Koniec łatwego zamarzania

Po dość mocnym jak na ostatnie lata zamarzaniu w Arktyce, przyszła pauza. To efekt zmian we wzorcach pogodowych. Niemożność osiągnięcia rozmiarów czapy polarnej z czasów XX wieku, to z kolei efekt globalnego ocieplenia. Warunki klimatyczne wyznaczają granicę zamarzania Oceanu Arktycznego.

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. Mapa przedstawia zasięg w zestawieniu ze średnią lat 90. XX wieku. JAXA

Jeszcze kilka dni temu zasięg lodu morskiego był dziesiąty najmniejszy w historii pomiarów, albo nawet poza pierwszą dziesiątką. Teraz według danych JAXA jest siódmy najmniejszy. W ciągu ostatnich dni tempo zamarzania znacznie wyhamowało, co pokazuje wykres po lewej (otwórz o osobnym oknie, by zobaczyć pełny rozmiar). W 2016 roku doszło do katastrofy klimatycznej w Arktyce. Wysokie temperatury sprawiły, że pokrywa lodowa w listopadzie zaczęła się topić. Teraz po kilku latach dzieje się to samo. Nie na taką skalę, na razie. Jednak różnice względem lat poprzednich są bardzo małe. Najmniej lodu jest w Zatoce Hudsona. W ostatnich latach brak lodu, odbijający się na tamtejszej faunie, to już coroczny, normalny widok naszych czasów. 

 

Zmiany zasięgu lodu morskiego w Arktyce od 30 października do 24 listopada 2023 roku. JAXA/AWI

Na powyższej animacji widać, że zamarzanie było szybkie, ale zaczęło z biegiem czasu napotykać problemy. Np. na Morzu Czukockim lód przyrastał, potem się wycofywał, co świadczy o ingerencji ciepłych mas powietrza, ale i wody morskiej. Oba te czynniki są wzmacniane przez globalne ocieplenie. Szczególnie woda, która utrudnia, opóźnia zamarzanie. Nawet jak już pojawi się lód, to jest cienki i szybko się topi. Upwellingi ciepłych wód, czy też ich napieranie z południa, topi lód od spodu. Potwierdzają to dane z boi.

Warunki pogodowe w Arktyce w dniach 22-25 listopada 2023 roku. Tropical Tidbits

Zmiana wzorców pogodowych działa niestety też w drugą stronę. Wir polarny wcześniej był jednorodny, ostatnio jak widać na mapie - rozpadł się na kilka członów. To właśnie przez to w Polsce zaczęły spadać temperatury i pojawił się śnieg - cud. Z kolei nad Ocean Arktyczny dotarło ciepło. Od kilku dni, jak pokazuje mapa obok, temperatury w Arktyce są znacznie wyższe od średniej. A u nas jest zimno. W sektorze amerykańskim Basenu Arktycznego w dniach 17-23 listopada było co najmniej 3^oC cieplej niż zwykle. Taka sytuacja odbije się potem na grubości lodu morskiego. Będzie on swoją miąższość zwiększał w wolniejszym tempie, więc będzie cieńszy na wiosnę. 

 

Zmiany średnich temperatur w Arktyce w 2023 roku względem lat poprzednich i średniej 1979-2000. Załączona mapa przedstawia odchylenia temperatur z 25 listopada 2023 roku. Climate Reanalyzer

Wykres pokazuje, jak kształtowała się sytuacja termiczna w Arktyce. Temperatury są najwyższe od lat. Lokalne odchylenia przekraczają teraz nawet 10^oC W całej Arktyce jest prawie 5^oC cieplej niż zwykle. Prognozy wskazują, że w ciągu najbliższych dni sytuacja się nie zmieni. Nie przewiduje się ponownego przyspieszenia zamarzania. Prawdopodobnie dobra passa w zamarzaniu już się skończyła, i nie jest to zaskoczenie.

 

Zobacz także:

• Imponujące zamarzanie, ale temperatury w Arktyce nadal są wysokie, 11 listopada 2023 Zamarzanie wód Oceanu Arktycznego postępuje, ale jednocześnie cały region doświadcza od wielu dni temperatur daleko wykraczających poza średnią wieloletnią.