Rekord wszech czasów już jest

Chociaż rekord wrześniowego minimum jest raczej mało realny (raczej), to solidne drugie miejsce ujawni inne rekordowe i spektakularne zdarzenie. Jest nim największe, przynajmniej w historii pomiarów satelitarnych topnienie czapy polarnej w euroazjatyckiej części Arktyki. Tak jak można było przypuszczać już kilka tygodni temu, to właśnie po stronie rosyjskiej będą ogromne straty i topnienie będzie podobne do tego z 1995 roku. Chociaż zmiany, jakie mają miejsce od strony Alaski i Morza Czukockiego pokazują, że tegoroczny sezon jawi się nam jako ten z 2012 roku. Ponownie rośnie ryzyko rekordu we wrześniu. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje aktualny zasięg i koncentrację lodu morskiego.

 Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w dniach 14-22 sierpnia 2020 roku. AMSR2, University of Bremen

Zmiany są ogromne, nie tylko od strony Oceanu Atlantyckiego i Morza Łaptiewów, ale także w sektorze pacyficznym. A przecież tam nie było dużej presji ze strony układów barycznych dających adwekcję ciepłych mas powietrza i odpowiedni dryf lodu z racji wiejącego wiatru. Te zmiany przełożyły się na dane pokazane na wykresie.

  Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2020 roku względem wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Według danych NSIDC zasięg lodu 22 sierpnia wyniósł 4,73 mln km², jest o 1,34 mln km² większy od wrześniowego minimum z 2012 roku.Tak więc by doszło do przebicia wartości z 2012 roku, topnienie musiałoby utrzymać obecne tempo z niewielkim spowolnieniem we wrześniu. To jest teoretycznie możliwe.

Powierzchnia lodu morskiego w 2020 roku względem wybranych lat. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

 

Przede wszystkim mamy do czynienia z bardzo niską koncentracją lodu, wynikającą ze wcześniejszych warunków dla topnienia, oraz to, że w ciągu ostatnich kilku dni presja baryczna była nieco większa niż w 2019 roku, kiedy to w drugiej połowie sierpnia tempo roztopów zaczęło hamować. Sama zaś powierzchnia jak pokazuje wykres, może lada dzień zetknąć się z wartością z 2012 roku. To będzie pierwsza taka sytuacja. Nie było takiego czegoś ani w 2016 roku, ani rok temu. Jest spora różnica między zasięgiem a powierzchnią. Do tego dochodzi potencjał cieplny wód, który został wypracowany w czerwcu i w lipcu. Według prognoz zostanie on wykorzystany. Mapa obok pokazuje odchylenia powierzchni lodu względem średniej 2000-2019. 

Sytuacja pogodowa w Arktyce 23 sierpnia 2020 roku. Po lewej układy baryczne i gradienty ciśnień wraz z wysokością geopotencjału, po prawej temperatura i wiatr. Tropical Tidbits/Earthnet

Dziś elementem presji pogodowej jest wyż baryczny nad Morzem Beauforta, który ma ponad 1020 hPa. Nie jest silny, ale generuje wiatr, który powinien zredukować zasięg i powierzchnię lodu na tym akwenie. I co ważniejsze - głęboki niż baryczny znad Morza Norweskiego, który wraz z wyżem znad Morza Karskiego daje dość silny wiatr nad Basenem Arktycznym między Svalbardem a Ziemią Franciszka Józefa. 

Prognozowane warunki pogodowe w Arktyce na 24-25 sierpnia 2020 roku. Tropical Tidbits

Ten wzór układów barycznych generuje silny wiatr, który fizycznie fragmentuje pak lodowy, ale też sprowadza ciepłe powietrze. Granica lodu, która na linii wyżej wymienionych archipelagów przebiega teraz na 84^oN, przesunie się jeszcze bardziej na północ. Tu już będzie rekord dla tego regionu Arktyki. Ten wzór będzie ewoluować, jak pokazują to mapy prognozy. Ośrodki baryczne przemieszczą się tak, że silny wiatr zacznie wiać od strony środkowej Syberii i Morza Łaptiewów. Animacja obok ilustruje ową sytuację. Ten silny wiatr, gdzie istotną rolę odegra wyż z centrum nad Wyspami Nowosyberyjskimi, wytworzy spory gradient ciśnienia wraz z niżem, który parę dni temu sprowadził do Polski ulewy i chłodniejsze powietrze. 

Czapa polarna w Basenie Arktycznym od strony Oceanu Atlantyckiego 22 sierpnia 2020 roku. W prawej części zdjęcia widoczne archipelagi wysp Svalbardu i Ziemi Franciszka Józefa. Sentinel 1AB, Sea Ice Denmark

Jeśli będzie występować presja ze strony określonych wzorów barycznych, to rekord z 2012 roku nieoczekiwanie może zostać pobity o włos. Nawet jeśli do tego nie dojdzie, to wynik wrześniowego minimum, wraz z tym, co się działo w Arktyce latem, zwłaszcza w lipcu, będzie mieć swoje konsekwencje. To konsekwencje regionalne krótkoterminowe jak blokady cyrkulacji atmosferycznej, jak i te globalne długoterminowe jak emisje metanu z hydratów, które przyczynią się do dalszego wzrostu temperatur.


Zobacz także:

• Rekordowe roztopy wciąż są bardzo realne, poniedziałek, 17 sierpnia 2020 Topnienie czapy polarnej postępuje w tempie, które teoretycznie daje możliwość pobicia rekordu wrześniowego minimum lub znaczącego zbliżenia się do owej wartości, a więc spadkowi poniżej 4 mln km².