Długotrwała pauza w topnieniu się zakończyła

Po trwającej od połowy marca pauzie w topnieniu czapy polarnej nastąpiło gwałtowne przyspieszenie roztopów. W ciągu kolejnych dni sytuacja niewiele się zmieni, ale nie będzie też umacniania trendu, co wiąże się z coraz większą ilością energii słonecznej docierającej do Arktyki i coraz cieplejszych mas powietrza. 

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2022 roku względem wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Według NSIDC do 10 kwietnia zasięg lodu morskiego praktycznie stał w miejscu, bo od 15 marca do 10 kwietnia skurczył się jedynie o 182 tys. km². Natomiast od 10 do 13 kwietnia nastąpił wyraźny spadek, bo o 140 tys. km². Uśrednione tempo spadku zasięgu lodu od 15 marca d0 13 kwietnia było wyraźnie mniejsze od średniej 1981-2010, wyniosło jedynie 12,5 tys. km²/dziennie, podczas gdy średnia to ponad 21 tys. km². Mapa JAXA obok także pokazuje podobne zmiany - długotrwałą pauzę od połowy kwietnia i gwałtowne tąpniecie, które całościowo niewiele zmienia. To są oczywiście dobre informacja, ale ze względu na porę roku, ma to niewielkie znaczenie.

Powierzchnia lodu morskiego w 2022 roku na tle wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Reakcja powierzchni lodu (area), czyli faktycznego obszaru pokrycia lodem jest taka sama jak w przypadku zasięgu (extent), który łatwo zmienić za pomocą wiatru. Brak spadku powierzchni lodu świadczy o tym, że wpływ miały temperatury powietrza. Choć Arktyka pozostaje nadal regionem ciepłym, to obszary zewnętrzne z wyjątkiem Morza Baffina i Labradorskiego w okresie od 27 marca do 11 kwietnia pozostały w chłodnych masach powietrza. A to właśnie obszary zewnętrzne w drugiej połowie marca i przez cały kwiecień podlegają spadkowi zlodzenia. Centralna część jeszcze się nie topi, łącznie z pierścieniem mórz od Beauforta do Łaptiewów, a w wielu przypadkach także Karskiego i Barentsa. 

Animacja zdjęć satelitarnych pokazująca ruch grubego lodu morskiego w Cieśninie Naresa i degradację lodu wieloletniego na Morzu Lincolna w dniach 1-12 kwietnia 2022 roku. NASA Worldview/Modis

O tej porze roku zmiany powierzchni lodu mają drugorzędne znaczenie. Liczy się ostatni etap przyrostu ilości i grubości lodu morskiego i jego dryf. Dryf lodu związany w dużej mierze z układami barycznymi ma ważne znaczenie w zmianach ilości lodu morskiego, co wpływa potem na tempo letniego topnienia. W Arktyce istnieją dwa miejsca, gdzie wiatr i po części też prądy morskie mogą skutecznie zmniejszyć sumaryczną ilość lodu. To dobrze nam znana cieśnina Fram oraz nieco mniej znana Cieśnina Naresa. Jest to wąskie gardło łączące Basen Arktyczny z Morzem Baffina. Na tej animacji widzimy, jak w kwietniu wielkie i grube kry lodowe przemieszały się przez ową cieśninę. Już dawno, bo w grudniu zeszłego roku doszło do rozpadu tzw. łuku lodowego, co nie powinno mieć miejsca. Wpływ na to miały temperatury, który były znacznie wyższe niż zwykle i utrudniły proces zwiększania się grubości lodu, resztę zrobił wiatr. Oczywiście ten lód nie jest cienki dosłownie, ale cieńszy niż być powinien.

Temperatury w zachodniej części Eurazji 14 kwietnia 2022 w ciągu dnia. Windy.com

Poza tym na topnienie lodu w okresie letnim wpływ będzie miała także data zaniku pokrywy śnieżnej. Ostatnio śnieg dość szybko się topił na Syberii w związku z silnym napływem ciepłych mas powietrza, ale teraz doszło do krótkotrwałego spowolnienia. To jednak nie potrwa długo, gdyż południowa część Syberii będzie nadal znajdować się w strefie temperatur wyższych od zera stopni. Na zdjęciu satelitarnym obok (kliknij, aby powiększyć) można zobaczyć, że śnieg w pobliżu Morza Karskiego się topi.Tereny te porasta tajga oraz krzewy. Na zdjęciu widać, że roślinność się odznacza na tle gruntu, gdzie nadal leży śnieg.

Dzisiejsze i prognozowane na 15-17 kwietnia 2022 roku warunki pogodowe w Arktyce i obszarach rozciągających się wokół niej. Tropical Tidbits

Także w Kanadzie topnienie śniegu przyspieszy, bo przewiduje się, że za kilka dni temperatury znacznie wzrosną. Sama zaś Arktyka, obszar Oceanu Arktycznego będzie utrzymywać się pod wpływem wyżu znajdującego się Oceanem Arktycznym i Morzem Beauforta. Wyż o tej porze roku nie wywoła znacznego, co niewidocznego też wzrostu temperatur. W pokrywę lodową Morza Beauforta ingerować będzie wiatr. Wiatr nie tylko będzie powodować pękanie paku lodowego, ale także jego dryf w kierunku Morza Czukockiego, a tam o topnienie jest łatwiej. W ciągu ostatnich kilkunastu dni część lodu z Basenu Arktycznego w pobliżu wysp Archipelagu Arktycznego przeniosła się na Morze Beauforta z powodu panującego wysokiego ciśnienia nad Oceanem Arktycznym. A na Morzu Beauforta łatwiej o topnienie lodu niż w Basenie Arktycznym, zwłaszcza że euroazjatycki, syberyjski lód wędrował wtedy do cieśniny Fram. 

Zobacz także:

• Powierzchnia lodu kurczy się powoli, ale destrukcję widać gołym okiem, wtorek, 5 kwietnia 2022 W ciągu ostatnich kilkunastu dni warunki dla kurczenia się powierzchni pokrywy lodowej w Arktyce nie były sprzyjające. Mimo to widać wyraźne zmiany na powierzchni czapy polarnej widziane okiem satelity. 
• Widać już pierwsze widoczne znaki sezonu topnienia, piątek, 25 marca 2022