Raport za II połowę września 2025 - wymuszone zamarzanie nie pomoże

W pierwszej połowie września pokrywa lodowa Oceanu Arktycznego była (i nadal jest) w złym stanie. Poza danymi przedstawionymi przez Polar Science Center zwracał uwagę sam wygląd lodu – bardzo niska koncentracja, objawiająca się dużą liczbą ubytków. To efekt działania ciepłej wody morskiej w połączeniu z niewielką grubością lodu. Potem wszystko zaczęło szybko zamarzać w odpowiedzi na spadek temperatur powietrza. Rozmiary czapy polarnej na biegunie północnym są jak na ostatnie lata dość duże, ale nadal znacznie mniejsze niż 20–30 lat temu. Niewykluczone, że w ciągu najbliższych tygodni tempo przyrostu lodu wyraźnie spowolni.

Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w tak zwanych fałszywych barwach.    

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2

Jeszcze około 10 września koncentracja lodu była znacznie niższa niż zwykle. Ubytki powstały w drugiej połowie sierpnia, a woda w nich miała około –1°C. Dawniej oczywiście tak by nie było. Wystarczył jednak niewielki spadek temperatur i brak promieniowania słonecznego po 10 września, by miejsca te szybko zamarzły. Następnie, po 20 września, zaczęły zamarzać akweny, które uwolniły się od lodu najpóźniej. Swoje zrobiła też cyrkulacja mas powietrza i wiatr.

 

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w drugiej połowie września 2025 roku.

Czapa polarna Oceanu Arktycznego nadal ma niewielkie w stosunku do XX wieku rozmiary. Przejście Północno-Wschodnie pozostaje szeroko otwarte, a południowa część Przejścia Północno-Zachodniego również jest żeglowna. To sytuacja, która w ubiegłym stuleciu nie byłaby możliwa.

 

Tempo zwiększania/zmniejszania się zasięgu lodu morskiego w 2025 roku w zestawieniu ze zmianami średniej z ostatnich 10 lat. Wykres boczny przedstawia zbliżenie na ostatnie 6 tygodni.

Początkowo zasięg lodu rósł powoli, gdyż wody na obrzeżach wciąż były ciepłe. Sytuacja zmieniła się kilka dni później, kiedy temperatury spadły. W trzeciej dekadzie września zamarzają te miejsca, które uwolniły się od lodu najpóźniej. Warto przypomnieć, że 2012 roku temperatur zamarzania było bardzo szybkie przez cały październik.

 

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2025 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. Mapa przedstawia zasięg w zestawieniu ze średnią lat 90. XX wieku. JAXA

Zasięg lodu morskiego może imponować. Z pewnością Trump powie, że globalne ocieplenie to mistyfikacja. Przede wszystkim należy spojrzeć na mapę pokazującą zasięg lodu z 30 września w zestawieniu ze średnią z lat 90. XX wieku. To całkiem nieodległy okres.
 

Powierzchnia lodu morskiego w Arktyce w 2025 roku w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat i średnich dziesięcioletnich. Prawy wykres pokazuje tempo spadku/przyrostu powierzchni lodu morskiego w ciągu ostatnich 6 tygodni.

Powierzchnia lodu szybko rosła przez ostatnie dni, gdyż zamarzały luki w lodzie powyżej 80 stopnia N. Następnie te wody, które uwolniły się od lodu najpóźniej i zostały poddane działaniu zimnych mas powietrza.

Odchylenia temperatur od średniej 1991-2020 na półkuli północnej w latach 2001-2010 i 2011-2020 dla września NASA/GISS

Zmiany średnich temperatur wokół bieguna północnego (80-90°N) w 2025 roku względem średniej z lat 1958-2002. Mapa przedstawia odchylenia temperatur od średniej 1991-2020 w dniach 15-28 września 2025 roku. DMI/NOAA

Cyrkulacja atmosferyczna sprawiła, że duża część pacyficznego sektora Arktyki cechowała się temperaturami w normie lub poniżej normy wieloletniej, co pozwoliło na ekspansję lodu. Jednocześnie nad większością Basenu Arktycznego temperatury były wyższe od średniej. Tak szybkie zamarzanie w drugiej połowie września może się jednak okazać złe w skutkach – zabraknie czasu na upwelling cieplejszych wód z głębokości kilku–kilkunastu metrów. Innymi słowy, woda nie zdąży się dobrze wychłodzić.

 

Zmiany średniej temperatury arktycznych wód dla września w latach 1940-2024 oraz odchylenia temperatur od średniej 1979-2000 dla 29 września 2025. Climate Reanalyzer

 

W efekcie zamarzła tylko wierzchnia warstwa wody – zaledwie kilka centymetrów. Głębiej woda nadal ma około 0°C, co będzie utrudniać dalszy przyrost lodu. Dodatkowo wody wokół pokrywy lodowej są bardzo ciepłe. Tak wysokie temperatury nie tylko spowolnią zamarzanie, ale też wpłyną na pogodę w Arktyce – będzie bardziej niżowa, pochmurna i potencjalnie sztormowa.

Grubość lodu morskiego w 2012 i 2025 roku dla 28 września. Polar Portal/HYCOM

Taka sytuacja miała miejsce nie raz w ostatnich latach. Każdy kolejny koniec lata i jesień pracowały na to, co ma miejsce teraz. Lód w Arktyce jest cienki, co ilustrują mapy powyżej. Mimo że rekord z 2012 roku nie został powtórzony, obecna czapa polarna ma średnio mniej niż 1,5 m grubości. To oznacza, że w przyszłym roku kolejne silne topnienie będzie jeszcze łatwiejsze.

Morze Karskie 30 września 2025 roku. NASA Worldview

Kolejne lata będą pogłębiać ten trend. Pokrywa lodowa Oceanu Arktycznego będzie coraz cieńsza, aż w końcu się roztopi. Proces ten może się jednak wydłużyć ze względu na mniejszą liczbę dni słonecznych na biegunie północnym. To paradoksalnie gorszy scenariusz – lód stopnieje od spodu, pod wpływem ciepła oceanicznego, a nie tylko wskutek pogody jak w 2007 czy 2012 roku. Kiedy tak się stanie, czapa polarna już się nie odrodzi. Inaczej niż w przypadku topnienia wymuszonego słoneczną pogodą i wiatrem, bo potem i tak wszystko zamarza, czego przykładem jest właśnie rok 2012. Pytanie tylko, kiedy tak się stanie? Za 5, a może za 10 lat.

 

Zobacz także:

• Raport za I połowę września 2025 - tegoroczny sezon topnienia był jednak rekordowy, 16 września 2025 Sezon topnienia lodu morskiego w Arktyce dobiegł końca. Patrząc na podstawowy parametr, czyli zasięg lodu, to tegoroczny sezon roztopów był dość słaby. 
• Raport za II połowę sierpnia 2025 - sezon topnienia w tym roku nie był wcale słaby, 1 września 2025