Ogon diabła - skrajności pogodowe na Ziemi

W mediach ostatnio dużo się mówi o zimie. Warszawa niedawno została zasypana tak, że niektóre media uznały to za katastrofę na miarę tej z filmu "Pojutrze", oberwało się przy tym prezydentowi miasta. Widać, że dziennikarze z miasta, jak i część obywateli zapomniało, jak wygląda prawdziwa zima. Rosja także doświadcza ostatnio śnieżyc i niskich temperatur. Podobnie też Grecja i Bałkany. Teraz zima, jak wieszczył niedawno świstak Phil, zaatakowała USA. Tam oczywiście wszystko, jak to w Ameryce jest wielkie. Mrozom i śnieżycom sprzyjają uwarunkowania geograficzne terenu. Jednak nawet tam przyznano, że to "klimatyczne wariactwo". Mróz dotarł nawet na południe Teksasu. W poniedziałek rano (15 lutego) termometry wskazywały od -22 do -6^oC, a to spowodowało wysokie zapotrzebowanie na energię elektryczną. Ponad 2,6 miliona odbiorców było pozbawionych prądu. Na drogach miały miejsce liczne kolizje drogowe.

 

Jak to wygląda z góry?

Różnice (w cm) pomiędzy aktualną dzienną grubością pokrywy śnieżnej a średnią wieloletnią z lat 1998/99-2011/12. Obszary, w których aktualna głębokość śniegu mieści się w granicach ±5 cm od średniej wieloletniej, są zacienione na szaro. Gruba czerwona linia na mapie wskazuje na historyczne położenie granicy śniegu. Canadian Cryospheric Information Network

 

Faktycznie, zasypało nas. W Polsce 16 lutego grubość pokrywy śnieżnej była w niektórych miejscach kilka centymetrów większa. W rejonie Moskwy nawet 50 cm śniegu więcej. W sporej części Syberii miąższość śniegu jest większa niż zwykle. Jest to związane z tym, że w atmosferze może pomieścić się więcej wody z racji cieplejszego klimatu. W USA, jak widać na mapie, także jest sporo śniegu. Dodatkowo pokrywa śnieżna sięga daleko na południe, tam, gdzie zwykle zima nie występuje. Tu w grę wchodzi już inny czynnik. To prąd strumieniowy. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje sytuację z 16 lutego. Prąd strumieniowy jest odchylony daleko na południe, w wyniku czego niskie temperatury i warunki zimowe obejmują obszary leżące stosunkowo daleko na południe. 

 

Średnia dobowa dla 17 lutego 2021 roku temperatura na półkuli północnej i jej odchylenia w stosunku do średniej 1979-2000. Climate Reanalyzer

W całym tym szumie pewnie też podkręcanym przez sceptyków klimatycznych zapomnieliśmy i innej sprawie. O tym, co dzieje się w Arktyce. Kiedy Ameryka doświadcza wielkiej zimy, Arktyka doświadcza fali ciepła. Tam układ prądu strumieniowego wygląda inaczej, w wyniku czego między Svalbardem a biegunem północnym jest nawet 30^oC niż być powinno. 

Skrajności temperaturowe 16 lutego 2021 roku: W USA było -20^oC, miejscami więcej, 600 km od bieguna północnego +0,5^oC. Earthnet

To nie pierwsza już taka sytuacja. Już wcześniej Arktyka doświadczała silnej adwekcji ciepła. To jak bardzo robi się tam ciepło, zależy też od tego, którędy to ciepło wędruje. Zimą efektywnym obszarem jest Ocean Atlantycki. Jego wody są ciepłe przez cały rok, bo zasila je Golfsztrom, no i woda ma ogromną bezwładność cieplną. Do tego rzecz jasna wchodzi ocieplenie klimatu. Oceany na Ziemi magazynują antropogeniczne ciepło, które krąży w wodach, dostając się na powierzchnię. Widzimy na mapie obok, jak między Islandią a Svalbardem utrzymuje się plama ciepła. Nie zniknęła ona na zimę, obszar nie został wychłodzony. W ten sposób powietrze wędrujące z południa, któremu drogą otwiera osłabiony prąd strumieniowy, jest w stanie dotrzeć z większą siłą. Temperatury są więc wyższe niż kiedyś.

Warunki pogodowe w Arktyce i wokół niej 17 lutego 2021 i prognozowane na 20 lutego. Tropical Tidbits

Na powyższych mapach możemy zobaczyć, jak wygląda układ wiru polarnego w troposferze, który bezpośrednio kształtuje pogodę. Jest on podzielony na dwie części. To efekt ocieplającej się Arktyki, silnych roztopów z poprzedniego roku.  Są to dwa wiry, jeden z nich spowodował spadek temperatur w USA, drugi znajdujący się na północy Syberii obniżył temperatury jej zachodniej części, w tym we wschodniej Europie. W ciągu najbliższych dni sytuacja się wiele nie zmieni. Aczkolwiek pewne zmiany zajdą. Nad biegun północny dotrze jeszcze większa fala ciepła niż teraz, co pokazuje animacja obok. Temperatury będą naprawdę tam wysokie. Wir syberyjski pozostanie wypłaszczony, tak więc do południowej Syberii i nad Mongolię dotrze fala ciepła z Bliskiego Wschodu i Uzbekistanu. Wcześniej niezwykle ciepło było nad dorzeczem Obu, w Nowosybirsku niedawno padł rekord ciepła, a u nas było -20^oC. 

 

Temperatury prognozowane na 20 lutego 2021. Earthnet

Rozpad wiru polarnego będzie prowadzić do dalszych skrajności pogodowych podsycanych przez globalne ocieplenie. Temperatury o 30^oC wyższe niż zwykle w regionie bieguna północnego o tej porze roku oznaczają wartości rzędu 2-3^oC poniżej zera. Zwykle jest tam poniżej -30^oC. Prąd strumieniowy nie zejdzie we wschodniej części Syberii na południe. W Mongolii i na południe od Bajkału temperatura wzrośnie powyżej zera. Zwykle panują tam o tej porze siarczyste mrozy. U nas już ma miejsce odwilż, za kilka dni zrobi się wręcz wiosennie, bo temperatura wzrośnie nawet do 11^oC. 

To co powinno nas interesować, to przede wszystkim Arktyka. Temperatury tam wzrosną, co spowoduje spowolnienie przyrostu pokrywy lodowej. Każde takie fale ciepła zimą utrudniają odbudowę lodu. Jego stan ostatnio się poprawił, ale wygląda na to, że ta chwilowa fluktuacja zaczyna się kończyć. Od stanu, wielkości czapy polarnej zależy to, co dzieje się u nas i w innych krajach umiarkowanych szerokości geograficznych.

Zobacz także:

• Skutki rozpadu wiru polarnego - poczujemy to, czwartek, 4 lutego 2021 Na początku stycznia rozpadł się wir polarny w stratosferze. Teraz będziemy mogli odczuć skutki jego rozpadu. Będziemy mieli zimę... jak z bajki.
• Wir polarny i ogon diabła - konsekwencje, wtorek, 6 lutego 2018