Strony

wtorek, 1 listopada 2022

Raport za II połowę października - szybkie przywracanie czapy polarnej

Druga połowa października charakteryzowała się w Arktyce umiarkowanym z początku przyrostem pokrywy lodowej, a następnie jej znacznym przyspieszeniem. Rozwijająca się bardzo szybko komórka polarnego powietrza spowodowała wychłodzenie wód w sektorze pacyficznym. Jednocześnie tempo spadku temperatur powietrza było tak jak w ostatnich latach wolniejsze niż w XX wieku. Słaby jak na owe czasy sezon topnienia skutkuje także w miarę dobrymi warunkami do zwiększania się grubości pokrywy lodowej. Dokładne dane będą jednak znane za kilka dni.
 
Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w tak zwanych fałszywych barwach.     
 
Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2

W drugiej połowie października tempo przyrostu zasięgu lodu morskiego było szybkie. Dzięki temu czapa polarna, jak można to zauważyć na mapie, ma dość spore rozmiary. Szybko lodem pokryły się syberyjskie akweny. Z drugiej strony w sektorze atlantyckim przyrost lodu był bardzo powolny, a pod koniec miesiąca doszło nawet do regresu. Animacja obok pokazuje zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w drugiej połowie października 2022 roku.

Zmiany tempa zwiększania/zmniejszania się zasięgu lodu morskiego w 2022 roku w zestawieniu ze zmianami z 2012 i 2021 roku oraz średniej z ostatnich 10 lat.
 
W pewnym momencie warunki atmosfery spowodowały dość szybki wzrost zasięgu lodu morskiego, co było widoczne głównie w sektorze pacyficznym.  


Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2022 roku i wyszczególnienie w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Przyspieszenie zamarzania poskutkowało tym, że zasięg lodu ponownie znalazł się poza pierwszą dziesiątką. 31 października wartość ta według danych NISDC wyniosła 8,27 mln
km2. To tyle samo, co w zeszłym roku. Średnie dzienne tempo przyrostu lodu w drugiej połowie października 2022 wyniosło 123,7 tys.km2. To bardzo wysokie tempo, gdyż średnia wynosi dla drugiej połowy października 85,4 tys. km2. Mimo tego faktu czapa polarna nadal ma rozmiary zauważalnie mniejsze od średniej wieloletniej - 1,46 mln km2 w stosunku do lat 1981-2010. Mapa NSIDC obok ilustruje różnice w zlodzeniu arktycznych wód względem średniej 1981-2010.

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2022 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. Mapa przedstawia zasięg w zestawieniu ze średnią lat 90. XX wieku. JAXA

JAXA także pokazuje dynamiczny wzrost zasięgu lodu. Jednak także i tu możemy zauważyć na mapie, że granica lodu w dalszym ciągu przebiega inaczej niż chociażby w latach 90. XX wieku. 

Zmiany powierzchni lodu morskiego w 2022 roku w stosunku do zmian z wybranych lat i średnich z poprzednich dekad. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Powierzchnia lodu także szybko zwiększała swoje rozmiary, co świadczy o roli mas powietrza. Pogłębianie się wiru polarnego powodowało szybkie zamarzania tych miejsc, które od lodu uwalniały się w sierpniu, czyli pacyficzna część Basenu Arktycznego i Morze Beauforta. Także tych miejsc, gdzie występuje mniejsze zasolone, czyli Morze Łaptiewów. Do tego dochodzą miejsca stykające się z wychłodzonymi już lądami. Należą tu do nich: Morze Wschodniosyberyjskie, Łaptiewów i wschodnia część Morza Karskiego. Mapa obok przedstawia aktualne odchylenia powierzchni lodu względem średniej 2000-2019.


Zmiany powierzchni lodu morskiego na morzach: Beauforta, Wschodniosyberyjskim, Karskim i Barentsa w 2022 roku. JAXA/AMSR2
*Przedstawione dane uwzględniają większy obszar arktycznych akwenów niż geograficzny.


Wiele obszarów szybko pokrywało się lodem. Szczególnie dotyczy to Morza Wschodniosyberyjskiego, na którym w tym roku lód topił się powoli. Z drugiej strony bardzo słabe zmiany miały miejsce na Morzu Barentsa, co jest w dużej mierze związane z tzw. atlantyfikacją regionu.

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 na półkuli północnej w latach 2001-2010 i 2011-2020 dla października. NASA/GISS
Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w Arktyce w 2020, 2021 i 2022 roku dla 16-30 października. NOAA/ESRL

Wir polarny w troposferze, czyli komórka polarnego powietrza umacniał się w październiku. Wyż baryczny, który powstał 20 października w amerykańskiej części Oceanu Arktycznego, tylko na chwilę spowolnił zamarzanie. Potem temperatury na skutek działania cyrkulacji atmosferycznej szybko obniżyły i tak już mocno wychłodzoną powierzchnię wody. Ciepło zostało więc częściowo zwrócone atmosferze, reszta została uwięziona w wodzie pod lodem. Animacja obok ilustruje przemieszczanie się mas powietrza i zmiany ich temperatur w dniach 15-30 października 2022.

Zmiany średnich temperatur wokół bieguna północnego (80-90oN) w 2022 roku względem średnich z poszczególnych dekad. DMI, grafika Nico Sun

Zamarzania arktycznych wód oznaczało wolniejszy niż zwykle spadek temperatur. Wolniejszy, bo pokrywa lodowa zajmuje mniejszy niż w XX wieku obszar. Nad prawie całym Oceanem Arktycznym odchylenie temperaturowe wyniosło co najmniej 1
oC. W centrum temperatury były 3oC wyższe od średniej, co było związane właśnie z działaniem wyżu barycznego w dniach 20-25 października.

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 powierzchni arktycznych wód dla 31 października w 2021 i 2022 roku. Mercator Ocean 

Cześć arktycznych wód na koniec października 2022 było chłodniejsza od wielolecia. Jest to związane z wieloma czynnikami. Dwie podstawowe przyczyny to warunki pogodowe oraz przebieg sezonu topnienia. Oprócz tych zimnych miejsc są także te ciepłe, które koncentrują się na Morzu Barentsa i Karskim. Wysokie temperatury wody występują także u wybrzeży Alaski, to efekt działania cyklonu z pierwszej połowy października

Grubość lodu morskiego w latach 2015-2022 dla 30 października. Naval Research Laboratory, Global HYCOM

Słabszy niż w ostatnich latach sezon topnienia przełożył się na poprawę kondycji lodu morskiego. Obecne zamarzanie nie ma jeszcze wpływ na grubość czapy polarnej, poza tym, że dany obszar zamarza wcześniej niż w ostatnich latach. Dokładne dane z modelu PIOMAS pojawią się za kilka dni. Na tle ostatnich lat wygląda więc to dobrze, ale w porównaniu z tym, co było na początku tego wieku już inaczej. Animacja obok pokazuje, że październiku większość zmian miała miejsce z racji zamarzania Oceanu Arktycznego, tym samym powstania sezonowego lodu. Między biegunem a wyspami Archipelagu Arktycznego zmiany były niewielkie, co świadczy o wpływie termicznym wód, które znajdują się pod lodem.

Zdjęcie satelitarne Morza Beauforta w paśmie temperatury barwowej 31 października 2022 roku. NASA Worldview

Zdjęcia satelitarne wykonane w odpowiednim paśmie temperatury barwowej pozwalają zajrzeć przez wciąż występującą ciemność nocy polarnej. Widać tu efekty niskiej grubości lodu i działania ciepła oceanicznego. Pokrywa lodowa nie jest dostatecznie gruba i ulega fragmentacji nawet przy niskich temperaturach. 

Pak lodowy w północno-zachodniej części Morza Barentsa (1) i w Basenie Arktycznym od strony Morza Czukockiego (2), 31 października 2022 roku. Polar View/Sentinel-1

Noc polarna nie pozwala na normalne fotografowanie Arktyki, ale można to robić np. w podczerwieni lub w innych pasmach fal. Te zdjęcia zostały zrobione przez satelitę Sentinel-1. Dzięki temu nie tylko można zobaczyć to, co normalnie już nie widać, ale też przebić się przez chmury.  Widać, że mimo wysokiej koncentracji w paku lodowym są liczne szczeliny. Łatwo powstają na skutek działania wiatru oraz faktu, że jest to świeży lód, a więc cienki.
  
 
Zobacz także:

8 komentarzy:

  1. Mamy rekord na 30-dniowej średniej ruchomej temp w Polsce. Oczywiście na + i pierwszy w tym roku. Wogóle rzadko się to zdarza.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Oj biedny. Pech chciał, że napisałeś to w dniu, w którym na Antarktydzie jest najniża wartoś zaięgu lodu w historii pomiarów (dla 3.11). POMIARÓW! Czyli faktów. Teorie, właściwie bzdury piszesz Ty!

      Usuń
    2. To prawda, że stan lodu jest zdecydowanie lepszy ale wynika to ze sprzężenia pewnych korzystnych dla klimatu czynników. Przede wszystkim wraz ze wzrostem temperatur w Arktyce rosną opady śniegu. To powoduje zwiększenie efektu odbijania promieni Słońca i jednocześnie zwiększa grubość warstwy lodu. Niestety pewnego dnia ten efekt wyczerpie swą efektywność ponieważ zamiast śniegu zacznie padać deszcz i będzie w rok, dwa lata po arktycznym lodzie. Ilość CO2 rośnie więc i temperatury będą rosły.

      Usuń
    3. Mało na Antarktydzie lodu pływającego tego roku oznacza tylko jedno bardzo dużo wody Oceanu
      południowy ochłodził się będą tego skutki panowie tu piszę o pogodzie a nie o klimacie

      Usuń
    4. Ten klaun idealnie pasuje do Twojego wpisu. Jeden obraz zastępuje wiele słów!

      Usuń
    5. A może napiszesz Antarktydzie za 6 miesięcy rekord rekord temperatury na minusie

      Usuń
  2. Ale może powinni napisać 70 lat temu było więcej

    OdpowiedzUsuń
  3. Użytkownik. Można jeszcze do tego dodać Australia góra Kościuszki rekordowa ilość śniegu od początku czerwca do połowy września warunki narciarskie wspaniałe anomalie temperatury ujemne przez 50 lat chyba nie było takich warunków ujemnych temperatury na górze Kościuszki i oczywiście sezon narciarskiego śnieg jest do tej pory

    OdpowiedzUsuń