Raport za I połowę listopada 2025 - coraz bliżej nowego rekordu w Arktyce

 Chociaż warunki atmosferyczne sprzyjające zamarzaniu arktycznych wód uległy poprawie, to nadal wyższe niż zwykle temperatury hamowały ten proces. Niektóre obszary zamarzają bardzo wolno, a nawet w ogóle nie rozpoczynają zamarzania. Oprócz Morza Karskiego powoli przyrasta lód na Morzu Barentsa. W sumie akwen ten pozostaje jednak wolny od lodu. Silna adwekcja ciepła znad rozgrzanego Atlantyku doprowadziła do nowego, jeszcze bardziej spektakularnego niż w przypadku Morza Karskiego rekordu na Morzu Baffina. Zamarzanie nie tylko stanęło — lód zaczął ponownie się tam topić. Choć Morze Karskie i Baffina nie są kluczowymi akwenami dla czapy polarnej Arktyki, to brak lodu wpływa na wzorce pogodowe. Pogoda staje się w tamtej części świata ekstremalna i zakłóca dalszy przyrost lodu.

 

Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w tak zwanych fałszywych barwach.    

 

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2

 Część atlantycka jest niemal pozbawiona lodu, chodzi o Morze Barentsa. Normalnie woda między Svalbardem a Ziemią Franciszka powinna być zamarznięta. Nie wspominając już o Morzu Karskim. Na nim zamarzanie dopiero kilka dni temu się zaczęło. Wysokie temperatury w październiku, ale i też częściowo w listopadzie (zrobiło się tam chłodniej) spowolniły lub wprost odroczyły zamarzanie wielu miejsc. Spowolniły też przyrost grubości lodu.

 

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w pierwszej połowie listopada 2025 roku.

 Powyższa animacja pokazuje, że Morze Karskie w końcu zaczęło zamarzać, ale w innych rejonach proces ten napotkał przeszkodę w postaci zbyt wysokich temperatur. W Arktyce, z powodu globalnego ocieplenia, nie ma sytuacji, w której wszystko zamarza jednocześnie. Nawet tam, gdzie napływa zimne powietrze, zamarzanie nie następuje od razu, ponieważ woda musi się najpierw wystarczająco wychłodzić.

 

Tempo zwiększania/zmniejszania się zasięgu lodu morskiego w 2025 roku w zestawieniu ze zmianami średniej z ostatnich 10 lat.

Zasięg lodu morskiego w pierwszej połowie listopada zwiększał się dość wolno. Przyrost był nawet dwa razy wolniejszy niż zwykle. W rezultacie od wrześniowego minimum lód morski zwiększył się o 3,95 mln  km², to 19% mniej niż wynosi średnia z ostatnich 10 lat.

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2025 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. Mapa przedstawia zasięg w zestawieniu ze średnią lat 90. XX wieku. JAXA

 Efekt jest taki, że zasięg lodu nie jest już piątym czy siódmym najmniejszym w historii pomiarów, jak we wrześniu i na początku października. Jest teraz drugim najmniejszym. Jeśli nic się nie zmieni, to za kilka dni może spaść na pierwsze miejsce — ustanowiony zostanie nowy rekord. To w dużej mierze zasługa tego, co ostatnio dzieje się na Atlantyku, ale także na Morzu Baffina.

 

Powierzchnia arktycznego lodu morskiego w 2025 roku w zestawieniu z poprzednimi latami. JAXA

 O tym, że to temperatury mają wpływ na zamarzanie, świadczy też to, jak przyrasta powierzchnia (area) lodu morskiego. Ta tez jest drugą najmniejszą w historii pomiarów. Od wrześniowego minimum powierzchnia lodu zwiększyła się o 4,6 mln  km², czyli 7% mniej niż średni przyrost z ostatnich 10 lat.

 

 

Odchylenia temperatur od średniej 1991-2020 na półkuli północnej w latach 2001-2010 i 2011-2020 dla listopada. NASA/GISS

Zmiany średnich temperatur wokół bieguna północnego (80-90°N) w 2025 roku względem średniej z lat 1958-2002. Mapa przedstawia odchylenia temperatur od średniej 1991-2020 w dniach 30 października - 13 listopada 2025 roku. DMI/NOAA

 

 Listopad, podobnie jak październik, jest miesiącem, w którym w Arktyce rosną dodatnie anomalie temperatur. W przeszłości również się zdarzały, ale na dużo mniejszą skalę niż dziś. Mało lodu oznacza, że do atmosfery trafia więcej ciepła. Do tego dochodzi transfer zbyt dużych ilości energii z południa. W rezultacie temperatury przez cały październik były nawet o 10°C wyższe od średniej. W listopadzie — co ilustruje wykres — sytuacja niewiele się zmieniła. Temperatury mocno spadły, ale nadal zamiast –25°C jest około –18°C. Niskie, sięgające nawet –30°C temperatury nad Morzem Łaptiewów nie pomogą — to obszar lodu sezonowego, który i tak topnieje latem. Najwyższe odchylenia, dochodzące do 4°C (średnia wielodniowa), wystąpiły tam, gdzie zwykle zalega najgrubszy lód.

 

Zmiany średniej temperatury arktycznych wód dla listopada w latach 1940-2024 oraz odchylenia temperatur od średniej 1979-2000 dla 14 listopada 2025. Climate Reanalyzer

 Wysokie temperatury powodują, że woda wychładza się wolniej. Widać to wyraźnie w sektorze atlantyckim. Tam Morze Barentsa jest ponad 2 st. C cieplejsze niż zwykle. Nawet przy zmianie wiatru, do jakiej ostatnio doszło, akwen ten tak szybko nie zamarznie.

 

Grubość lodu morskiego w latach 2020-2025 dla 12 listopada. Polar Portal/HYCOM

 Zbyt ciepłe wody, w połączeniu z równie wysokimi temperaturami powietrza, hamują wzrost grubości pokrywy lodowej Oceanu Arktycznego. Efekty pokazuje powyższe zestawienie map. W ciągu kilku lat grubość czapy polarnej wyraźnie spadła. Lód, który miał 3–4 metry grubości, zajmuje dziś tylko ułamek powierzchni sprzed kilku czy kilkunastu lat.

 

Morze Karskie w dniach 13-15 listopada 2025 roku - mozaika zdjęć satelitarnych w podczerwieni. Sentinel-1 AB, Sea Ice Denmark

 Powierzchnia cienkiego lodu kurczy się szybciej niż grubego, bo przy tak dużej ilości energii cieplnej proces zmian zachodzi szybciej. Gdy lato jest pochmurne, a więc chłodne, topnienie przynosi większy efekt niż przy tej samej pogodzie w przypadku lodu grubego — wywołanie tego samego stopnia zmian wymaga wtedy mniej energii. Kolejny sezon topnienia może być więc przesądzający, jeśli warunki atmosferyczne będą sprzyjały roztopom. W ostatnich latach nie sprzyjały, dlatego nie padł rekord topnienia. W końcu jednak to nastąpi.

 

 

Zobacz także:

• Raport za II połowę października 2025 - Morze Karskie bez lodu, tak źle nigdy jeszcze nie było, 1 listopada 2025 Takiej sytuacji w Arktyce jeszcze nie było. Na Morzu Karskim praktycznie nie ma lodu – to najgorsza sytuacja od 2016 roku. Archipelag Ziemi Franciszka Józefa – wyspy między Svalbardem a północnym wybrzeżem zachodniej Syberii – są wolne od lodu.
• Raport za I połowę października 2025 - ciepły prysznic z Atlantyku, 16 października 2025