Lipiec 2024 - chłodne czasy już dawno się skończyły

W lipcu zasięg lodu morskiego dość mocno się kurczył mimo braku modelowych dla szybkich roztopów warunków atmosferycznych. To, co wyróżniało lipiec 2024, to bardzo niska koncentracja lodu, co może mieć decydujący wpływ na wrześniowe minimum.  

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w lipcu 2024 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla lipca. Sea Ice Index

Zasięg arktycznego lodu morskiego w lipcu 2024 (średnia miesięczna) wyniósł 7,89 mln km². To szósta najmniejsza w historii pomiarów wartość. Sytuacja uległa więc znacznemu pogorszeniu w stosunku do poprzednich miesięcy, kiedy wielkość czapy polarnej w rankingu znajdowała się poza pierwszą dziesiątką. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla lipca 2024 roku. Szóste miejsce to średnia dla miesiąca. Warto zauważyć, że w drugiej połowie miesiąca stan lodu morskiego ulegał dość dramatycznym zmianom i na przełomie lipca/sierpnia zasięg lodu wszedł na podium - trzeci najmniejszy w historii zasięg. Warto zwrócić uwagę na mapę po lewej pokazującą anomalie koncentracji lodu. Nawet w centralnej części stężenie lodu było w lipcu nawet 20% mniejsze niż zwykle.

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w lipcu 2024 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool  

Utrata lodu w lipcu 2024 największa była na Morzu Karskim oraz na wodach Wschodniego Syberyjskiego Szelfu Kontynentalnego. Niemałe zmiany miały też miejsce w sektorze amerykańskim. Do końca lipca oba arktyczne szlaki morskie pozostały zamknięte, ale na bardzo małym odcinku. Niepokojąca w lipcu, szczególnie pod koniec miesiąca była i nadal w tej chwili jest koncentracja lodu. 

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2024 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Dzienne tempo spadku lodu morskiego w lipcu było szybkie. Tempo to wyniosło 113 tys. km²/dzień, podczas gdy średnia wieloletnia wynosi 87 tys. km²/dzień. Zmiany były nieznaczne wolniejsze od rekordowych z 2020 roku. Wtedy średnio na dzień czapa polarna kurczyła się o 117 tys. km².

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla lipca 2024 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Warunki pogodowe dla topnienia lodu ogólnie rzecz biorąc nie były sprzyjające. Temperatury były zbliżone do średniej wieloletniej. Dość chłodno było nad Morzem Beauforta - odchylenie nawet 3 stopnie poniżej średniej. Z kolei nad Morzem Barentsa temperatury były 3^oC wyższe od średniej. Nawet w północnej części akwenu temperatury wynosiły około 5^oC powyżej zera. Temperatury na biegunie północnym wielokrotnie wzrastały nawet do 2^oC mimo obecności dużego lub nawet całkowitego zachmurzenia. To zasługa wzorów ciśnienia. Z jednej strony dominujące układy niskiego ciśnienia były czynnikiem spowalniającym topnienie lodu. Chodzi o duże zachmurzenie, które nie dopuszcza światła słonecznego w szczycie dnia polarnego. Natomiast z drugiej strony Ocean Arktyczny doświadczył wzoru, który w przeszłości był także czynnikiem spowalniającym topnienie lodu w krótkoterminowej perspektywie. Chodzi o ujemny dipol arktyczny, który w tym roku wpuszczał duże ilości bardzo ciepłego powietrza znad Atlantyku. 
 

Zmiany średnich miesięcznych temperatur w latach 1975-2024 dla lipca (obszar - 65-90^oN). Wykres przedstawia zmiany roczne (cienka krzywa) i zmiany wygładzonej średniej 5-letniej (grubsza krzywa). NOAA/NCEP

W całej Arktyce lipiec nie był bardzo ciepły, był chłodniejszy niż w ostatnich latach. Z drugiej strony, to nadal warunki znacznie cieplejsze niż 20-30 lat temu. Warto zauważyć, że same temperatury powietrza to nie wszystko. Dużą rolę najprawdopodobniej odegrały temperatury wód. Mimo stopniowo słabnącej cyrkulacji AMOC, do Arktyki wciąż dostają się duże ilości ciepłej wody z Oceanu Atlantyckiego. 

 

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla lipca w latach 1979-2024.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla lipca 2024 roku 66 tys. km², a więc 6,0% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku lipca skurczyło się o 2,95 mln km².

 
Nowa rekonstrukcja arktycznego lodu morskiego z początku XX wieku
Współczesne pomiary satelitarne dają możliwość dokładnego spojrzenia, jak w ostatnich kilkunastu latach zmieniał się lód morski w Arktyce. Pomiary są prowadzone od 1978 roku. Wcześniej takich możliwości nie było.

Wykresy pokazujące rekonstrukcję zmian zasięgu lodu morskiego dla marca i września sięgające 1900 roku. Semenov et al., 2024

Sprzed 1978 roku dysponujemy danymi obserwacyjnymi prowadzonymi na powierzchni Ziemi, ale przedstawiają one dość wiarygodny obraz. Dane sięgające 1953 roku opierają się głównie na działalności jednostek wojskowych. Zimna wojna miała swoje pozytywne strony. Sprzed zimnej wojny dane są szczątkowe.

Niedawno opublikowano nową rekonstrukcję arktycznego lodu morskiego sięgającą początków XX wieku, kiedy region nie był intensywnie eksplorowany w ramach wyścigu zbrojeń. Wyniki tych badań pokazują powyższe wykresy. Widać, że przeszłości, nawet w ciepłym okresie lat 30. XX wieku nigdy rozmiary lodu ani w marcu ani we wrześnie nie były takie, jak w ostatnich latach. To pokazuje, że klimat w Arktyce był wtedy chłodniejszy, a ostatnie 20 lat to duża zmiana klimatu.


Na podstawie National Snow and Ice Data Center: The chill is gone

Zobacz także:

• Czerwiec 2024 - brak lodu w Zatoce Hudsona, 7 lipca 2024 Czapa polarna Oceanu Arktycznego w czerwcu 2024 roku kurczyła się w tempie szybszym niż zwykle. 
• Maj 2024 - wczesne roztopy w Zatoce Hudsona, 5 czerwca 2024
• Marzec 2024 - chłodny początek, 4 kwietnia 2024