Ponownie zimny i mokry czerwiec na Grenlandii

Na Grenlandii rok temu była podobna sytuacja jak obecnie. Czerwiec 2022 okazał się dość chłodnym i jednocześnie wilgotnym miesiącem. Przez wiele dni nad wyspą dominowały układy niskiego ciśnienia, co w praktyce przekładało się na duże zachmurzenie. Szczyt sezonu topnienia na Grenlandii statystycznie przypada na  połowę lipca, więc nie wiadomo, jak będzie wyglądać cały sezon roztopów. Zdjęcie satelitarne obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje południową część Grenlandii przykrytą chmurami 18 czerwca 2022.

Zasięg topnienia grenlandzkiego lądolodu w procentach jego powierzchni w 2022 roku względem średniej 1981-2010. NSIDC

W zeszłym roku topnienie lądolodu ze względu na chłodne warunki w czerwcu i lipcu było słabe. Jak pisze raport NOAA wyspa straciła jedynie 85 mld ton lodu. Zwykle w latach 2000-2020 zakres strat wynosił od 100 do 250 mld ton. W czerwcu tego roku, jak podaje NSIDC w czerwcu odnotowano najsłabsze topnienie od 10 lat. W dniach 1-20 czerwca obszar objęty topnieniem wynosił zwykle 30-50 tys. km², czyli jedynie 3% powierzchni całego lądolodu. Do 20 czerwca tylko jeden raz dzienne topnienie przekroczyło średnią wieloletnią - 18 czerwca: 302 tys. km², czyli 18% powierzchni. Całkowita liczba dni, kiedy topiła się powierzchnia lądolodu była niewielka - około 10-15 dni w okresie 1 stycznia - 20 czerwca 2022.

 

Po lewej: odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla 1-20 czerwca 2022 na Grenlandii. Po prawej: średnie dla 1-20 czerwca 2022 roku ciśnienie atmosferyczne. NOAA/ESRL

Przyczyną takiego stanu rzeczy nie jest brak globalnego ocieplenia, a sezonowość pogody - taka a nie inna cyrkulacja atmosferyczna. Przeważały głównie wiatry północne i północno-zachodnie, bo tak rozlokowały się układy baryczne. Dodatkowo dominowało duże zachmurzenie w związku z wartościami ciśnienia. Z tego powodu na Grenlandii było na ogół zimno - 2^oC chłodniej niż zwykle. We wnętrzu wyspy temperatury utrzymywały się poniżej -10^oC. Do tego, obecność niżów barycznych oznaczała duże opady, w tym wypadku śniegu. Mapa obok pokazuje, że opady na wyspie były w wielu miejscach większe niż zwykle. Śnieg hamuje topnienie lądolodu, jest też jego budulcem. Jeśli zaś chodzi o globalne ocieplenie, to trzeba mieć na uwadze fakt, że tak jak w przypadku Oceanu Arktycznego na Grenlandii także istnieje trend wzrostowy dla ilości pary wodnej w atmosferze. 

 

 Dzienny bilans strat/zysków grenlandzkiego lądolodu w przełożeniu na opady (ekwiwalent wody w mm) w milimetrach. Czerwony kolor oznacza straty, niebieski zyski. Mapa po lewej: stan na 27 czerwca 2022 roku. Mapa po prawej: skumulowany od 1 września 2021 do 27 czerwca 2022 bilans zysków i strat masy grenlandzkiego lądolodu. DMI/Polarportal

 

W trzeciej dekadzie czerwca warunki atmosferyczne nieco się zmieniły, na obrzeżach wzrosły temperatury, szczególnie na zachodzie wyspy. Z tego powodu topnienie pokrywy lodowej się wzmogło. Jednak na razie sumaryczne zmiany są prawie zerowe, co pokazuje powyższa mapa - dominuje kolor niebieski, czyli Grenlandia na chwilę obecną jest na plusie. 

Dzienne zmiany strat/zysków masy grenlandzkiego lądolodu wyrażonej w gigatonach w okresie 2021-2022, oraz skumulowany bilans masy powierzchniowej (SMB) od 1 września w zestawianiu ze zmianami z rekordowego okresu 2011/12. Wykres nie uwzględnia masy traconej, gdy lodowce cielą się i lód trafia do morza. DMI/Polarportal

 

W ciągu ostatnich kilku dni zaczęto notować straty ilości lodu wyrażane poprzez zmienną SMB, czyli powierzchniowy bilans masy lodu. Oczywiście dokładniejsze dane poznamy później dzięki analizie pomiaru grawitacyjnego GRACE. Z danych SMB przedstawionych przez Portal Polarny DMI wiemy, że do tej pory Grenlandia straciła raptem parę gigaton lodu, a przez cały od 1 września 2021 do 23 czerwca 2022 odzyskiwała lód - opady śniegu zimą i wiosną 2022 roku było około 6% wyższe niż zwykle. Od 24 czerwca wyspa zaczęła nieprzerwanie tracić lód, ale na razie w niewielkich ilościach. W sumie od 24 do 27 SMB pokazuje 3,46 mld ton strat.

W ciągu najbliższych dni sytuacja pozostanie bez zmian, czyli wyspa będzie tracić średnią około 1 Gt lodu dziennie. 

Zobacz także:

• Deszcze na Grenlandii - skutki widać nawet z komosu, sobota, 21 sierpnia 2021 Grenlandia w tym roku przeżywa dwie skrajności. Pierwszą jest czerwiec i większość lipca, kiedy było chłodno i pochmurno
• Ekstremalna fala ciepła na Grenlandii, sobota, 14 sierpnia 2021