Najsłabszy sezon topnienia od lat

Wszystko wskazuje już na to, że to będzie jeden z najsłabszych sezonów topnienia w ciągu ostatnich 10 lat. Oczywiście z obecnej perspektywy. Żeby jednak uspokoić wszystkich sceptyków i denialistów - winę za to ponoszą warunki atmosferyczne w Arktyce i wpływające na nie zmiany klimatyczne w regionie.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego w 2012, 2020 i 2021 roku dla 20 lipca. AMSR2, University of Bremen 

W roku 2012 lipcowe i sierpniowe topnienie lodu napędzały warunki atmosferyczne. Nie tylko dipol arktyczny, ale aktywne działanie wyżu barycznego, którego obecność czerwcu wiązała się z dużym nasłonecznieniem. Szczególnie dotknięty był obszar Morza Beauforta. W zeszłym roku dużą siłę miał wyż w pierwszej połowie lipca, który objął bardzo duży obszar Oceanu Arktycznego i bardzo szybko napędził topnienie lodu. Ten rok okazuje się inny. Okres od 1 do 16 lipca to permanentnie utrzymujące się niskie ciśnienie. Animacja obok pokazuje zmiany pól ciśnienia atmosferycznego regionu arktycznego.  Większość Oceanu Arktycznego była zdominowana przez ciśnienie atmosferyczne nieprzekraczające 1000 hPa. Tym samym w regionie występowało duże zachmurzenie, które blokowało dostęp promieni słonecznych do powierzchni Oceanu Arktycznego.

Powierzchnia lodu morskiego w 2021 roku na tle wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun 

Początkowo topnienie lodu mimo dużego zachmurzenia napędzał silny wiatr i sztormy, które dominowały między 6 a 11 lipca. Jednak brak energii ze Słońca w końcu wziął górę, zważywszy, że pogoda po 12 lipca się uspokoiła, a sztorm przeniósł się nad amerykańską część Basenu Arktycznego. Spadek powierzchni (area), a także zasięgu (extent) lodu wyhamował. To zmiana bardzo podobna do tej z 2013 roku. Wtedy też dominowały chłodne i pochmurne warunki. Z racji ograniczonej ilości energii słonecznej z powodu dużego zachmurzenia potencjał dla topnienia lodu spadł i to znacznie, co pokazuje wykres obok. Potencjał energii topnienia jest taki jak w 2013 czy 2014 roku. 

Zmiany powierzchni lodu morskiego w Basenie Arktycznym i na Morzu Beauforta w 2021 roku. NSIDC
*Przedstawione dane uwzględniają większy obszar arktycznych akwenów niż geograficzny. Obejmują część wód Basenu Arktycznego. Morze Beauforta ma 476 tys. km².

Dwa kluczowe regiony, czyli Morze Beauforta oraz Basen Arktyczny to miejsca, gdzie lód topi się w tym powoli. Morze Beauforta stanowi część starego grubego lodu i przylega do obszaru Basenu Arktycznego. Jeśli tam lód szybko się stopi, to oznacza to, że wrześniowe minimum wypadnie na niskim poziomie. Tak było w 2007 czy 2012 roku. Odstępstwem od tej reguły był rok 2020, ale wtedy miała miejsce bardzo silna presja na region rosyjski. W tym roku ta presja jest mniejsza.

 Prognozowane warunki pogodowe w Arktyce i obszarach rozciągających się wokół niej na 22-23 lipca 2021 roku. Tropical Tidbits

Najbliższe dni zmienią sytuację w Arktyce i tempo topnienia lodu przyspieszy. Pojawi się wyż baryczny, który nie będzie silny, i nie przyniesie za sobą wysokich temperatur. Lokalnie je nawet obniży ze względu na swoje ułożenie - zaciąganie chłodnego powietrza znad regionu amerykańskiego. Do tego moment pojawienia się wyżu, po 20-tym lipca to już raczej za późno na wykorzystanie Słońca. Przyspieszenie roztopów będzie więc niewielkie. Krótkoterminowy model prognostyczny A. Slatera pokazuje, że tegoroczny sezon będzie słaby. Wszystko wskazuje na to, że to jednak jest powtórka z 2013 roku, ale z innym wynikiem.

Lód morski Morza Beauforta 20 lipca 2021 roku. NASA Worldview

W związku z ocieplającym się klimatem różnica będzie polegała na tym, że wrześniowe minimum 2021 będzie o jakieś 0,3 mln km², może nieco więcej. Takie same lub bardziej pochmurne i chłodne warunki jak 2013 co kilka lat dają silniejsze roztopy, bo rosną temperatury, rośnie ilość energii cieplnej w oceanach. To znaczy, że za 6-8 lat kolejny tego typu sezon przyniesie około 4,4 mln km², potem 4 mln km². Pomiędzy tymi latami będą występować silniejsze roztopy, wśród nich pojawi się nowy rekord, do którego dojdzie miedzy 2023 a 2027. Oczywiście teoretycznie. Należy się jednak spodziewać, tak jak to ilustruje wykres obok, że w pewnym momencie pod naporem globalnego ocieplenia zmiany przyspieszą. 

Zobacz także:

• Zmiana sytuacji w Arktyce - to nie jest rok 2013, a perspektywa megatopnienia jest nieuchronna, sobota, 3 lipca 2021 W trzeciej dekadzie czerwca warunki atmosferyczne przyczyniły się do zahamowania tempa topnienia lodu.