Spokój w Arktyce się skończył

Trwająca co najmniej od wiosny spokojna sytuacja w Arktyce najwyraźniej się już skończyła. Region doświadcza teraz niezwykle silnych adwekcji ciepłych mas powietrza. To efekt rozpadu wiru polarnego w troposferze, ale i też cieplejszego klimatu, który wzmacnia to zjawisko.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. JAXA

W latach 2015-2018 Arktyka doświadczyła niezwykle trudnych, bezprecedensowych warunków atmosferycznych, które skutkowały rekordami temperatur i zasięgu lodu morskiego w trakcie nocy polarnej. Pomijając letnie topnienie w 2020 roku, w czasie nocy polarnej panował spokój. Jak widać teraz, nie trwał on długo. Powyższa mapa ilustruje głębokie różnice między tym, co było w latach 90. XX wieku, a tym, co jest teraz.

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2022 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. JAXA

Spowolnienie tempa przyrostu lodu rozpoczęło się ponad dwa tygodnie temu. Według danych JAXA zasięg arktycznej pokrywy lodowej jest aktualnie piątym najmniejszym w historii pomiarów. Lada dzień może stać się rekordowo mały. Widać to na całym obszarze. Jednym z takich miejsc jest Morze Czukockie, gdzie latem lód topił się wolno, teraz wolno przyrasta, zaczyna się nawet wycofywać. 

Dzisiejsze i prognozowane na 2-4 grudnia 2022 roku warunki pogodowe w Arktyce i obszarach rozciągających się wokół niej. Tropical Tidbits

Za spowolnieniem pierw stał taki, a nie inny wzór pogodowy związany z ułożeniem wiru polarnego. Wir w troposferze pozostał stabilny, ale był tak ułożony, że utrudniał zamarzanie wód Morza Czukockiego i Barentsa. W przypadku tego drugiego nałożył się efekt tzw. atlantyfikacji regionu. Teraz wir rozpada się, i rozpadnie się całkowicie, co pokazują powyższe mapy. Od pewnego czasu traci też stabilność wir w stratosferze. Do ocieplenia w stratosferze jeszcze nie doszło, ale miały miejsce próby. Tak więc, to co się dzieje, to efekty tych prób. Rozpad wiru oznacza, że nad Ocean Arktyczny dostają się ciepłe masy powietrza pochodzenia morskiego. To zjawisko jest związane z dużym meandrowaniem prądu strumieniowego - wychyleniem fal Rossby'ego. Efekt, to wzrost odchyleń o ponad 20^oC w Arktyce. U nas zaś ochłodzenie.

 

Dzisiejsze i prognozowane do 6 grudnia 2022 roku odchylenia temperatur od średniej 1979-2000. Climate Reanalyzer

Destabilizacja a następnie rozpad wiru polarnego oznacza wzrost temperatur w Arktyce. Bardzo duży zresztą. To pierwsza w tym sezonie zamarzania sytuacja na tak dużą skalę, bo będzie trwać dłużej niż dwa dni. Według prognoz, to nie będzie krótki incydent. Tym razem silne uderzenie ciepła będzie miało miejsce na północy Alaski i nad Morzem Beauforta. Choć i w regionie Svalbardu nadal będą występowały silne dodatnie odchylenia. Jak pokazuje mapa obok (kliknij, aby powiększyć) temperatury śmiało przekroczą zero stopni. Rezultatem tego zjawiska będzie topnienie pokrywy lodowej w jednym miejscu, jak i też zatrzymanie procesu zamarzania tam, gdzie temperatury nie przekroczą zera stopni. Tak więc w ciągu najbliższych dni zasięg lodu morskiego znajdzie się na podium. 

Zobacz także:

• Padło zamarzanie wód wokół Svalbardu, a w drodze potężne ocieplenie, sobota, 26 listopada 2022 Sezon zamarzania arktycznych wód w październiku i w pierwszej połowie listopada układał się dobrze. To się jednak zmienia, i ocieplający się klimat, mówiąc wprost - nie zapomniał o Arktyce.