Marzec 2024 - chłodny początek

Po osiągnięciu maksymalnego zasięgu lodu morskiego 14 marca, rozpoczęło się powolne topnienie. Marcowe rozmiary czapy polarnej Oceanu Arktycznego były dość spore jak na ostatnie lata. Wzorzec cyrkulacji atmosferycznej  charakteryzował się silnym gradientem ciśnienia w Cieśninie Fram, co prawdopodobnie sprzyjało silnym wiatrom z północy, a tym samym silnemu eksportowi lodu morskiego z Oceanu Arktycznego. Nowe dane dotyczące wieku lodu morskiego ujawniają ciągły niedobór starego lodu morskiego. Nowe badanie podkreśla niepewność co do tego, kiedy można spodziewać się wolnego od lodu Oceanu Arktycznego.

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w marcu 2024 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla marca. Sea Ice Index - NSIDC

Średni zasięg lodu w marcu 2024 wyniósł 14,87 mln km². To 15. najmniejsza w historii pomiarów wartość. Pierwsze tygodnie sezonu topnienia charakteryzowały się dość powolnym spadkiem, co nie jest niczym niezwykłym o tej porze roku. Podobne zmiany miały miejsce chociażby w 2012 roku, kiedy miało miejsce rekordowe topnienie lodu. Zaskakująco małe rozmiary pod koniec marca miał lód Morza Ochockiego, zważywszy na wcześniejsze duże rozmiary, jakie miały miejsce na początku miesiąca. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla marca 2024 roku.

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2024 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Od początku sezonu topnienia (maksimum 14 marca) zasięg lodu kurczył się powoli, tempo spadku było o około 30% wolniejsze od średniej wieloletniej. W kwietniu doszło do przyspieszenia.

 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w marcu 2024 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Marzec był stosunkowo chłodnym miesiącem w Arktyce w przeciwieństwie do reszty świata. Na obszarach leżących wokół bieguna północnego marzec był dopiero 14. najcieplejszy w historii pomiarów. Wysokie temperatury z odchyleniem do +4^oC występowały nad obszarami najstarszego lodu, wzdłuż wysp Archipelagu Arktycznego. Cały obszar euroazjatycki cechował się ujemnymi anomaliami. Dość zimno było nad Morzem Barentsa, średnia miesięczna była tam nawet 3^oC niższa do średniej wieloletniej. Za taką sytuację odpowiedzialny był pogodowy wzór zwany dodatnim dipolem arktycznym. Takie zjawisko w okresie listopad-marzec obniża temperatury w dużej części Oceanu Arktycznego. Powodem jest spływ mroźnych mas powietrza, głównie znad wschodniej części Syberii. Występował też duży gradient ciśnienia nad Cieśniną Fram. To oznaczało silne wiatry powodujące spory eksport lodu przez ową cieśninę. 

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla marca w latach 1979-2024.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla marca 2024 roku 37 tys. km², a więc 2,4% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku marca skurczyło się o 1,68 mln km².

Za parę lat zniknie gruby lód

Po tym, jak miało miejsce marcowe maksimum zasięgu lodu morskiego, można pokazać, jak prezentuje się wiek lodu. Sytuacja nie wygląda dobrze.

Wiek lodu morskiego. Górne mapy ilustrują wiek lodu na przełomie lutego i marca 1984 i 2024 roku. Dolny wykres przedstawia zmiany wieku lodu w latach 1984-2024. NSIDC EASE-Grid Sea Ice Age.

Stary, wieloletni lód (lód, który przetrwał co najmniej jeden sezon topnienia) jest generalnie grubszy i bardziej odporny na całkowite stopienie podczas nadchodzącego sezonu topnienia niż lód jednoroczny. Lód jednoroczny reprezentuje wzrost z poprzedniej jesieni i zimy. Jak widać na grafice, lód jednoczony dominuje, podobnie jak w ciągu ostatnich kilku lat. Zasięg lodu wieloletniego jest mniejszy niż w ubiegłym roku, głównie z powodu mniejszej ilości lodu dwuletniego, który przetrwał dwa sezony topnienia. Tyle tylko, że mieści się w zakresach obserwowanych od 2008 roku. Najstarszy lód (ponad czteroletni) utrzymuje się na bardzo niskim poziomie od 2012 roku i jest nieco niższy niż w ubiegłym roku.

Nowe badania wskazują, że Arktyka będzie wolna od lodu morskiego jeszcze przed 2050 roku. To znaczy, że zasięg lodu spadnie poniżej 1 mln km2 przed 2050 roku. Spore prawdopodobieństwo według naukowcy jest, że może stać się to już w latach 30. XXI wieku. Wieloletni lód zniknie prawdopodobnie za 2-3 lata.

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: Walking on sunshine
 

Zobacz także:

• Luty 2024 - skok w stronę wiosny, 6 marca 2024 W lutym 2024 roku zasięg lodu morskiego w Arktyce nadal pozostawał na wysokiej pozycji, ale jednocześnie temperatury utrzymywały się znacznie powyżej średniej. 
• Styczeń 2024 - niezbyt szybki przyrost lodu, 6 lutego 2024