północnego (80-90^oN) w 2020 roku względem średnich z poszczególnych dekad. DMI, grafika Nico Sun

Ural i zachodnia część Syberii doświadcza sporej adwekcji ciepła. Ciepłe masy powietrza, jak pokazuje wykres, wywindowały znacznie średnią temperaturę wokół bieguna północnego. Z kolei mapa obok pokazuje, że duża część Syberii dziś przed południem naszego czasu była objęta dodatnimi temperaturami wynoszącymi średnio 5^oC. Dodatnie wartości objęły także część półwyspu Tajmyr, który jest najdalej na północ wysuniętym lądem kontynentalnej Eurazji. Taka sytuacja otwiera drogę do szybszych zniż zwykle roztopów w Arktyce. 

Średnia temperatura powietrza dla 20 kwietnia 2020 roku na w Eurazji i w Arktyce, oraz odchylenia temperatury od średniej 1979-2000. Climate Reanalyzer

Jak pokazuje powyższe zestawienie map, zmiany są dość imponujące. Izoterma zero stopni przesunęła się daleko na północ, zbliżając się mocno do bieguna północnego. Druga mapa pokazuje, że mamy do czynienia z bardzo wysokimi temperaturami, średnio jest nawet 20^oC cieplej niż być powinno. Tak duże odchylenie to nie stan dla jednego dnia. Mapa NOAA obok pokazuje, że 1-17 kwietnia to bardzo ciepły okres na Syberii, i częściowo nad Oceanem Arktycznym. Anomalie na zachodzie Syberii w okresie 1-17 kwietnia sięgały nawet 9^oC, a nad Morzem Karskim od 2 do 6^oC powyżej średniej. Na Wyspie Dikson u wybrzeży półwyspu Tajmyr już na początku kwietnia temperatura wzrosła do -5^oC, 18 kwietnia doszło tam do gwałtownego ocieplenia i 19 kwietnia temperatura wzrosła prawie do 2^oC. 

 Powierzchnia lodu morskiego w 2020 roku względem wybranych lat. Dane NSIDC, wykres Nico Sun 

Obserwujemy dość agresywne zmiany pogodowe, jeśli weźmie się pod uwagę to, co działo się jeszcze w pierwszej połowie marca i wcześniejszych miesiącach. Na razie zmiany te odnoszą się do akwenów zewnętrznych. Tam temperatura najszybszej przekracza punkt odwilży. Zmiany na akwenach takich jak Morze Ochockie i Beringa wpływają na całościową zmianę, co pokazuje wykres. Przyspieszenie topnienia okazało się dosyć spore. Mapa obok pokazuje odchylenia powierzchni lodu względem średniej 2007-2016.

Zmiany powierzchni lodu morskiego na Morzu Karskim i Beringa w 2020 roku. NSIDC

O ile na Morzu Beringa lód topi się konsekwentnie i tam jest już tylko 250 tys. km², to na Morzu Karskim zmiany dopiero się zaczynają. Dopiero w maju będzie można zaobserwować wyraźnie zmiany w zasięgu i powierzchni lodu morskiego takich akwenów jak Morze Karskie, Łaptiewów czy Czukockie. Niemniej obecne temperatury nieuchronnie przyspieszają moment, kiedy ta zacznie się ewidentne topnienie. A już teraz zachodzą tam zmiany, które zasługują na pilną uwagę. 

Pokrywa lodowa Morza Karskiego 19 kwietnia 2020 roku. NASA Worldbiew

Na Morzu Karskim pojawiły się ubytki w lodzie, co oznacza zmianę albedo i pochłanianie energii słonecznej. Widać też liczne pęknięcia i szczeliny. To otwarta droga do szybkiego topnienia jeśli warunki pogodowe w maju a potem w lipcu będą temu sprzyjać. 

Kra lodowa na Morzu Barentsa 19 kwietnia 2020 roku. W dole widoczny archipelag Svalbard. NASA Worldview

Podobnie jest na Morzu Barentsa. Ostatnie zmiany w pogodzie wynikające z zaniku wiru polarnego, powodują, że lód tego akwenu zmienia się w krę lodową, a maksimum powierzchni (7 kwietnia) zostało już osiągnięte i lód na tym morzu będzie się już tylko roztapiać. Według danych PIOMAS doszło tam do znacznego przyrostu ilości lodu. Patrząc na zdjęcie satelitarne, ta nadwyżka za kilka tygodni zniknie. 

Jak więc widać, sezon roztopów 2020 rozkręca się. 

Zobacz także:

• W Arktyce zaczynają się już poważne zmiany pogodowe, piątek, 17 kwietnia 2020 Warunki atmosferyczne w Arktyce zaczynają się już zmieniać. Po rozpadzie wiru polarnego w marcu można już zaobserwować pełną reakcję troposfery - troposferyczny wir polarny zaczyna się rozpadać. Na obrzeżach Arktyki i wokół niej rosną temperatury, a pokrywa lodowa konsekwentnie się wycofuje. 
• Mocne wejście w sezon topnienia 2020 – efekty działania wiru polarnego znikają sobota, 28 marca 2020