Brutalny początek sezonu topnienia 2022

Sezon zamarzania 2021/22 już się zakończył. Jest mało prawdopodobne, by doszło do odwrotu sytuacji. Zważywszy na to, że w ciągu ostatnich kilku dni spadł nie tylko zasięg lodu (extent), ale i powierzchnia (area), a więc faktyczny obszar lodu morskiego, a nie ten, gdzie uwzględniane są wolne przestrzenie. Teraz w Arktyce formują się warunki atmosferyczne, które wzmocnią topnienie w sektorze atlantyckim. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje aktualny zasięg i koncentrację arktycznego lodu morskiego. To, co się rzuca w oczy, to wyłom w lodzie na północ od Svalbardu, co świadczy nie tylko o samej atlantyfikacji arktycznych wód, ale też presji pogodowej.

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2022 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. JAXA

Presja pogodowa zresztą także jest związana z tym zjawiskiem, gdyż otwarte wody wpływają na warunki atmosferyczne regionu arktycznego. Jak pokazuje wykres, maksimum zasięgu lodu morskiego już minęło, a obecnie widzimy, że Arktyka konsekwentnie traci lód. Owszem, może się to zmienić, ale szans na przebicie maksimum już nie ma. 

Powierzchnia lodu morskiego w 2022 roku na tle wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Biorąc też pod uwagę, że spada także powierzchnia lodu, co świadczy, że nie tylko wiatr jest czynnikiem redukującym, ale temperatury. W ciągu ostatnich 6 dni powierzchnia lodu skurczyła się o 0,25 mln km².  

Dzisiejsze prognozowane warunki pogodowe w Arktyce i obszarach rozciągających się wokół niej na 14-16 marca 2022 roku. Tropical Tidbits

Początek sezonu topnienia będzie charakteryzował się dość brutalnymi okolicznościami pogodowymi. Nad Morzem Baffina i Labradorskim rozwija się system silnych ośrodków niskiego ciśnienia, które ulegną wzmocnieniu. 14 marca na południe od Grenlandii rozwinie się bardzo głęboki niż baryczny o ciśnieniu 930 hPa. Tyle zwykle mają cyklony tropikalne. Tak duża siła jest związana z różnicami temperatur pomiędzy zimną Grenlandią a coraz cieplejszymi wodami Oceanu Atlantyckiego. Cyklon będzie tłoczyć ciepłe powietrze na północ, co doprowadzi do wzmocnienia innego niżu i powstania sztormu w cieśninie Fram. Powstanie swoisty łańcuch przenoszący morskie ciepło nad Ocean Arktyczny. Ten pogodowy system niżów zasilanych różnicą temperatur Grenlandia-Atlantyk utrzyma się przynajmniej do 16 marca.

Dzisiejsze i prognozowane na 14-16 marca odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w Arktyce. Karsten Haustein

Największym problemem dla czapy polarnej będzie wiatr - jego siła fizyczna, która będzie prowadzić do fragmentacji paku lodowego, ale temperatury też nie będą bez wpływu. Wiatr będzie wykorzystywać energię cieplną fal morskich północnych krańców Atlantyku. Ponadto niże baryczne spowodują powstanie silnej adwekcji, w wyniku czego temperatury na biegunie północnym mogą wzrosnąć niemal do zera.

Północny kraniec Morza Barentsa, po lewej widoczny jest archipelag Svalbardu 12 marca 2022. NASA Wordview/Terra

Na pewno temperatury między Svalbardem a biegunem północnym wzrosną do zera i możliwe, że w niektórych miejscach przez kilka godzin będzie powyżej zera, co oznacza już ewidentne topnienie. 

Według prognoz będzie to sytuacja, która potrwa najwyżej kilka dni. Będzie to jednak zdarzenie pogodowe o bardzo ekstremalnym wymiarze. Zwykle o tej porze roku w Arktyce jest spokój, a temperatury oscylują w okolicy -30^oC, a nie zera. W przeszłości owszem też występowały podobne zdarzenia w drugiej połowie zimy czy na początku wiosny, ale w ostatnich latach jest to już nowa norma. Te warunki negatywnie wpłyną na stan lodu, zwiększając ryzyko ogromnych roztopów latem. Jednocześnie też może zadziałać to w drugą stronę, jak w ostatnich latach. 

To się okaże.

Zobacz także:

• Prawdopodobnie jest to początek sezonu topnienia 2022, piątek, 4 marca 2022 Być może rozpoczął się już sezon roztopów 2022. Od kilku dni zaobserwowano wyraźny spadek zasięgu pokrywy lodowej w Arktyce. Największe zmiany są widoczne na Morzu Beringa.
• Sezon zamarzania nadal trwa, środa, 23 lutego 2022
• Kiepski stan lodu w sektorze atlantyckim, niedziela, 20 lutego 2022