Raport za I połowę listopada 2023 - z góry tafla lodu wygląda w porządku

Wir polarny w Arktyce zaczął się umacniać. W takiej sytuacji zamarzanie arktycznych wód kontynuowało w pierwszej połowie listopada swój rajd, ale już z tendencją spadkową tempa przyrostu lodu. Jednocześnie w Arktyce dominowały wyraźnie wyższe od średniej temperatury. Rozmiary czapy polarnej są spore, ale tylko na tle ostatnich lat. Sezon zamarzania tylko pozornie wydaje się być dobry. Z tak dużymi odchyleniami trudno jest mówić od efektywnej odbudowie lodu. Tylko z góry wszystko wydaje się być w porządku.

Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w tak zwanych fałszywych barwach.   

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2

Rozmiary czapy polarnej na tle ostatnich lat są dość spore. Zamarznięty jest prawie cały Ocean Arktyczny. Zostało jeszcze Morze Karskie i Czukockie, następnie akweny leżące poza Oceanem Arktycznym, jak Morze Beringa.  Animacja obok (otwórz w osobnym oknie) pokazuje zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w pierwszej połowie listopada 2023 roku. Umacniający się wir polarny ograniczył dostęp ciepła z zewnątrz, więc woda szybko zamarzała. Dodatnie anomalie temperatur, to w dużej mierze efekt zamarzania.  

Zmiany tempa zwiększania/zmniejszania się zasięgu lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z 2012 i 2022 roku oraz średniej z ostatnich 10 lat.

Tempo zamarzania zaczęło zwalniać. Zwykle tak się dzieje w listopadzie. Wciąż pozostawało szybsze od średniej wieloletniej.

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku i wyszczególnienie w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

15 listopada zasięg lodu w Arktyce wyniósł 9,51 mln km². To wartość znajdująca się poza podium, ale jak widać na wykresie - znacznie poniżej średniej wieloletniej. Różnica wynosi 1,17 mln km². Tempo przyrostu lodu w pierwszej połowie listopada było szybsze od średniej wieloletniej. Wartość ta wyniosła 91,5 tys. km²/dzień, to 22% więcej niż w latach 1981-2010. Mapa NSIDC obok ilustruje różnice w zlodzeniu arktycznych wód względem średniej 1981-2010. 

 

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. Mapa przedstawia zasięg w zestawieniu ze średnią lat 90. XX wieku. JAXA

Rozmiary mogą wydawać się imponujące na tle ostatnich lat, bo trend spadkowy został zatrzymany. Czapa polarna nadal jest mniejsza niż kiedyś. W latach 90. XX wieku granica lodu przebiegała inaczej niż dziś. 

Zmiany powierzchni lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do zmian z wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Przyrost powierzchni lodu (area) także był szybki, ale ostatnio znacznie wyhamował. Zamarzły już wszystkie łatwe do zamarznięcia miejsca, teraz będą zamarzać te, które wciąż się wychładzają.

Zmiany powierzchni lodu morskiego na Morzu Beauforta i Barentsa w 2023 roku. JAXA/AMSR2
*Przedstawione dane uwzględniają większy obszar arktycznych akwenów niż geograficzny.

Zamarzanie Morza Beauforta przyspieszyło, ale nadal część akwenu jest wolna od lodu. Podobna sytuacja ma miejsce na Morzu Barentsa. Atlantyfikacja regionu nadal ma wpływ ma stan tamtejszej pokrywy lodowej.
 

 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 na półkuli północnej w latach 2001-2010 i 2011-2020 dla listopada. NASA/GIS

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w Arktyce w 2020 i 2023 roku dla 1-13 listopada. NOAA/ESRL

Zamarzanie Oceanu Arktycznego było szybkie, ale nie aż tak, by uniemożliwić ucieczkę ciepła. Szybkie pokrycie Oceanu Arktycznego lodem sprawia, że ciepło morskie nie dostaje się do atmosfery w całości. W przypadku wolniejszego tempa następuje po drodze mieszanie się wód, więc ciepło wydostaje się cały czas, w większej ilości. Mimo to w Arktyce i tak było ciepłej niż zwykle. Animacja obok ilustruje przemieszczanie się mas powietrza i zmiany ich temperatur w dniach 1-15 listopada 2023. Odchylenie temperatur sięgało nawet 6^oC. W przypadku wolniejszego zamarzania odchylenia byłyby większe. W górnej warstwie atmosfery odchylenia temperatur były mniejsze niż w dolnej, co świadczy o wpływie rozmiarów powierzchni lodu morskiego. 

Zmiany średnich temperatur wokół bieguna północnego (80-90^oN) w 2023 roku względem średniej z lat 1958-2002. DMI

Na wykresie widać, że tempo spadku temperatur wokół bieguna północnego jest wolniejsze. Temperatury są kilka stopni wyższe od średniej wieloletniej, i tak stan rzeczy utrzymuje się od września. To jest właśnie efekt mniejszej niż kiedyś powierzchni lodu. Oczywiście w grę wchodzą masy powietrza z południa. Nawet w ograniczonym zakresie, na tak ciepłej planecie są w stanie znacznie podnieść temperatury.

 

Odchylenia temperatur od średniej 1958-2002 powierzchni arktycznych wód dla 15 listopada w latach 2015-2023. DMI

Odchylenia temperatur powierzchni wód zostały zredukowane, ale nadal są wyższe od średniej wieloletniej. W takiej sytuacji dalsze zamarzanie arktycznych wód znajdujących się na niższych szerokościach geograficznych będzie trudniejsze.

Grubość lodu morskiego w latach 2015-2023 dla 15 listopada. Naval Research Laboratory, Global HYCOM

Jak widać, szybkie zamarzanie nie pomogło. Wręcz może teraz zaszkodzić. Czapa polarna powinna mieć większą grubość, a nie ma. Na tle ostatnich lat stan lodu nie uległ pogorszeniu, ale nie polepszył się mimo szybkiego rozwoju wiru polarnego. Po prostu, duża ilość ciepła znajduje się w wodzie. Część ciepła jest w atmosferze i też robi swoje.

 

Mozaika zdjęć satelitarnych okolic archipelagu Svalbard w 13-15 listopada 2023. Sentinel-1 AB, Sea Ice Denmark

 
Ciepła jest za dużo, więc zamarzanie będzie słabe. Pozornie tylko wydaje się mocne, bo powierzchnia wody się wychłodziła. Gdyby Arktyka była wolna od lodu, to w październiku przyrosty lodu sięgałyby nawet 300 tys. km²/dzień. Ocean w pewnym momencie zacząłby gwałtownie zamarzać, ale ciepło zostałoby pod lodem, bardzo cienkim lodem.

 

Zobacz także:

• Raport za II połowę października 2023 - ekspresowe zamarzanie, 1 listopada 2023 Warunki pogodowe, jakie panowały w drugiej połowie października, dały możliwość, by arktyczne wody szybko pokryły się lodem. Nie jest to efekt wygaśnięcia efektu globalnego ocieplenia, a po prostu takiemu, a nie innemu przemieszczaniu się mas powietrza.
• Raport za I połowę października 2023 - normalny początek sezonu zamarzania, 16 października 2023