Grudzień 2023 - szybka ekspansja w grudniu

Pod koniec 2023 roku tempo zamarzania przyspieszyło, dzięki czemu zasięg lodu morskiego uzyskał dość przyzwoite rozmiary. Oczywiście patrząc na to, co działo się w ciągu ostatnich 10 lat. Przyczyniły się to tego warunki atmosferyczne, które wymusiły opóźnione wcześniej zamarzanie wód Morza Czukockiego czy Beringa.

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w grudniu 2023 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla grudnia. Sea Ice Index - NSIDC

Średni zasięg arktycznego lodu morskiego w grudniu 2023 wyniósł 12 mln km², co oznacza dziewiątą najmniejszą w historii pomiarów wartości. To z jednej strony spora wartość, z drugiej jednak - tylko na tle ostatnich. Wciąż widoczny jest wyraźny trend spadkowy dla grudnia, z tą tylko różnicą, że doszło do korekty.  Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla grudnia 2023 roku. Nadal są widoczne wyraźne braki w pokrywie lodowej arktycznych wód. Oprócz Zatoki Hudsona, która leży poza Arktyką, tradycyjnie ubytki widać na Morzu Barentsa - efekt działania atlantyfikacji regionu. 

 

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w grudniu 2023 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool 

 

Tempo zamarzania było szybkie, ale nie wszędzie. Szczególnie było to widać na Morzu Barentsa. Tam ze względu na skutki zmian klimatycznych ekspansja lodu była cały czas zakłócana. Ze względu na wysokie temperatury z dużym opóźnieniem zaczęła zamarzać Zatoka Hudsona. Akwen nie ma wpływu na to, co dzieje się na biegunie północnym, ale jest wyznacznikiem zmian klimatu. Poza tym jest to miejsce bytowania niedźwiedzi polarnych. 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Średnie dzienne tempo przyrostu zasięgu lodu w grudniu wyniosło 87,4 tys. km². Było więc szybsze od średniej wieloletniej, która dla grudnia wynosi 64,1 tys. km².

 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w grudniu 2023 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Mimo przyzwoitego tempa zamarzania grudzień 2023 był bardzo ciepły. Miejscami nawet ekstremalnie ciepły. Na uwagę zasługuje sektor amerykański, gdzie nad Morzem Beauforta i częścią Basenu Arktycznego temperatury były wyższe o średniej nawet o 9^oC. Jak pokazuje mapa obok, to nie był to tylko efekt oddawania ciepła do atmosfery przez zamarzające wody, a silną adwekcję ciepłych mas powietrza znad Ameryki Północy. Stąd też bardzo spóźnione zamarzanie Zatoki Hudsona. Poza tym, w niemal całej Kanadzie było znacznie cieplej niż zwykle. Obszar niskiego ciśnienia nad Zatoką Alaska sprowadził też zimne masy powietrza nad Morze Czukockie i Beringa, powodując ich szybkie zamarzanie.

Zmiany średnich miesięcznych temperatur w latach 1975-2023 dla grudnia (obszar - 65-90^oN). Wykres przedstawia zmiany roczne (cienka krzywa) i zmiany wygładzonej średniej 5-letniej (grubsza krzywa). NOAA/NCEP

Jednak wysokie temperatury to nie tylko efekt działania mas powietrza. To także efekt globalnego ocieplenia. Ze względu na zmiany powierzchni lodu notuje się tam wysokie tempo wzrostu temperatur. W cały regionie grudzień był najcieplejszy w historii pomiarów, ale nad samym Oceanem Arktyczny był czwarty, co w sumie wiele nie zmienia. Nad Basenem Arktycznym przy Morzu Beauforta zamiast -30^oC było średnio -21^oC, to oznacza wolniejsze tempo wzrostu grubości paku lodowego. 

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla grudnia w latach 1979-2023.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla grudnia 2023 roku 43,4 tys. km², a więc 3,4% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku grudnia skurczyło się o 1,97 mln km².

 

Szybki wzrost lodu w Zatoce Hudsona, ale z dużym opóźnieniem
Niezwykle ciepłe warunki atmosferyczne mocno opóźniły zamarzanie Zatoki Hudsona. I nie jest to pierwsza taka sytuacja. 

 

Zmiany zasięgu lodu morskiego w Zatoce Hudsona w dniach 1 listopada - 31 grudnia 2023 roku. Zachary Labe, Princeton University

Takie rzeczy się zdarzają, ale na skutek postępującego globalnego ocieplenia dzieją się coraz częściej. Pokrywa lodowa zaczęła się w grudniu szybko powiększać, w końcu spadek temperatur ze względu na porę roku zrobił swoje. Stało się to jednak co najmniej 10 do 20 dni później niż zwykle.

 

 

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: Fast December expansion

Zobacz także:

• Listopad 2023: zimowa pauza, 6 grudnia 2023  Choć w Arktyce pauzy w zamarzaniu nie są niczym niezwykłym, to w ostatnich latach przy stosunkowo niewielkiej powierzchni mają spektakularny wymiar. 
• Październik 2023 - nadchodzi długa arktyczna zima, 5 listopada 2023