Będziemy bez dokładnych raportów - kończy się program pomiarów NSIDC

Wkrótce nie będzie dokładnych raportów dotyczących zmian zasięgu arktycznego lodu morskiego, i z pewnością też innych parametrów do których zmiany zlodzenia są jedną ze zmiennych. Niestety, ale ze względu na cięcia budżetowe w amerykańskim Kongresie mający już 40 lat program obserwacji zmian zlodzenia Oceanu Arktycznego ma się ku końcowi. Naukowcy zostaną ślepi na postępujący zanik czapy polarnej w Arktyce.


Wieloletni program
W marcu 2017 roku dzięki amerykańskim pomiarom satelitarnym dowiedzieliśmy się, że maksymalny zasięg lodu morskiego osiągnął 14,42 mln km², to najmniejsze marcowe maksimum w 40-letniej historii pomiarów satelitarnych. 

O tym, że czapa polarna dramatycznie się kurczy od około 2005 roku, jest dobrze znanym faktem. To dzięki serii satelitów Departamentu Obrony USA, które nieprzerwanie prowadzą pomiary arktycznego zlodzenia od 1979 roku. Dzięki nieprzerwanej misji nie tylko mogliśmy dowiedzieć się o zmianach zachodzących w Arktyce. To są dane, które stanowią zapis zmiany klimatu, a także pomagały w prognozach pogody – w końcu to co się dzieje w Arktyce, nie zostaje tam. Na podstawie tych danych kształtowała się nawet polityka USA i innych państw, planowano dzięki temu takie strategiczne posunięcia jak wytyczanie szlaków żeglugowych, a nawet nowe wyzwania dla przemysłu naftowego – Arktyka topnieje i tym samym odsłania swoje „bogactwa”.

To się niestety zmieni. 
Amerykańskie satelity, tak jak każde inne mają swoją żywotność. Wiele z nich zostało już wyeksploatowanych. Gdy zawiedzie ostatni satelita, nie będzie pomiarów zasięgu lodu, nikt nie będzie wiedział co się tam dzieje, co dzieje się z czapą polarną. Naukowcy ostrzegają, że bez nowego   rządowego finansowania ten program się po prostu zakończy. Zakończy się tym bardziej, że potrzeba czasu, by umieścić na orbicie nowego satelitę. 

Zasięg arktycznego lodu morskiego. Dzięki danym z NSIDC wiemy jak to się zmienia każdego dnia.

„To jest niefortunne i niepokojące, gdy obserwując szybką zmianę w zasięgu lodu grozi nam utrata niektórych z naszych kluczowych możliwości, aby obserwować i rozumieć to, co się dzieje”, powiedział Mark Serreze, dyrektor Narodowego Centrum Danych Lodu i Śniegu (NSIDC). Dla wszelkich celów dotyczących wiedzy na temat zmian w Arktyce, praktycznie cały świat się stanie się ślepy na burzliwe dziś zmiany, jakie mają miejsce na Dalekiej Północy. I to bardzo szybko.

Za taką sytuację odpowiedzialny jest amerykański Kongres, który nie jest przychylny wszelkim projektom badawczym dotyczącym globalnego ocieplenia. I co ciekawe, co najgorsze, że największe cięcia w programie satelitarnym DMSP miały miejsce nie ostatnio za kadencji Trumpa, lecz wtedy, gdy rządził Obama. Oczywiście, w żadnym razie nie ma co liczyć, że za obecnych rządów coś się zmieni. Sam zaś Trump wezwał niedawno do cięć budżetowych w programie satelitarnym NASA, zresztą sam już wcześniej mówił, że NASA ma się zajmować kosmosem, a nie klimatem. Także do cięć w programach polarnych NOAA. 

Amerykańska polityka jest źródłem problemu
Od połowy lat 80. XX wieku DMSP, czyli Program Satelitarnej Obrony Meteorologicznej zbudował 8 sprawnych satelitów z serii „F”, które służyły do pomiarów zasięgu lodu morskiego w Arktyce. Taki satelita mógł być eksploatowany od 3 do 5 lat. Ponieważ skonstruowanych zostało ich kilka, sprawnie można było zastępować jednego kolejnym. Kiedy jeden zawodził, do gry wchodził kolejny, już wcześniej nawet wystrzelony, by być w pogotowiu. 

Już w 2016 roku zaczęły się pierwsze problemy, kiedy padł satelita F-17. Naukowcy z NSIDC od razu przeszli na F-19, jednak ten satelita uległ awarii i przez kilka tygodni nie było danych na temat zmian zasięgu lodu. Teraz naukowcy polegają wyłącznie na F-18, który długo nie pociągnie, bo jego czas eksploatacji ma się ku końcowi. Według Davida Gallahera z NSIDC w 2020 roku pomiary zasięgu lodu mogą okazać się już niemożliwe. W sumie można powiedzieć, że problemu by nie było, bo w gotowości był znajdujący się na Ziemi kolejny satelita F-20 oparty na tej samej technologii pomiarowej, co pozostałe. Tak więc do 2016 roku NSIDC i inne instytucje mogły spać spokojnie.

Niestety, już w połowie pierwszej dekady tego wieku, a więc za pierwszej kadencji Obamy, Kongres był wrogo nastawiony wobec programu DMSP. Kongresmeni domagali się likwidacji satelity F-20 z powodu wysokich kosztów jego przechowywania. Tworząc serię satelitów Departament Obrony był w stanie obniżyć koszt każdego z satelitów, ale i tak koszty przechowywania całej serii wyniosły około 500 mln dolarów. To stało się podstawą do cięć budżetowych.

Podczas przesłuchania przed Komisją Sił Zbrojnych Izby Reprezentantów w styczniu 2016 roku, Mike Rogers, który jest negacjonistą klimatycznym, przewodząc jednej z podkomisji Sił Zbrojnych nadzorującej satelity wojskowe, ocenił program DMSP jako marnotrawstwo pieniędzy. Powoływał się przy tym na rzekomą niegospodarność funduszy przez Siły Zbrojne  co do prognozowania pogody z użyciem technologii kosmicznych. „Moglibyśmy uratować Siły Powietrzne i Kongres przed wieloma kłopotami, gdybyśmy umieścili te pół miliarda dolarów na parkingu i jej spalili”, oznajmił przed Komisją Rogers, powołując się na wcześniejszą decyzję Sił Powietrznych o tym, kiedy należy wystrzelić F-20, co wiązałoby się z kolejnymi kosztami.

Tak więc Kongres nie zapewnił finansowania programu DMSP w swoim budżecie na rok 2016, a także odmówił przekazania 120 mln dolarów na umieszczenie w 2018 roku na orbicie satelity F-20. W listopadzie 2016 roku, po tym jak odnotowano rekordowo niski zasięg marcowego maksimum i silne letnie roztopy mimo pochmurnej pogody, rząd rozpoczął procedurę demontażu satelity F-20.  David Gallaher z NSIDC powiedział, że nikt odpowiedzialny za pisanie ustaw, nie wyciągnął pomocnej dłoni dla programu, który realizuje jak na razie jeszcze NSIDC. Z kolei Mike Rogers powiedział, że  te pół miliarda można było wydać na bezpieczeństwo narodowe, ale jak dodał, z satelity zrobi się żyletki. I tak o to, z powodu można ująć „złośliwie lichego budżetu USA” najprawdopodobniej nie będzie dalszego programu pomiarów zlodzenia Oceanu Arktycznego.

„Nie mogę myśleć o niczym głupszym”, powiedział Gallaher. „Teraz NASA zawarła nową umowę na budowę nowego satelity o wartości 700 mln dolarów, gdy już mamy jeden w pudełku i jesteśmy gotowi do pracy”. Od biura Mike'a Rogersa nie można było uzyskać dalszych komentarzy.

Niemożliwe do zastosowania alternatywy
Wraz z pojawieniem się nieuniknionej luki w programie satelitarnym NSIDC wydaje się rozsądne założenie, że to międzynarodowe programy mogłyby przejąć rolę stałego obserwatora. Ale według Marka Serreze to nie jest wcale takie proste. Dobrze nam znana JAXA czyli Japońska Agencja Kosmiczna prowadzi swój własny program pomiaru zasięgu lodu, zwany jako Advanced Microvawe Scannig Radiometer – AMSR – to dzięki niemu możemy mieć do dyspozycji wysokiej rozdzielczości mapy zasięgu i koncentracji lodu morskiego dostępne na stronie Uniwersytetu w Bremie. W latach 2002-2011 JAXA wespół z NASA prowadziły program AMSR-E. Program ten się zakończył, ale Japończycy rozpoczęli już własny projekt – AMSR-2 w 2012 roku.W 2022 roku ma wejść AMSR-3. Niby dobrze, ale w przypadku NSIDC jest problem, oba programy to różne metody pomiarów – każdy korzysta z innych częstotliwości. Według Serreze nie można od tak przejść z AMSR do serii F, „Te dwa systemy nie są zamienne”.

Walt Meier, naukowiec z NASA Goddard Space Flight Center w Cryospheric Sciences Laboratory, od ponad dwudziestu lat korzysta z danych satelitarnych DMSP, które wykorzystuje do swoich badań teledetekcyjnych analizujących zmiany  pokrywy lodowej Arktyki i zmian klimatycznych regionu. „Każdy satelita będzie nieco inny”, mówi. „Istnieje różnica produkcyjna, orbity są nieco inne, a kalibracje na pokładzie także inne. Nawet w przypadku serii F wprowadzono niewiele zmian, aby zasadniczo utrzymać dane o lodzie morskim w jak najbardziej spójny sposób, często wykorzystując nakładanie się czujników”.

Według Meiera AMSR to zupełnie inna para kaloszy. Kwestię przejścia programu, który prowadzi NSIDC od lat, porównał do zmiany aparatu fotograficznego, gdzie po długiej przerwie robisz dokładnie to samo zdjęcie, ale masz inny model z innymi parametrami i chcesz uzyskać taki sam obraz. Nie da się, bo zdjęcie nie będzie takie samo, jak pierwotne. A takie coś według Meiera czyni dane JAXA dla NSIDC bezużytecznymi. „Właśnie z tym mamy do czynienia”, powiedział.

Przejście na nowy program potrwa lata, nie da się w raz dwa zbudować serii nowych satelitów i wysłać w kosmos by prowadzić program ciągłych pomiarów. A inne programy, np. NASA, też mogą nie pomóc, zwłaszcza że administracja Trumpa chce ciąż budżet na tego typu programy. Owszem, przyszły rząd USA mógłby to zmienić. Może pieniądze się znajdą, a może pomógłby ktoś spoza rządu. Tak więc luka satelitarna jest nieunikniona.  Brak ciągłego zapisu zasięgu lodu morskiego w Arktyce, w tym krytycznym momencie naszej globalnej historii klimatu może sprawić, że przyszłe zmiany klimatu w Arktyce i na świecie będą trudniejsze do modelowania i prognozowania. To może doprowadzić do nieprzyjemnych, nagłych, niespodziewanych niespodzianek pogodowych i klimatycznych. Od Arktyki bowiem zależy to, co dzieje się z pogodą wokół niej. Szczególnie w USA, w których panuje południkowa cyrkulacja powietrza (surowe zimy, ostre lata).

Na podstawie: As Arctic Sea Ice Shows Record Decline, Scientists Prepare to Go Blind