Czerwiec 2021 - próbując pobić rekord

Mimo braku takiej presji ze strony warunków atmosferycznych, jak w 2007 czy 2012 roku, topnienie czapy polarnej było dość szybkie. Ostatecznie na początku lipca zasięg lodu morskiego zaczął osiągać rekordowe wartości. Podobnie jak w większości sezonów w minionej dekadzie, w czerwcu nastąpił gwałtowny ubytek lodu w Zatoce Hudsona, Zatoce Baffina, wzdłuż wybrzeży Syberii. Duże zlodzenie pozostaje jednak na wodach Morza Beauforta.

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w czerwcu 2021 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu dla okresu 1981-2010 dla czerwca. Sea Ice Index - NSIDC

Utrata arktycznego lodu morskiego była w czerwcu w stosunkowo stała i szybka względem średniej wieloletniej, choć czerwiec był miesiącem dość pochmurnym w Arktyce. Średni dla czerwca 2021 zasięg lodu wyniósł 10,71 mln km², to 0,3 mln km² powyżej rekordowego z 2016 roku poziomu. To szósta najmniejsza w historii pomiarów wartość. Jednocześnie czapa polarna w czerwcu była 1,05 mln km² mniejsza niż wynosi średnia 1981-2010.  Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla czerwca 2021 roku. Tradycyjnie najmniejszy zasięg lodu występował w sektorze atlantyckim, ale w ostatnich latach obserwuje się też niezwykle szybkie zmiany na rosyjskich akwenach morskich.

 

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w czerwcu 2021 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool

Na powyższej animacji widać, że  duże obszary otwartej wody rozwinęły się na Morzu Łaptiewów i Morzu Wschodniosyberyjskim, a ciepłe wiatry zepchnęły lód na północ w obszarze Morza Karskiego i Barentsa w pobliżu Nowej Ziemi.

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2021 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Średnie tempo spadku zasięgu lodu morskiego w czerwcu 2021 roku wyniosło 79,6 tys. km²/dzień, średnia z okresu 1981-2010 to 56,2 tys. km²/dzień. Czapa polarna w czerwcu skurczyła się więc o 2,39 mln km². 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla czerwca 2021 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Wyjątkowo duży obszar niskiego ciśnienia zdominował czerwcową pogodę, będąc czynnikiem hamującym topnienie lodu, ale nie zawsze. Czasem układ baryczny tworzył dodatni dipol arktyczny, który wzmacniał dalszą redukcję lodu. Wysokie ciśnienie panowało nad zachodnią Europą, z tego powodu temperatury nad Skandynawią były wysokie i wynosiły od 2 do 5^oC powyżej średniej. Ponadprzeciętne temperatury występowały również nad północno-wschodnią Syberią wzdłuż wybrzeża Morza Łaptiewów i Wschodniosyberyjskiego, ale chłodne warunki panowały nad środkową Alaską i środkową Syberią. Większa część Oceanu Arktycznego cechowała się temperaturą od 1 do 3^oC wyższą od średniej, choć region w pobliżu wysp Ziemi Północnej był bliski średniej wieloletniej.

Zmiany średnich miesięcznych temperatur w latach 1975-2021 dla czerwca (obszar - 65-90^oN). Wykres przedstawia zmiany roczne (cienka krzywa) i zmiany wygładzonej średniej 5-letniej (grubsza krzywa). NOAA/NCEP

Dawniej w strefie występowania układów niskiego ciśnienia w porze letniej dominowały dość niskie temperatury, bo warstwa chmur szybko wychładzała region. W czerwcu tego roku temperatury były w normie wieloletniej 1981-2010. Niedługo będzie trzeba przestawić średnią na 1991-2020. Pewnie w przyszłym roku. Miniony miesiąc nie był w Arktyce rekordowo ciepły, ale należał do jednych z najcieplejszych w historii pomiarów - 0,69^oC cieplejszy od średniej 1981-2010. 

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla czerwca w latach 1979-2021.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla czerwca 2021 roku 47 tys. km², a więc 4% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku czerwca skurczyło się o 1,99 mln km².

"Ostatni lód" zaczyna przechodzić do historii

Obszar na północ od Grenlandii i Archipelagu Kanadyjskiego jest ostatnio określany mianem "Ostatniego Obszaru Lodowego" ponieważ lód utrzymuje się tam do ostatnich tygodni sezonu topnienia, podczas gdy w innych regionach lód w dużej mierze topnieje.

Koncentracja arktycznego lodu morskiego w Morzu Wandela latem 2020 roku.

Ten obszar paku lodowego jest najgrubszy i najstarszy, a cyrkulacja lodowa ma tendencję do gromadzenia lodu wzdłuż północnych wybrzeży wysp Archipelagu Arktycznego i Grenlandii. Jednak latem 2020 roku najbardziej wysunięta na wschód część tego obszaru lodowego na Morzu Wandela miała rekordowo niską koncentrację. Nowe badanie pokazuje, że rekordowo niska koncentracja lodu w tej części Oceanu Arktycznego została spowodowana zarówno przerzedzeniem grubego wieloletniego lodu morskiego, jak i niezwykłym, wymuszonym przez wiatr ruchem lodu z dala od tego obszaru, szczególnie w połowie lub pod koniec sierpnia. Zmiany w wiatrach spowodowały zastąpienie starego lodu cieńszym  pierwszorocznym. Autorzy zauważają, że nietypowe wiatry były istotnym czynnikiem, prawdopodobnie wynikiem naturalnej zmienności. Częściowo też winne były utrzymujące się długoterminowe trendy przerzedzania się wieloletniego lodu w strefie "Ostatniego Obszaru Lodowego". Wiatr nie miałby tak dużego wpływu w poprzednich dekadach, gdyby pak lodowy był grubszy.

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: Keeping pace with the record holder

 

Zobacz także:

• Maj 2021 - dominacja sztormów, środa, 9 czerwca 2021 Maj 2021 charakteryzował się wietrzną pogodą w Arktyce. Region nawiedziły dwa duże sztormy, które spowolniły spadek zasięgu lodu, ale za to przyczyniły się do pogorszenia jakości paku lodowego.
• Kwiecień 2021 - krok w stronę naszej wiosny, środa, 5 maja 2021