Nieoczekiwana sytuacja - Przejście Północno-Zachodnie może otworzyć się w pierwszej połowie sierpnia

Od dłuższego czasu w Arktyce utrzymuje się dodatni dipol arktyczny - zjawisko polegające na utrzymywaniu się niskiego ciśnienia w euroazjatyckiej części Oceanu Arktycznego i wysokiego w amerykańskiej. Dodatni dipol jest wzorem pogodowym, który wzmacnia topnienie lodu morskiego. Co ciekawe, bardzo szybko może otworzyć się Przejście Północno-Zachodnie.

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Dodatni dipol przeważnie nie miał silnej postaci z wyraźną dominacją układu wysokiego ciśnienia oraz trwałym eksportem lodu. Jednak w skali ostatnich dwóch tygodni było to zjawisko trwałe, które przyspieszyło topnienie lodu morskiego. 

Zmiany powierzchni lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do zmian z wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Ostatnie siedem dni, to tempo spadku zasięgu lodu morskiego 16% szybsze od średniej wieloletniej. Nieco szybciej spada powierzchnia lodu, co wiąże się nie tylko z działaniem dipola, który działa fizycznie na lód, ale też temperatur. Przekroczenie wartości o pół stopnia w czasie szczytu dnia polarnego wystarczy, by skutecznie topić lód. 

Zmiany powierzchni lodu morskiego na Morzu Beauforta i cieśninach Archipelagu Arktycznego  w 2023 roku. JAXA/AMSR2
*Przedstawione dane uwzględniają większy obszar arktycznych akwenów niż geograficzny.

Ten sezon topnienia nie jest wcale taki słaby, i co ciekawe, w tym roku bardzo szybko otworzy się Przejście Północno-Zachodnie. Byłaby to sytuacja dość rzadka, bo zazwyczaj ten szlak morski uwalnia się od lodu w czasie silnych roztopów. Takie miały miejsce w 2007, 2010, 2012. Ale np. w 2016 czy 2020 roku tak się nie stało. Załączone mapy pokazują, że szlak ten powinien się otworzyć nawet jeszcze w pierwszej połowie sierpnia. 

Prognozowane na 24-27 lipca 2023 roku warunki pogodowe w Arktyce i obszarach rozciągających się wokół niej. Tropical Tidbits

Dodatni dipol arktyczny, jak pokazuje powyższe wykres doprowadził do dość szybkich roztopów na Morzu Beauforta. Można nawet powiedzieć, że "zaległości" w roztopach zostały bardzo szybko nadrobione. Obecnie powierzchnia lodu znajduje się już w czołówce, a jeszcze na początku lipca tak nie było. To nie znaczy, że sezon topnienia zakończy się mocnym wynikiem. Nie wiadomo, co będzie się działo w sierpniu. Oczywiste za to jest to, że Przejście Północno-Zachodnie faktycznie może się otworzyć, bo pozwolą na to warunki atmosferyczne. Animacja obok pokazuje, że dodatni dipol będzie sprowadzać ciepłe masy powietrza znad Kanady i Oceanu Spokojnego oraz Półwyspu Czukockiego. 

Prognozowana siła i układ wiatrów nad Oceanem Arktycznym do 26 lipca 2023 roku. Earthnet

Główną siłę dodatniego dipola arktycznego stanowi wiatr. Układy baryczne są ułożone tak, że wiatr wypycha lód morski z sektora pacyficznego i pcha go do Atlantyku. Najbardziej zabójcza forma to dipol pozwalający na wypychanie lodu do cieśniny Fram. Według prognoz akurat do tego nie dojdzie, ale lód będzie spychany wiatrem bardzo blisko tej cieśniny. Wiatr spowoduje, że lód morski oddali się do wybrzeży Kanady i Wyspy Banksa, co przyspieszy otwarcie Przejścia Północnego-Zachodniego. Wody Morza Beauforta są bardzo ciepłe, co najmniej 4^oC cieplejsze od średniej wieloletniej. Dipol wykorzysta ich potencjał, a także ewentualne sztormy w sierpniu. Może się w takiej sytuacji okazać, że ostatecznie sezon nawet jeśli nie będzie na podium, to będzie bardzo blisko podium - poniżej 4,5 mln km².

Zobacz także:

• Lód szybko się zaczął topić, ale widmo zagłady nie istnieje, środa, 19 lipca 2023 Sezon roztopów w Arktyce nabrał rozpędu. Tempo topnienia jest szybsze od średniej wieloletniej, ale nie doprowadzi to do rewolucji w całym sezonie.
• W Arktyce zaczęły dominować wyże - jest reakcja w skali roztopów, 14 lipca 2023