Potworne upały na północy Syberii

Północna Syberia doświadcza rekordowej fali upałów. W ciągu ostatnich dni padło kilka rekordów temperatur. To co się tam dzieje jest sytuacją surrealistyczną, gdyż upały występują za kołem polarnym i nie są zjawiskiem incydentalnym. Pojawiły się też pożary tajgi, a nawet tundry - bardzo blisko wybrzeży Oceanu Arktycznego. Do tej pory w Jakucji spłonęło ponad 800 tys. hektarów terenu. 

 Zlokalizowany za kołem polarnym pożar tajgi w odległości 50 km od wybrzeży Oceanu Arktycznego (Morze Łaptiewów), 29 czerwca 2020 roku. Sentinel-2

To jest katastrofa klimatyczna, ponieważ pożary choć występują na Syberii, to zwykle mają miejsce na południu regionu. Rzadko kiedy dochodzi do pożarów w pobliżu koła polarnego, a tym bardziej na północ md niego. W ostatnich latach co roku występują pożary czy to tajgi czy to też tundry, co w tyn drugim przypadku budzi poważne obawy.  

Średnia dobowa temperatura w na Syberii i nad Oceanem Arktycznym 30 czerwca 2020 roku, oraz odchylenia temperatury od średniej z okresu 1979-2000. Climate Reanalyzer

Ostatnio Syberia, szczególnie jej północna część doświadcza temperatur, które u nas w Polsce są rzadkością. Ocieplenie klimatu na Ziemi zapędziło się już na tyle daleko, że co najmniej 3 dni z rzędu charakteryzują się wartościami typowymi dla południa Europy. Pokazuje to powyższa mapa, gdzie średnia dobowa temperatura na północy Syberii. Przykładowo w Wierchojańsku leżącym na 67^oN przez 15 dni z rzędu średnia dobowa temperatura wynosiła 20^oC lub więcej, sięgając 26 czerwca 25,6^oC - to są wartości typowe dla lata w krajach śródziemnomorskich, a nie północy Syberii. W Chatanga na południu półwyspu Tajmyr 29 czerwca temperatura wzrosła do 33,1^oC, ustanawiając tym samym nowy rekord. Animacja obok ilustruje przemieszczanie się mas powietrza i zmiany ich temperatur w dniach 27-30 czerwca 2020. 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w syberyjskiej Arktyce w okresie 1-27 czerwca 2020 roku. NOAA/ESRL
 

Wysokie temperatury na Syberii utrzymują się już od maja. Według europejskiej instytucji meteorologicznej Copernicus Climate Change Service (C3S) średnia temperatura w maju w zachodniej części Syberii była o 10^oC wyższa niż zwykle. Martin Stendel z Duńskiego Instytutu Meteorologicznego powiedział, że takie temperatury w maju obserwowane w północno-zachodniej Syberii prawdopodobnie miałyby miejsce w normalnych warunkach, czyli bez antropogenicznego globalnego ocieplenia, jedynie raz na 100 000 lat. W czerwcu jest podobnie, co pokazuje powyższa mapa - temperatury w czerwcu były nad Morzem Łaptiewów i na północy Syberii nawet 8^oC wyższe od średniej. Mapa obok pokazuje odchylenia temperatur na Ziemi w maju.

 Zmiany powierzchni lodu morskiego na Morzu Łaptiewów i Wschodniosyberyjskim w roku 2020. NSIDC

Tymczasem z powodu warunków jakie panują na Syberii notuje się rekordowe wartości powierzchni lodu morskiego na Wschodnim Syberyjskim Szelfie Kontynentalnym. Nad dnie rosyjskich mórz znajdują się ogromne ilości metanu uwięzione w hydratach. Ponieważ lód znika tam szybko, to akweny te zaczynają się nagrzewać, co pokazuje mapa obok. Dno tych płytkich morz ogrzewa się, co powoduje uwalnianie się metanu do atmosfery. Global Biogeochemical Cycles poinformowało, że w latach 2014-2017 nastąpił bardzo silny wzrost koncentracji atmosferycznego metanu. W streszczeniu pracy autorzy napisali: Wzrost poziomu koncentracji atmosferycznego metanu, który rozpoczął się w 2007 roku., przyspieszył po 2014  na całym świecie, zwłaszcza na północnych szerokościach geograficznych. 

Północne krańce Syberii z widoczną w środku zdjęcia deltą Leny 29 czerwca 2020 roku. NASA Worldview

Półwysep Tajmyr 29 czerwca 2020 roku, w prawym górnym rogu widoczne Morze Łaptiewów. NASA Worldview

Zmiany na Morzu Łaptiewów i Wschodniosyberyjskim przybliżają świat do przekroczenia punktu krytycznego destabilizacji hydratów metanu. Ta perspektywa wciąż wydaje się być odległa, ale nie wiadomo czy tak jest na pewno. Jakie byłyby konsekwencje wyzwolenia metanu z kilku procent hydratów metanu leżących pod dnem Oceanu Arktycznego w krótkim okresie czasowym – powiedzmy dekady? Koszt następstw destabilizacji podmorskich złóż i emisji do atmosfery 50 GtC metanu wywołałby katastrofę klimatyczną klimatyczną, która kosztowałaby świat dużo więcej niż pandemia COVID-10 na którą możemy zapanować. Na destabilizacją hydratów metanu nie da się zapanować, gdy zacznie już do niej dochodzić. 

Zobacz także:

• Pożary na Syberii to katastrofa klimatyczna, wtorek, 6 sierpnia 2019 Pożary tajgi na Syberii zdarzają się co roku, ale zwykle występują na południu regionu, gdzie jest cieplej, gdzie panuje bardziej umiarkowany klimat z letnimi burzami i falami okresowych upałów, i nie są też duże. Ostatnie lata są jednak inne. 
• Rosyjskie piekło pożarów - cena za naftową gospodarkę, środa, 26 sierpnia 2015