Historyczny rekord topnienia antarktycznego lodu morskiego

Wygląda na to, że trwający od dekad trend wzrostowy zasięgu antarktycznego lodu morskiego zanikł całkowicie. W tym roku został odnotowany rekordowo niski zasięg lodu Oceanu Południowego w trakcie letniego maksimum. 

Zasięg i koncentracja antarktycznego lodu morskiego 23 lutego 2022 roku.  Pomarańczowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla 23 lutego.  Sea Ice Index - NSIDC

Sytuacja ta zaskoczyła badających zmiany klimatyczne naukowców. „To, co dzieje się na Antarktydzie, jest ekstremalnym wydarzeniem”, powiedział Ted Scambos, glacjolog z University of Colorado Boulder, który jest głównym naukowcem w NSIDC. „Ale już trochę przez to przeszliśmy”, wyjaśnił. Powyższa mapa pokazuje jak duże są różnice w zlodzeniu względem średniej lat 1981-2010. Widać to szczególnie na Morzu Rossa.  

Zasięg antarktycznego lodu morskiego w 2022 roku względem wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Według danych NSIDC 23 lutego odnotowano minimalną roczną wartość zasięgu antarktycznego lodu morskiego - 1,937 mln km² - to absolutny rekord. To wartość na miarę letniego topnienia w Arktyce z 2012 roku. Letnie minimum antarktyczne przypada zazwyczaj na drugą połowę lutego, czasem wypada na początku marca. 

Zasięg antarktycznego lodu morskiego w trakcie letniego minimum w latach 1979-2022. NSIDC

Nie tylko został pobity rekord z 2017 roku (o 0,17 mln km²), po raz pierwszy wartość letniego minimum spadła poniżej 2 mln km². Tym samym całkowicie zanikł wieloletni trend wzrostowy, którego jedną z istotnych przyczyn były zmiany właściwości wód Oceanu Południowego. Wygaszanie trendu zaczęło się po 2015 roku i najwyraźniej przyczyną jest postępująca presja temperaturowa. Presja, która w końcu zaczęła przełamywać ujemne sprzężenie zwrotne związane z opadami atmosferycznymi i topnieniem lodowców szelfowych - jedno i drugie jest źródłem zimnej wody słodkiej, która ułatwia zamarzanie powierzchni, dodatkowo stratyfikując kolumnę wody. Jak pokazuje mapa obok (kliknij aby powiększyć), temperatury nad Morzem Weddella i Rossa były wysokie - co najmniej 1^oC wyższe od średniej w dniach 20 stycznia - 20 lutego 2022 roku.  Bliżej wybrzeży odchylenia były jeszcze wyższe. W praktyce oznaczało to, że pierwszej połowie lutego temperatury sięgały nawet 14^oC, ale nie doszło do pobicia rekordów.

 

Drastyczne zmiany na Antarktydzie - kontynent się zazielenia z powodu wzrostu temperatur. Jeremy Bloom/Twitter

 

Poza samym faktem topnienie lodu, na uwagę zasługują zmiany, które w ostatnich latach widuje się w Arktyce. Chodzi o zazielenianie się Antarktydy, na razie oczywiście miejsc leżących na wybrzeżu. Wbrew pozorom nie jest dobra informacja. Kryzys klimatyczny dramatycznie zmienia delikatny ekosystem kontynentu w sposób, który może mieć poważne konsekwencje dla bioróżnorodności.  Punkty zwrotne klimatu: Antarktyda się zazielenia - "Spodziewałem się wzrostu liczby tych roślin, ale nie na taką skalę. Otrzymujemy wiele dowodów na to, że na Antarktydzie zachodzi poważna zmiana.", napisał na Twitterze Jeremy Bloom, redaktor portalu Red Green and Blue.

 

 

Podobnie jak w przypadku Arktyki, nie tylko temperatury miały wpływ na tempo roztopów. Napływ ciepła z południa powoduje ogrzewanie wód, gazy cieplarniany natomiast zatrzymują ciepło i powodują magazynowanie energii w wodzie, co przekłada się na topnienie. Doktor Walt Meier, starszy pracownik naukowy NSIDC, powiedział, że letnie topnienie zbiegło się to z silnymi wiatrami nad częścią Morza Rossa, które ciągnęły lód na północ, gdzie topił się w cieplejszych wodach lub był rozbijany przez fale. Licznie występowały też sztormy, których siła także i tam rośnie.

Oczywiście jest za wcześnie, by mówić o zmianie trendu. Dojdzie z pewnością do jego trwałego zatrzymania, ale do odwrócenia zmiany nie dojdzie prędko. Potrzeba przynajmniej kilka lat, by ocenić sytuację. Jednak Marilyn Raphael, profesor geografii i dyrektor Instytutu Środowiska i Zrównoważonego Rozwoju UCLA stwierdziła,  że lód morski cofa się wcześniej, co wydaje się bardzo niepokojące. Profesor Julie Arblaster, klimatolog i badaczka Antarktyki z Monash University powiedziała, że chociaż większość modeli klimatycznych sugeruje, że lód morski wokół Antarktydy zmniejszy się w przyszłości, to nadal istnieje "niskie zaufanie" do wyników badań. Przynajmniej na razie. Biorąc pod uwagę dotychczasowy trend. 

Zobacz także:

• Styczeń 2022 - Arktyka jak z niedawnych lat, piątek, 4 lutego 2022 W 2016 roku pokrywa lodowa wokół Antarktydy doświadczyła ogromnych roztopów. Tym samym rok 2016 był momentem, który można uznać przynajmniej na razie za zatrzymanie trwającego od lad trendu wzrostowego.
• Niepewna przyszłość topniejącego lądolodu na Antarktydzie, środa, 12 stycznia 2022