Wysokie temperatury w Arktyce, ale sytuacja na razie nie jest katastrofalna

Zamarzanie w ciągu ostatnich 10 dni było znacznie szybsze od średniej wieloletniej. Przyczyną były warunki pogodowe, który umożliwiły napływ zimnego powietrza. Teraz jednak tempo zamarzania zaczyna zwalniać wraz ze zmianą warunków pogodowych, oraz to, że to, co było łatwe do zamarznięcia, już zamarzło.

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Tempo zamarzania znacznie przekraczało 100 tys. km²/dzień. Dzięki temu rozmiary czapy polarnej są poza podium, ale mimo to wciąż jednymi z najmniejszych w historii pomiarów. Zasięg lodu morskiego przekroczył już 7 mln km², mimo to nadal są to małe rozmiary. Różnica w stosunku do średniej wieloletniej wynosi na dzień dzisiejszy ponad 1,8 mln km². Widać to także mapie (kliknij, aby powiększyć). Mapa obok przedstawia zasięg i koncentrację lodu morskiego na 24 października. Widać, że różnice są spore. Morze Beauforta powinno być już zamarznięte. W zaawansowanym stanie zamarzania powinno być już Morze Karskie. Wszędzie granica lodu przebiega dalej niż powinna, bez względu na to, jak wyglądają warunki atmosferyczne. 

Uśredniona wartość ciśnienia atmosferycznego w Arktyce w dniach 10-22 października 2023 roku. NOAA/ESRL

Kilkanaście dni temu w Arktyce powstał silny wyż baryczny, czyli antycyklon. O tej porze roku zjawisko to powoduje wychładzanie się powierzchni gruntu/wody. W dolnej warstwie atmosfery robi się zimno. To wraz z wyciągnięciem zimnych mas powietrza znad istniejącego obszaru lodowego doprowadziło do szybkiego zamarzania reszty. Następnie układ zaczął zaciągać ciepło znad Pacyfiku, a jednocześnie zamarzające wody oddawały ciepło. Ze względu na tempo zamarzania wszystkie ciepła nie oddały. Dlatego też, jak pokazuje to mapa obok, odchylenia nie są wysokie. W przeszłości były jeszcze większe. Bywały sytuacje, jak np w 2016 roku, a więc stosunkowo niedawno, że anomalie wynosiły nawet 25^oC. Teraz tylko 10-12^oC. Ale nie należy wykluczyć wzrostu tych anomalii w ciągu najbliższych tygodni. 

 

 

Prognozowane uśrednione wartości odchyleń temperaturowych do 30 października 2023 roku w trzydniowych przedziałach czasowych. Climate Reanalyzer

Przewiduje się, że w ciągu najbliższych dni zamarzanie oraz ruchy mas powietrza będą powodować dalsze utrzymywanie się wysokich odchyleń. Mniejszych niż w 2016 roku, ale mimo wszystko. Siarczysty mróz będzie ograniczał się tylko do miejsc, które przetrwały letnie topnienie. Lekki mróz spowoduje, że dalsze tempo zamarzania będzie wolniejsze, ale przewiduje się, przynajmniej na razie żadnej pauzy. Żadnych powtórek z lat 2016-2017. Pamiętajmy też, że jest El Niño, które może przyczynić się teraz do wzrostu temperatur w Arktyce. Takie coś poważnie zakłóci tempo zamarzania pozostałych wolnych od lodu miejsc.

Zobacz także:

• Nagły wzrost tempa zamarzania i nagły spadek tempa wychładzania się Arktyki, 21 października 2023  W ciągu ostatnich dni tempo zamarzania znacząco przyspieszyło, ale jednocześnie w Arktyce spadło tempo wychładzania się całego regionu. Temperatury nawet wzrosły, co będzie miało wpływ na dalsze zamarzania tych wód, które nadal są wolne od lodu. 
• Zamarzanie w Arktyce przyspieszyło, ale temperatury obniżają się powoli, 11 października 2023
  

Nagły wzrost tempa zamarzania i nagły spadek tempa wychładzania się Arktyki

W ciągu ostatnich dni tempo zamarzania znacząco przyspieszyło, ale jednocześnie w Arktyce spadło tempo wychładzania się całego regionu. Temperatury nawet wzrosły, co będzie miało wpływ na dalsze zamarzania tych wód, które nadal są wolne od lodu. 

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. Sea Ice Denmark/AMSR2

Wciąć duże obszary arktycznych wód są wolne od lodu mimo dużego przyspieszenia. Szczególnie widać to w przypadku Morza Beauforta, które dopiero co zaczęło zamarzać, a Przejście Północno-Zachodnie jest de facto żeglowne. 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Dzienne przyrosty pokrywy lodowej przekroczyły ostatnio nawet 200 tys. km². Średnia z ostatnich 7 dni ponad 140 tys. km²/dzień, to prawie 50 tys. km²/dzień więcej niż w latach 1981-2010. To dość spory przyrost. Warto jednak zauważyć, że jest to efekt wielkości czapy polarne. Małe rozmiary lodu pozostały małe bardzo długo. W końcu nagłe spadki temperatur nad Grenlandią, Syberią i istniejącą czapą polarną wywołały gwałtowne zamarzanie. Tak jak wcześniej zakładały prognozy, ciepłe masy powietrza znacznie spowolniły zamarzanie wód Morza Beauforta, co pokazuje przedstawiony po lewej wykres.

 

 

Zmiany średnich temperatur w Arktyce w 2023 roku względem lat poprzednich i średniej 1979-2000. Climate Reanalyzer

Ocean Arktyczny zamarza na tyle szybko, że większość ciepła znajdującego się w kilkunastometrowej górnej warstwie Oceanu Arktycznego zostaje teraz uwięziona. Temperatury są jednak wysokie, ale jest to efekt napływ ciepłych mas powietrza. 

Prognozowane uśrednione wartości odchyleń temperaturowych do 26 października 2023 roku w trzydniowych przedziałach czasowych. Climate Reanalyzer

W ciągu najbliższych dni rozłam w troposferycznym wirze polarnym doprowadzi do wzrostu odchyleń temperaturowych w Arktyce. Ciepłe masy powietrza, głównie znad Pacyfiku wejdą nad Ocean Arktyczny. Należy więc się spodziewać spadku tempa zamarzania, być może nawet cofania się granicy lodu.

Zobacz także:

• Zamarzanie w Arktyce przyspieszyło, ale temperatury obniżają się powoli, 11 października 2023, Po 25 września tempo zamarzania wód Oceanu Arktycznego przyspieszyło. To efekt pogłębiającego się efektu nocy polarnej w połączeniu z warunkami atmosferycznymi.

 

Raport za I połowę października 2023 - normalny początek sezonu zamarzania

Tempo zamarzania wód Oceanu Arktycznego tradycyjnie w październiku przyspieszyło na skutek działania efektu nocy polarnej. To naturalny efekt, w wyniku czego Arktyka szybko oddaje ciepło. W tym roku początek sezonu zamarzania przebiega normalnie, ale tylko dzięki takim, a nie innym wzorcom pogodowym. Rozkład mas powietrza oraz działanie wyżu barycznego spowodowało wyraźne przyspieszenie tempa zamarzania, co w ostatnich latach zdarza się to rzadko. W dalszym jednak ciągu rozmiary czapy polarnej są dalekie od tych sprzed 20-30 lat. 

 

Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w tak zwanych fałszywych barwach.  
 

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2

Wyż baryczny szybko doprowadził do spadku temperatur nad centralną częścią Oceanu Arktycznego. Następnie przemieszczanie się tych zimnych mas powietrza przy ograniczonej ilości promieniowania słonecznego uruchomiło zamarzanie wód w sektorze pacyficznym. Animacja obok (otwórz w osobnym oknie) pokazuje zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w pierwszej połowie października 2023 roku. Widać, jak szybko rozrastał się lód od strony Oceanu Spokojnego. To obszary położone daleko na północ od koła polarnego. Słońce na początku październiki świeci już nisko, a na biegunie północnym już wcale. Efekt napływu zimna jest więc natychmiastowy. 

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku i wyszczególnienie w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Tempo przyrostu lodu w pierwszej połowie października wyniosło 80,9 tys. km²/dzień, średnia to 92 tys. km²/dzień. Było więc zbliżone do średniej wieloletniej, ale warto zaznaczyć, że efekt wyżu barycznego, dość rozległego ograniczał wzrost zasięgu. Wyże baryczne na początku sezonu zamarzania spowalniają tempo przyrostu samego zasięgu lodu, ale umacniają za to wzrost powierzchni. Szybko rośnie wtedy koncentracja lodu. Mapa NSIDC obok ilustruje różnice w zlodzeniu arktycznych wód względem średniej 1981-2010. Zasięg lodu w połowie października liczył niespełna 5,7 mln km². Tak więc wzrost szybkości zamarzania niewiele pomógł.

 Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. Mapa przedstawia zasięg w zestawieniu ze średnią lat 90. XX wieku. JAXA

Sytuacja w Arktyce pozostaje więc taka sama jak w ostatnich latach. Ma miejsce zatrzymanie wieloletniego trendu spadkowego, ale nie ma jego odwrócenia. Dawniej o tej porze roku już prawie cały Ocean Arktyczny był zamarznięty. Teraz tak nie jest.

Zmiany tempa zwiększania/zmniejszania się powierzchni lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z 2012, 2016 i 2022 roku oraz średniej z ostatnich 10 lat.

I jak wyżej wspomniano, w związku z obecnością wyżu barycznego powierzchnia lodu rosła dość szybko, szczególnie po 7 październiku. Dotychczasowy przyrost powierzchni czapy polarnej od wrześniowego minimum jest 14% szybszy od średniej z ostatnich 10 lat.

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 na półkuli północnej w latach 2001-2010 i 2011-2020 dla października. NASA/GISS

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w Arktyce w 2020, 2022 i 2023 roku dla 1-13 października. NOAA/ESRL

Październik jest pierwszym w Arktyce miesiącem, kiedy odchylenia temperatur od średniej są wysokie. To efekt zamarzania powierzchni Oceanu Arktycznego. Dawniej zjawisko to było mocno ograniczone ze względu na rozmiary czapy, dziś jest inaczej. Pierwsza połowa października 2023 w Arktyce była cieplejsza niż zwykle, a sektor pacyficzny Oceanu Arktycznego był w normie. W praktyce oznaczało to kilkustopniowy mróz, nawet do -10^oC. Bezpośrednio nad pokrywą lodową nawet do -15^oC. Animacja obok ilustruje przemieszczanie się mas powietrza i zmiany ich temperatur w dniach 1-14 października 2023.

 

Zmiany średnich temperatur w Arktyce w 2023 roku względem lat poprzednich i średniej 1979-2000. Climate Reanalyzer

W całej Arktyce tempo spadku temperatur nie było szybkie, gdyż zamarzający Ocean Arktyczny uwalniał ciepło. Zbyt szybkie zamarzanie w pacyficznej połówce Oceanu Arktycznego spowoduje, że temperatury w dolnej warstwie atmosfery nie będą wysokie, ale ciepło zostanie w wodzie pod pokrywą lodową. W wyniku tego tempo przyrostu lodu będzie wolniejsze niż być powinno. 

 

Odchylenia temperatur od średniej 1958-2002 powierzchni arktycznych wód dla 15 października w latach 2015-2023. DMI

Powierzchnia wody szybko się wychłodziła na skutek ingerencji zimnych mas powietrza. Mimo to, wciąż temperatury arktycznych mórz są w wielu miejscach wyższe od średniej. Ocean jest w ruchu, dochodzi do upwelligu, a te obszary, które nie zamarzły do połowy października znajdują się daleko od bieguna. To miejsca, gdzie woda wciąż ma temperaturę wyższą niż zero stopni.

 

Grubość lodu morskiego w latach 2015-2023 dla 15 października. Naval Research Laboratory, Global HYCOM

Od 2013 roku stan czapy polarnej nie uległ pogorszeniu, ale też nie uległ poprawie. Czapa polarna jest bardzo cienka i balansuje na granicy być albo nie być. Lód przetrwał lato, ale warunki klimatyczne nie pozwalają na jego odbudowę.

Morze Czukockie w lewym górnym roku, w dole widoczna pokrywa lodowa 15 października 2023 roku. NASA Worldview

Aktualnie sezon zamarzania przebiega normalnie, ale biorąc pod uwagę to, co działo się w ostatnich to może się to zmienić. Wyższe niż kiedyś temperatury mogą znacznie wpłynąć na dalsze warunki zamarzania.

 

Zobacz także:

• Raport za II połowę września 2023 - oba szlaki morskie nadal otwarte, 3 października 2023  Sezon zamarzania zaczął się na dobre. Ogólnie rzecz biorąc przebiega mniej więcej tak samo, jak w ostatnich kilkunastu latach.
• Raport za II połowę sierpnia 2023 - to jest w miarę silny sezon roztopów, 1 września 2023  

Zamarzanie w Arktyce przyspieszyło, ale temperatury obniżają się powoli

Po 25 września tempo zamarzania wód Oceanu Arktycznego przyspieszyło. To efekt pogłębiającego się efektu nocy polarnej w połączeniu z warunkami atmosferycznymi. Animacja obok (kliknij, aby powiększać) przedstawia zmiany w troposferycznym wirze polarnym Arktyki. Wir ten zaczął się tworzyć w drugiej połowie września i bardzo szybko się rozbudował. Powstał rozległy zimny cyklon, wyciągający zimne, wręcz lodowate powietrze znad Grenlandii. Temperatury zaczęły szybko spadać, nawet do -20^oC. Jednocześnie zamarzanie wód zaczęło prowadzić do oddawania ciepła, więc spadek temperatur w Arktyce jest wolniejszy niż być powinien. 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

10 października zasięg lodu morskiego wyniósł 5,27 mln km². Zgodnie z przewidywaniami czapa polarna przekroczyła 5 mln km² po 5 października, ale stało się to wcześniej, z uwagi na zmianę wzorów pogodowych w trzeciej dekadzie września. Tempo przyrostu lodu w dniach 1-10 października wyniosło 78,9 tys. km²/dzień. Dość sporo, choć wolniej od średniej wieloletniej, która dla tego okresu wynosi 90 tys. km²/dzień. Tempo zamarzania w pierwszej dekadzie października nie było więc powolne, a mimo to rozmiary czapy polarnej, jak pokazuje mapa obok są w dalszym ciągu wyraźniej mniejsze od średniej wieloletniej. W ubiegłym stuleciu oba polarne szlaki morskie były już zamarznięte na kość. Teraz tak nie jest. To efekt ocieplającego się klimatu. Wyższe temperatury wód opóźniając zamarzanie, nawet przy sprzyjającym temu warunkom atmosferycznym. 

 

Prognozowane uśrednione wartości odchyleń temperaturowych do 20 października 2023 roku w trzydniowych przedziałach czasowych. Climate Reanalyzer

W Arktyce teraz zaczyna rosnąć ciśnienie. Powstaje wyż baryczny - antycyklon, który osiągnie bardzo duże rozmiary. W rezultacie zaczną spadać temperatury tam, gdzie znajduje się obecnie lód morski. Jednak tam gdzie go nie ma, temperatury nie będą spadać lub spadek ten będzie bardzo powolny. Przewiduje się (oczywiście z dozą niepewności), że po 15 października anomalie temperaturowe w Arktyce, tam gdzie nie ma lodu obecnie, ulegną dużemu nasileniu. Pokazuje to powyższe zestawienie map. Duże rozmiary wyżu będą przekładały się też na sprowadzanie ciepłego powietrza znad Ameryki Północnej. Tam nie ma w ogóle śniegu, jest ciepło. Nawet na wybrzeżu arktycznych cieśnin, na północy Kanady temperatury sięgają 5-6^oC. To ciepło też dotrze nad Ocean Arktyczny zaciągane przez antycyklon. Ogromne opóźnienia będą w zamarzaniu Morza Beauforta.

W górnej części zdjęcia Morze Wschodniosyberyjskie i Łaptiewów, w dolnej Basen Arktyczny i widoczna tam czapa polarna. 10 października 2023 roku, NASA Worldview

 

Jeśli Ocean Arktyczny będzie szybko zamarzać, to część ciepła morskiego nie zostanie wypromieniowana. Ciepło pozostanie w wodzie i będzie spowalniać przyrost miąższości lodu od spodu. Dodatnie anomalie temperaturowe nad lodem też nie znikną, a ewentualny rozpad wiru polarnego doprowadzi do ich wzrostu. Zbyt cienki wtedy pak lodowy będzie pękać i uwalniać morskie ciepło do atmosfery, zwiększając zachmurzenie. W wyniku tego przyrost lodu będzie dalej hamowany. 

PIOMAS (wrzesień 2023) - ścisk na wykresie

Wrześniowe minimum objętości lodu morskiego wypadło w połowie września i było dziewiątym najmniejszym w historii pomiarów. Tegoroczny sezon topnienia lodu należy uznać za umiarkowany w skali ostatnich 10 lat i silny w skali ostatnich 20-30 lat.

Zmiany objętości lodu morskiego Arktyki w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z ostatnich lat i średnich z poprzednich dekad. PIOMAS

Na koniec września ilość lodu wyniosła 4871 km³, co stanowi szóstą najmniejszą w historii pomiarów wartość. Sytuacja od końca sierpnia uległa więc pogorszeniu ze względu na powolny start zamarzania. Przyczyną były wysokie, choć nie ekstremalnie wysokie jak na ostatnie lata temperatury wody i atmosfery, czego przyczyną poza samym globalnym ociepleniem było duże zachmurzenie. Spora zmiana pozycji w rankingu (spadek z dziewiątego na szóste miejsce) to także efekt "ścisku" krzywych na wykresie. Brak dalszego trendu spadkowego oznacza, że krzywe na wykresie zaczynają się zacierać. Tabela obok (kliknij, aby powiększyć) przedstawia dokładną rozpiskę objętości lodu na 30 września. W kolumnach przedstawione są różnice względem poprzednich lat i średnich dekadowych, także ich procentowe wartości. Miejsca zaznaczone na różowo, to lata, kiedy ilość lodu była większa niż w tym roku.

 

Grubość lodu morskiego we wrześniu 2023 roku i jej odchylenia w stosunku do średniej 1981-2010. PIOMAS/Zachary Labe

 

Każda niewielka zmiana będzie więc powodować zmianę w rankingu. Od minimum do końca września przybyło 220 km³, to 36% mniej niż średnia wartość z ostatnich 10 lat. Stan czapy polarnej w skali ostatnich lat nie uległ pogorszeniu, ale w dalszym ciągu pozostaje zły, co jest wynikiem utrzymywania się wysokich temperatur w regionie z racji rosnących w ostatnich dekadach temperatur. Wykres obok przedstawia tempo spadku/przyrostu ilości arktycznego lodu morskiego w 2023. 

 

Grubość arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu z latami 1979-2022 i średnich wartości dekadowych. PIOMAS/Zachary Labe 

 

Czapa polarna jest cienka, ma nieco ponad metr grubości. Dawniej, a dokładnie 20 lat temu była dwukrotnie grubsza. Trend spadkowy także w tym przypadku uległ zatrzymaniu. Jednak ostatnie badania pokazują, że ta sytuacja może w ciągu najbliższych lat ulec zmianie. 

Zmiany średniej miesięcznej ilości lodu morskiego w Arktyce dla września w latach 1979-2023. Dane PIOMAS

Zmiana układów wiatrów wzmocni topnienie czapy polarnej od spodu. W takiej sytuacji ten wykres za kilka lat może już wyglądać inaczej. Trwająca ponad 10 lat pauza zaniknie, a przy wyższych niż 10-15 lat temu temperaturach skończy się to katastrofą.

Zobacz także:

• PIOMAS (sierpień 2023) - przyspieszenie roztopów w trakcie pauzy, 9 września 2023 W tym roku czapa polarna nie roztapiała się tak szybko, jak w ostatnich latach. Szczególnie w 2012, w 2016 czy 2020 roku.
• PIOMAS (lipiec 2023) - trwa pauza w utracie lodu z wyjątkiem M. Beauforta, 9 sierpnia 2023 
  

Wrzesień 2023 - zamarzanie tradycyjnie zaczęło się słabo

Kilka dni po osiągnięciu wrześniowego minimum, Słońce schowało się za horyzontem, więc temperatury zaczęły się obniżać. W konsekwencji czego lód zaczął się rozrastać. Przyrost lodu tradycyjnie był powolny w trzeciej dekadzie września, więc obszar przezeń zajmowany pozostawał niewielki. Na Antarktydzie nadal wartości są rekordowe.

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej we wrześniu 2023 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla września. Sea Ice Index - NSIDC

Średni dla września 2023 zasięg lodu morskiego wyniósł 4,37 mln km², co oznacza piątą najmniejszą w historii pomiarów wartości. Stało się to mimo wcale nie najlepszych warunków dla topnienia. Szczególnie chodzi o czerwiec, kiedy decydują się warunki dla lipcowych i sierpniowych roztopów. Po osiągnięciu minimum, do końca września tempo przyrostu lodu było wolniejsze od średniej wieloletniej. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla września 2023 roku. Uderzający jest brak lodu na w sektorze pacyficznym, czyli między wschodnim wybrzeżem Syberii a Alaski. To już norma naszych czasów.

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Średnie tempo przyrostu lodu morskiego od wrześniowego minimum do końca września wyniosło 22,6 km²/dzień, podczas gdy średnia jest dużo większa, bo wynosi 37 tys. km²/dzień. Na początku październiku tempo przyrostu znacznie przyspieszyło do ponad 80 tys. km²/dzień, zbliżając się do średniej wieloletniej.

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla września 2023 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Wrzesień w Arktyce nie był ekstremalnie ciepły, co nie znaczy że nie był ciepły w ogóle. Nad większą częścią Oceanu Arktycznego występowały dodatnie odchylenia narastające w kierunku Ameryki Północnej. Nad wodami Basenu Arktycznego przy kanadyjskich wyspach odchylenia sięgały 4^oC. Zdecydowanie cieplej było nad lądami. We wrześniu dominującym wzorcem pogodowym były układy niskiego ciśnienia, co ilustruje mapa obok. Taka sytuacja spowodowała przedłużenie się sezonu topnienia. Głównie ze względu na obecność dużego udziału chmur, które tłumiły ucieczkę ciepła do atmosfery. 

 

Ranking najchłodniejszych i najcieplejszych miesięcy w Arktyce (70^oN-90^oN) w latach 1979-2023. Zachary Labe/NOAA

 
Wrzesień w Arktyce były szóstym najcieplejszym w historii pomiarów. W dniu wrześniowego minimum nad prawie całym Oceanem Arktycznym temperatura oscylowała w okolicy -2^oC, z każdym kolejnym dniem obniżając się. Pod koniec września temperatury szybko się już obniżały - średnio około -5^oC, miejscami już poniżej -10^oC. Wciąż jednak bardzo ciepło było nad Morzem Beauforta, gdzie temperatury w ostatnim dniu września nadal przekraczały zero stopni. 

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla września w latach 1979-2023.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla września 2023 roku 78,5 tys. km², a więc 12,2% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku września skurczyło się o 3,45 mln km².

 

Na temat sytuacji na Antarktydzie można przeczytać w artykule: Antarktyczny lód morski idzie w ślady arktycznego

 

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: The Sun sets on the Arctic melt season

 

Zobacz także:

• Sierpień 2023 - późnoletnie wzmocnienie topnienia, 7 września 2023 W sierpniu topnienie czapy polarnej było wyraźnie szybsze od średniej wieloletniej, co znacznie zmieniło sytuację całego sezonu roztopów. 
• Lipiec 2023 - dziwne lato, 4 sierpnia 2023
  
  

Raport za II połowę września 2023 - oba szlaki morskie nadal otwarte

Sezon zamarzania zaczął się na dobre. Ogólnie rzecz biorąc przebiega mniej więcej tak samo, jak w ostatnich kilkunastu latach. Na razie nie są obserwowane zmiany, które należy uznać za dramatyczne pod względem skutków zmian klimatycznych. Poza tylko faktem, że oba szlaki morskie są nadal otwarte.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2

Jak możemy zauważyć, oba szlaki morskie, czyli Przejście Północno-Wschodnie i Zachodnie, są otwarte i dostępne tym samym dla swobodnej żeglugi morskiej. Jeszcze 20 lat temu było by to nie do pomyślenia. Same rozmiary czapy polarnej także odstają od normy. Sektor pacyficzny nadal w znacznym stopniu jest wolny od lodu. Animacja obok (otwórz w osobnym oknie) pokazuje zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w drugiej połowie września 2023 roku.

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku i wyszczególnienie w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Zasięg lodu morskiego na początku października 2023 wyniósł 4,54 mln km², stanowi to czwartą najmniejszą w historii pomiarów wartość. Tempo przyrostu lodu w trzeciej dekadzie września zaczęło przyspieszać, ale nadal jest znacznie mniejsze od średniej wieloletniej. W takiej sytuacji rozmiary czapy polarnej są niewielkie. Mapa NSIDC obok ilustruje różnice w zlodzeniu arktycznych wód względem średniej 1981-2010. Widać, że są one spore. Ponadto, kurczą się różnice w stosunku do rekordowego roku 2012.

Zmiany powierzchni lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do zmian z wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Bardzo widoczne jest to przypadku powierzchni (area) lodu morskiego. Tu też nastąpiło przyspieszenie zamarzania, ale krzywe na wykresie zbliżyły się do siebie. Świadczy to o tym, że temperatury wody i atmosfery są wysokie, co utrudnia rzeczywiste zamarzanie. 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w Arktyce w 2020, 2022 i 2023 roku dla 15-30 września. NOAA/ESRL

Koncentracja lodu morskiego jest bardzo mała, lód w wielu miejscach nadal jest pokruszony. Temperatury w drugiej połowie września były znacznie wyższe od średniej. Szczególnie w sektorze amerykańskim, gdzie odchylenie wynosiło nawet 7^oC. W praktyce oznaczało to jedynie kilkustopniowy mróz. Nic więc dziwnego, że kanadyjski szlak morski nadal jest otwarty. Temperatury nie są rekordowe, ale należą do jednych z najwyższych w historii pomiarów.

Grubość arktycznego lodu morskiego w 2012, 2016 i 2023 roku dla 1 października. Polar Portal/DMI

Jeśli chodzi o grubość lodu, to na razie trend spadkowy został zatrzymany w przypadku przełomu września i października. Chodzi tu o lata 2012-2023. Ostatnie badania pokazują, że ten trend wkrótce się załamie, kto wie, czy nie w przyszłym roku.

Zobacz także:

• Raport za II połowę sierpnia 2023 - to jest w miarę silny sezon roztopów, 1 września 2023 Sezon topnienia arktycznego lodu morskiego 2023 zmierza do końca. Teraz można ostatecznie już stwierdzić, że nie jest to słaby sezon, tak jak można było się spodziewać po tym, co działo się w czerwcu.