Październik 2022 - zamrażanie

Zamarzanie Oceanu Arktycznego znacznie przyspieszyło w trzeciej dekadzie października. Szczególnie widoczne to było na Morzu Łaptiewów. Na Antarktydzie zaczął się dzień polarny, a zasięg lodu morskiego nadal pozostaje bardzo niski.

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w październiku 2022 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla października. Sea Ice Index - NSIDC  

Średni dla października 2022 zasięg lodu morskiego w Arktyce wyniósł 6,61 mln km². To ósma najmniejsza w historii pomiarów wartość, ale w drugiej połowie miesiąca sytuacja na podium zaczęła się zmieniać. Pokrywa lodowa w październiku była 1,74 mln km² mniejsza od średniej z lat 1981-2010. Równocześnie wartość ta była o 1,28 mln km² większa względem rekordowego października 2020 roku.  Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla października 2022 roku. Pokrywa lodowa nie ma więc tak małych rozmiarów jak w 2020 roku, w dalszym ciągu jednak występują wyraźne negatywne różnice względem wielolecia. To efekt barier, jakie stawiają wyższe niż kiedyś temperatury na Ziemi.

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w październiku 2022 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool

Podobnie jak w ostatnich latach Morze Łaptiewów zamarzało wolno. Sytuacja zmieniła się w trzeciej dekadzie miesiąca. Opóźnione zamarzanie na Morzu Łaptiewów może być związane wynikiem ogrzewania oceanu przez dość długi czas, kiedy latem akwen jest wolny od lodu. Jednak powolne zamarzanie w tym regionie w ostatnich latach jest również zgodne z obserwacjami wirów w Arktycznym Prądzie Granicznym, które utrzymują coraz mocniejszy strumień ciepła w oceanie. Ciepło to pochodzi z Oceanu Atlantyckiego. Prąd Graniczny jest płytkim prądem płynącym na wschód, który podąża wzdłuż krawędzi euroazjatyckiego szelfu kontynentalnego i niesie ciepłą wodę o temperaturze 2-3^oC. 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2022 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Średnie tempo wzrostu zasięgu lodu morskiego w październiku 2022 roku wyniosło 102,7 tys. km²/dzień, było więc wyraźnie szybsze od średniej wieloletniej, która wynosi 89,2 tys. km²/dzień. Ta wysoka wartość jest związana z gwałtownym przyspieszeniem w trzeciej dekadzie miesiąca. Arktyczne wody zamarzały wtedy w tempie ponad 140 tys. km²/dzień.  

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla października 2022 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Podobnie jak w ostatnich latach temperatury w październiku były wyraźnie wyższe od średniej. Dodatnie anomalie występowały nad prawie całym Oceanem Arktycznym. Wyjątkowo ciepło było nad Morzem Karskim, gdzie temperatury były 4^oC wyższe od średniej. Podobnie na Grenlandii, co skutkowało wyższymi niż zwykle opadami śniegu. W Arktyce dominowały niże baryczne związane z dodatnią oscylacją arktyczną - niskie ciśnienie w Arktyce, wysokie wokół niej. W drugiej połowie miesiąca pojawił się dodatni dipol arktyczny, który utrzymał się kilka dni. Niskie ciśnienia przekładało się na dużą ilość chmur zatrzymujących ciepło. 

Zmiany średnich miesięcznych temperatur w latach 1975-2022 dla października (obszar - 65-90^oN). Wykres przedstawia zmiany roczne (cienka krzywa) i zmiany wygładzonej średniej 5-letniej (grubsza krzywa). NOAA/NCEP

Październik 2022 w Arktyce był trzecim najcieplejszym w historii pomiarów. Przypowierzchniowa temperatura była 4,35^oC wyższa od średniej 1981-2010. To zasługa szeregu czynników. Poza samym ociepleniem klimatu i stosunkowo małą powierzchnią lodu w grę wchodzi wyżej wspomniane niskie ciśnienie atmosferyczne, a także napływ ciepła z południa. Przykładem jest tutaj sztorm z początku października.

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla października w latach 1979-2022. 

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla października 2022 roku 80,4 tys. km², a więc 9,6% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku października skurczyło się o 3,46 mln km².

Nadal mało lodu na Oceanie Południowym
W ostatnich latach doszło do zmian na Antarktydzie. Tamtejszy lód morski zaczął roztapiać się szybciej niż we wcześniejszych latach. W tym roku sytuacja nie uległa zmianie.

Zmiany zasięgu antarktycznego lodu morskiego w 2022 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Maksimum zasięgu lodu morskiego na Oceanie Południowym miało miejsce 16 września i wyniosło 18,19 mln km². To czwarta najmniejsza w historii pomiarów wartość. Utrzymany został tym samym trwający od 2015 roku trend spadkowy. Mimo to, jak pokazuje wykres obok, nie można jeszcze mówić o całkowitym odwróceniu trendu. Tak samo, jak w przypadku Arktyki, gdzie w ostatnich latach trend spadkowy uległ zatrzymaniu. Pod koniec października zasięg lodu wokół Antarktydy zbliżył się do rekordowych wartości. 

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: Iced

Zobacz także: 

• Wrzesień 2022 - nie będzie słońca, gdy odejdzie, środa, 5 października 2022 Po osiągnięciu wrześniowego minimum zasięgu lodu morskiego 18 września, czapa polarna zaczęła się rozrastać. Pokrywa lodowa we wrześniu była jedenastą najmniejszą w historii pomiarów, remisując z rokiem 2010. 
• Sierpień 2022 - łysa plama w Arktyce, środa, 7 września 2022