Pod koniec maja zaczęły się zmiany we wzorcach pogodowych w Arktyce, w ramach których doszło do rozpadu wiru polarnego. Wir polarny rozpadł się na kilka części, w wyniku czego w Arktyce szybko wzrosły temperatury. Jednocześnie doszło do dość nietypowego ochłodzenia w Europie, m.in. w Polsce. Warunki, jakie zapanowały w Arktyce, wzmocniły topnienie lodu. Nie było ono spektakularne, z racji tego, że ciężar zmian objął Basen Arktyczny, gdzie znajduje się gruby lód. Pak lodowy został osłabiony, podczas gdy zmiany na obszarach zewnętrznych były stosunkowo powolne z uwagi na działanie zimnego powietrza z cyklonów pozostałych po wirze polarnym.
Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w tak zwanych fałszywych barwach.
Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2
Zmiany tempa zwiększania/zmniejszania się zasięgu lodu morskiego w 2024 roku w zestawieniu ze zmianami z 2017, 2023 oraz średniej z ostatnich 10 lat.
Antycyklon obejmując centrum Arktyki, zagęścił lód morski, znacznie przyspieszając spadek jego zasięgu. Temperatury odegrały tu mniejszą rolę, zważywszy na to, że wyż nie ogarnął swoim działaniem rubieży czapy polarnej, gdzie roztopy były powolne z powodu działania odłamów wiru polarnego. Wykres pokazuje znacznie przyspieszenie, a teraz znaczne spowolnienie.
Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2024 roku i wyszczególnienie w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC
Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2024 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. Mapa przedstawia zasięg w zestawieniu ze średnią lat 90. XX wieku. JAXA
Roztopy są wyraźnie przedwczesne, co pokazuje zarówno mapa NSIDC jak i JAXA. Jedynym regionem, gdzie lód topił się powoli jest Morze Czukockie.
Zmiany powierzchni lodu morskiego w 2024 roku w stosunku do zmian z wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun
Nie odnotowano przyspieszenia spadku powierzchni lodu (area). Kiedy rozpadł się wir polarny, zimne warunki pojawiły się nad rubieżami czapy polarnej, m.in. nad Morzem Czukockim. Dopiero w okolicy 10 czerwca topnienie na Morzu Czukockim uległo przyspieszeniu, bo wyż baryczny przesunął się nad ten region. W Basenie Arktycznym lód jest gruby, więc pojawienie się warunków sprzyjającym roztopom nie oznacza przyspieszenia zmian. Najpierw musi się zmniejszyć grubość lodu.
Zmiany powierzchni lodu morskiego na Morzu Beauforta, Czukockim, Wschodniosyberyjskim i Barentsa w 2024 roku. JAXA/AMSR2
*Przedstawione dane uwzględniają większy obszar arktycznych akwenów niż geograficzny.
*Przedstawione dane uwzględniają większy obszar arktycznych akwenów niż geograficzny.
Na tych wykresach widać zmiany regionalne. Wyż baryczny obracając zgodnie z ruchem wskazówek zegara mocno podziałał na lód Morza Beauforta. Na Czukockim zmiany były powolne ze względu na jeden z odłamów wiru polarnego. Przyspieszyły, gdy antycyklon przemieścił się w tamtym kierunku, zwiększając temperatury. Podobnie było na Morzu Wschodniosyberyjskim, gdzie przyspieszenie topnienia zaczęło się tam ze sporym opóźnieniem. Nad Morzem Barentsa działanie jednego z fragmentów wiru polarnego było chwilowe.
Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 na półkuli północnej w latach 2001-2010 i 2011-2020 dla czerwca. NASA/GISS
Odchylenia temperatur od średniej 1991-2020 w dniach 30 maja - 13 czerwca 2024. NOAA/ESRL
W centralnej części Arktyki temperatury punkt zero przekroczyły kilka dni wcześniej niż zwykle. Teoretycznie takie coś może mieć wpływ na dalsze topnienie, ale wiele będzie zależało od dalszego przebiegu warunków pogodowych.
Zmiany średniej temperatury arktycznych wód dla czerwca w latach 1940-2024 oraz odchylenia temperatur od średniej z ostatnich 20 lat dla 15 czerwca 2024. Climate Reanalyzer/Mercator Ocean
Warunki atmosferyczne wpłynęły też na temperatury wód. Morze Czukockie jest zimne, podobnie jak część Morza Barentsa i Baffina. Chmury sprawiły, że temperatury wód nie rosły. Jednocześnie wyż baryczny szybko podniósł temperatury wód Morza Beauforta. Wykres pokazuje, że w przypadku czerwca w ciągu ostatniego półwiecza arktyczne wody ociepliły się o 0,6oC. To i mało i dużo. Mało, bo o tej porze potencjał ogrzewania jest słaby, bo ciepło jest zużywane na topnienie dużej ilości lodu. Duże ocieplenie, bo 0,6oC to granica między topnieniem, a jego brakiem.
Ta niby niewielka zmiana temperatur nie przekłada się tylko na zmiany powierzchni lodu, ale na jego grubość. Mapy pokazują, że raptem w kilka lat doszło do sporej zmiany. Jeszcze w 2016 roku grubego lodu było w miarę dużo, teraz ciągnie się tylko wąski pas wzdłuż Archipelagu Arktycznego.
Pak lodowy na Morzu Beauforta 15 czerwca 2024 roku. NASA Worldview
Pokryty wodą lód w cieśninach Archipelagu Arktycznego 15 czerwca 2024 roku. NASA Worldview
Co oznacza pojawienie się dużego wyżu barycznego i rozpadu wiru polarnego w czerwcu 2024? Taka sytuacja wzmocni topnienie lodu w Basenie Arktycznym, głównie od strony Morza Beauforta. Stanie się to tylko wtedy, kiedy podobne warunki obejmą obrzeża. Tam topnienie jest nieco opóźnione. W takiej sytuacji ryzyko megatopnienia w kolejnych tygodniach jest umiarkowane.
Zobacz także:
- Raport za II połowę maja 2024 - topnienie przyspiesza, ale dramatu na razie nie ma, 1 czerwca 2024 W drugiej połowie maja warunki dla topnienia lodu morskiego zaczęły się stopniowo zmieniać, ale przez większość tego okresu presja na czapę polarną Oceanu Arktycznego była niewielka.
- Raport za I połowę maja 2024 - na razie nic strasznego się nie dzieje, 16 maja 2024
Narazie to niespecjalnie topi się zasięg,a tym bardziej powierzchnia lodu morskiego,choć w przekroju całego sezonu topnienia,z tego co rozumiem, bardzo ważne jest to,gdzie topi się lód.
OdpowiedzUsuńBowiem o ile cienki lód,jak nie stopi się teraz,to jeszcze zdąży się stopić później,o tyle gruby lód,jak nie stopi się w pełni arktycznego lata,które jest teraz,to może już w ogóle nie stopić się,podczas tego sezonu topnienia,kiedy z czasem Słońce będzie świecić ,coraz niżej,i nawet jak się pojawi silny wyż,w późniejszym okresie lata,to może już nie wystarczyć ,do stopnienia tego lodu.
Czy dobrze myślę w ten sposób, panie Hubercie?
Tak, ale dość mocno topi się po stronie amerykańskiej.
UsuńTen komentarz został usunięty przez autora.
OdpowiedzUsuń