Arktyka gładko zamarza? Nie do końca

Od blisko dwóch tygodni zamarzanie arktycznych wód postępuje szybko Pomiary satelitarne zasięgu/powierzchni lodu morskiego, a także modelowanie PIOMAS nie pokazują rekordowych wartości. Warunki atmosferyczne póki co sprzyjają rozrostowi pokrywy lodowej na akwenach zewnętrznych. Problem w tym, że to co widać z góry gołym okiem, nie do końca odzwierciedla realnej sytuacji. A nawet, gdy spojrzeć na samą powierzchnię (area) czy zasięg (extent), to wartości te niezmiennie są jednymi z najmniejszych w historii pomiarów. 

 

Powierzchnia lodu morskiego w 2020 roku względem wybranych lat oraz jej odchylenia względem średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Od początku stycznia powierzchnia lodu wzrosła o 1 mln km², z czego największe zmiany miały miejsce po 10 stycznia. Zasięg lodu rósł od samego początku miesiąca dość szybko. Mimo to, jak przedstawia to powyższy wykres, czapa polarna w dalszym ciągu ma jedne z najmniejszych w historii pomiarów rozmiary.

Zmiany stopniodni chłodu (FDD) w Arktyce w sezonie 2020/21 względem ostatnich lat i średnich dekadowych. Szare przerywane linie na wykres wyznaczają poszczególne wartości grubości lodu. Prawy wykres przedstawia anomalie stopniodni chłodu sezonie w 2020/21 roku względem ostatnich lat i średnich dekadowych. Na osi poziomej – kolejne miesiące sezonu, od września do czerwca. Dane DMI, wykres Nico Sun

Miarą „mroźności” sezonu zamarzania jest wskaźnik „stopniodni chłodu” (ang. Freezing degree days - FDD). Jeśli na przykład jednego dnia mamy temperaturę -5°C, drugiego -10°C, a trzeciego -15°C, to w ciągu tych trzech dni wskaźnik będzie przyjmował kolejno wartości 5, 10 i 15, a wartość skumulowana FDD wyniesie 30. Im wyższa ta wartość, tym bardziej mroźny mierzony sezon; im mniejsza – tym łagodniejszy. To właśnie skumulowana wartość wskaźnika stopniodni chłodu decyduje nie tylko o tym jak szybko zamarznie Ocean Arktyczny, ale co ważne - jak gruby lód się utworzy. Ten sezon zamarzania nie jest tak ekstremalny jak w sezonie 2016/17, ale jak widać, jest jednym z najgorszych. Temperatury w Arktyce są wysokie, co pokazuje mapa obok. Zamarza powierzchnia, a grubość ze względu na temperatury, a także ilość energii cieplnej w wodzie pod lodem wygląda po prostu źle.

 

Grubość lodu morskiego w 2016 i 2012 roku dla 23 stycznia. Naval Research Laboratory, Global HYCOM

 

Zbyt ciepły sezon zamarzania, a wcześniej agresywne zmiany w czasie letniego topnienia sprawiają, że czapa polarna nie osiąga na wiosnę takiej grubości, jaką powinna. Ostatni raport PIOMAS pokazuje, że dotychczasowy sezon zamarzania niewiele zmienił. Powyższe mapy ilustrują, że w ciągu kilku lat, co widać gołym okiem, zaszły spore zmiany. Powierzchnia lodu powyżej dwóch metrów spadła w sposób zauważalny. 

Aktualna sytuacja jest jeszcze o tyle dobra, że na razie skutki rozpadu wiru polarnego nie maja takiego wymiaru jak chociażby w sezonie 201/17. Jednak zewnętrzne regiony, jak ostatnio Morze Barentsa, a teraz Baffina i Półwysep Labradorski doświadczają nadzwyczaj wysokich temperatur. Najbliższe dni niewiele zmienią. Z kolei regiony leżące wokół Arktyki będą w dalszym ciągu doświadczać rozlicznych ekstremów pogodowych. 

Zobacz także:

• Zamarzanie postępuje szybko, ale nierównomiernie, niedziela, 10 stycznia 2021 Początek 2021 roku w Arktyce charakteryzuje się szybkim tempem zwiększania się zasięgu lodu morskiego. Ogólnie panują korzystne ku temu warunki atmosferyczne.