W Arktyce temperatury przestały spadać

 Ogólnie wody Oceanu Arktycznego zamarzają w tempie zbliżonym do średniej, co przekłada się na przeciętne – jak na ostatnie 10–12 lat – rozmiary pokrywy lodowej. Na tym jednak kończą się dobre wiadomości, ponieważ temperatury w Arktyce są obecnie rekordowo wysokie.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2

 Lód rozrastał się w ostatnim czasie dość szybko, jednak tempo zamarzania nie musi oznaczać, że cała czapa polarna zyska na jakości. Szybkie zamarzanie sprawia, że duża część ciepła zgromadzonego w górnej warstwie Oceanu Arktycznego pozostaje w wodzie. Gdy proces przebiega wolniej, wody mają więcej czasu na mieszanie się – wówczas ciepło z górnych 20–30 metrów wody może uciec do atmosfery. Przy szybkim zamarzaniu ciepło uwalnia się jedynie z warstwy o grubości kilku metrów. 

 

 W takiej sytuacji cieplejsza woda z większej głębokości zaczyna z czasem penetrować warstwy powierzchniowe, co prowadzi do tzw. upwellingu. W rezultacie lód morski przyrasta wolniej, a czasami w ogóle przestaje przyrastać, gdyż energia cieplna, która nie została w pełni utracona podczas zamarzania, musi najpierw zostać wytracona. Wniosek jest więc taki, że zbyt szybkie zamarzanie jest równie niekorzystne jak zbyt wolne.

 

Zmiany średnich temperatur wokół bieguna północnego (80-90°N) w 2025 roku względem średniej z lat 1958-2002. DMI

 Układy niskiego ciśnienia oznaczają duże lub całkowite zachmurzenie, które uniemożliwia ucieczkę ciepła w górne warstwy atmosfery. W ostatnim czasie sprowadzały one także ciepłe masy powietrza znad kontynentów nad Ocean Arktyczny. Zbyt powolne zamarzanie, a miejscami wręcz jego brak, obserwuje się w sektorze atlantyckim – na Morzu Barentsa, Karskim oraz w przyległym fragmencie Basenu Arktycznego. W konsekwencji nowy lód będzie cieńszy i mniej masywny, przez co może szybciej zniknąć w kolejnym sezonie topnienia.

Drugą konsekwencją są rekordowo wysokie temperatury. Średnia temperatura wokół bieguna północnego w ostatnich dniach wynosi około –7°C, podczas gdy powinna być co najmniej dwukrotnie niższa, a o tej porze roku nawet trzykrotnie – czyli około –20°C. W całym obszarze Oceanu Arktycznego anomalie sięgają około 5°C, a lokalnie temperatury są nawet o 20°C wyższe od normy.

Przyczyną tego stanu rzeczy jest nie tylko niedobór lodu w sektorze atlantyckim, który sprzyja wzrostowi temperatur, lecz także ruchy mas powietrza i obecność układów niskiego ciśnienia (co ilustruje mapa obok – można ją powiększyć, otwierając w osobnym oknie). Dodatkowo wpływ miał wcześniejszy ujemny dipol arktyczny, który wpompował ciepłe powietrze znad Atlantyku.

 

Dzisiejsze odchylenia temperatur od średniej z lat 1981-2010 w Arktyce oraz prognoza uśrednionych odchyleń na najbliższy tydzień. Karsten Haustein

 Według prognoz sytuacja w najbliższych dniach niewiele się zmieni. Nad Oceanem Arktycznym wciąż będą dominować układy niskiego ciśnienia, co oznacza utrzymujące się zachmurzenie. Dodatkowo nad region nadal napływać będzie ciepłe powietrze z południa.

Jest bardzo mało prawdopodobne, by temperatury zaczęły wyraźnie spadać – ewentualny spadek będzie powolny. Obecną sytuację można już określić jako bezprecedensową. Od 1 października temperatury na biegunie północnym praktycznie nie spadły, a średni spadek w całym regionie wynosi zaledwie 1–2°C.

Taki stan rzeczy oznacza, że czapa polarna Oceanu Arktycznego będzie zwiększać swoją grubość wyjątkowo wolno. Niewykluczone, że dane PIOMAS w marcu przyszłego roku pokażą nowy rekord. Oczywiście dowiemy się tego, jeśli w USA zakończy się shutdown – lub jeśli prezydent Trump nie zdecyduje się na zamknięcie wszystkich instytucji naukowych.