Październik 2023 - nadchodzi długa arktyczna zima

Wraz z nadejściem arktycznej zimy, zasięg lodu morskiego przyrastał na Oceanie Arktycznym w szybszym niż zazwyczaj tempie. Taka sytuacja była związana z warunkami atmosferycznymi, które sprzyjały rozprzestrzenianiu się zimnych mas powietrza nad otwartymi wodami Oceanu Arktycznego. 

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w październiku 2023 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla października. Sea Ice Index - NSIDC

Dopóki na Oceanie Arktycznym znajduje się lód i lądolód na Grenlandii, to arktyczne wody będą zamarzać z łatwością, gdy tylko pojawią się ku temu warunki. Brak Słońca, czyli występowanie nocy polarnej oznacza wychładzanie się powierzchni wód Oceanu Arktycznego. Przy napływie zimnych mas powietrza efektem jest szybkie zamarzanie. Średni zasięg lodu w październiku wyniósł 6,37 mln km², to siódma najmniejsza w historii pomiarów wartość. Mimo szybkiego tempa zamarzania czapa polarna charakteryzowała się wyraźnymi brakami  Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla października 2023 roku. Jak widać, cały sektor pacyficzny miał mniejsze lub większe braki, co jest standardem ostatnich lat. 

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w październiku 2023 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool  

Animacja pokazuje bardzo szybką ekspansję lodu w kierunku Syberii, co było związane z warunkami atmosferycznymi, bo jednocześnie lód morski słabo przyrastał na Morzu Beauforta. Częściowo było to powodowane letnimi warunkami topnienia, ale większy wpływ miały ruchy mas powietrza i prędkość wiatru w październiku.

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Średnie dzienne tempo przyrostu zasięgu lodu w październiku wyniosło 119,8 tys. km² podczas gdy średnia to 89,2 tys. km². To 25% szybsze tempo niż zwykle. 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w październiku 2023 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Październik 2023 w Arktyce był jednym z najcieplejszych miesięcy w historii. Wpływ na to miały rozmiary lodu morskiego, globalne temperatury i nasilający się wpływ El Niño. Wzorce pogodowe sprawiły, że Ocean Arktyczny był podzielony na dwie części: ekstremalnie ciepły sektor amerykański i chłodniejszy, ale i tak cieplejszy od średniej sektor rosyjski. Epicentrum ciepła związane z ruchami mas powietrza znajdowało się nad Archipelagiem Arktycznym i częścią Basenu Arktycznego. Tam temperatury były nawet 6^oC wyższe od średniej. W sektorze rosyjskim było około 1-2^oC cieplej, przy czym, że część regionu była w normie. To było związane z działaniem stabilnego środka wysokiego ciśnienia. Mapa po lewej pokazuje średni dla października 2023 rozkład ciśnienia atmosferycznego. 

 

Zmiany średnich miesięcznych temperatur w latach 1975-2023 dla października (obszar - 65-90^oN). Wykres przedstawia zmiany roczne (cienka krzywa) i zmiany wygładzonej średniej 5-letniej (grubsza krzywa). NOAA/NCEP

Październik w Arktyce był trzecim najcieplejszym miesiącem w historii pomiarów. Jest to też miesiąc, który od lat charakteryzuje się dużymi, narastającymi odchyleniami temperaturowymi, co jest związane z wielkością czapy polarnej. Ocean Arktyczny zamarzając, oddaje ciepło. W tym roku oprócz tego czynnika (był on ograniczony ze względu na tempo zamarzania),  wpływ jak wyżej wspomniano, miały globalne temperatury i El Niño, które to wszystko podkręcało.

 

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla października w latach 1979-2023.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla października 2023 roku 79,3 tys. km², a więc 9,5% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku października skurczyło się o 3,49 mln km².

Na Antarktydzie dalej rekordowo mało lodu
Od wielu miesięcy antarktyczny lód morski notuje rekordowo małe rozmiary, co według naukowców przyczyną są rosnące temperatury Oceanu Południowego.

Zmiany zasięgu antarktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Mimo wolniejszego tempa spadku na początku sezonu topnienia lód morski Antarktydy na koniec miesiąca dalej miał rekordowo niski zasięg. W październiku było 0,9 mln km², średnia wynosi 0,985 mln km². 31 października lód na Oceanie Południowym zajmował 15,79 mln km², to 0,75 mln km² mniej od rekordowego wtedy 1986 roku.

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: The long Arctic winter sets in

Zobacz także:

• Wrzesień 2023 - zamarzanie tradycyjnie zaczęło się słabo, 7 października 2023  Kilka dni po osiągnięciu wrześniowego minimum, Słońce schowało się za horyzontem, więc temperatury zaczęły się obniżać.
• Sierpień 2023 - późnoletnie wzmocnienie topnienia, 7 września 2023