Rekordowo niski zasięg lodu w Arktyce - sytuacja nie wygląda dobrze

Warunki atmosferyczne w Arktyce od kwietnia nie pozwalają na bardzo szybkie topnienie lodu, a jednak ten się topi. Szybciej niż w latach, kiedy Arktyka była zdominowana przez chmury i pogodę nijaką, a więc taką, kiedy nie dominują silne wyże baryczne, ani też cyklony. 

 

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2025 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. JAXA

Czapa polarna topi się szybko, jak na zaistniałe warunki atmosferyczne. Ocean Arktyczny nadal jest zdominowany przez układy niskiego ciśnienia, choć w nieco mniejszym stopniu niż miesiąc temu. Nadal są to warunki, które bardziej hamują niż przyspieszają topnienie lodu. A mimo to zasięg lodu morskiego jest rekordowo niski, i nie można tego zgonić na szybkie roztopy w Zatoce Hudsona.

 

Tempo zwiększania/zmniejszania się zasięgu lodu morskiego w 2025 roku w zestawieniu ze zmianami średniej z ostatnich 10 lat. 

Tempo topnienia, spadku zasięgu lodu jest zbyt szybkie, by za ten spadek obarczać tylko akweny zewnętrzne jak Zatokę Hudsona. Tam zresztą i tak już lodu nie ma. 4 lipca czapa polarna zmniejszyła się o ponad 150 tys. km2. To już drugi przypadek w tym roku, co pokazuje powyższy wykres. Mapa po lewej (kliknij, aby powiększyć) pokazuje, że tak duże tempo spadku zasięgu lodu, to nie efekt zmian w Zatoce Hudsona, ani nawet na Morzu Karskim. Bardzo mocno wycofała się granica lodu w całym sektorze atlantyckim. Takie coś, nawet w ostatnich 10 latach zwykle widzi się pod koniec lipca, a nie na początku. Ostatni raz podobna sytuacja miała miejsce w 2018 roku, ale wtedy był to efekt niezwykle ciepłych zim z lat 2016-2017, a takich zim, jak wtedy ostatnio akurat nie było. Na Morzu Beauforta lód topi się z opóźnieniem, ale szybciej niż w 2013 roku.

Zmiany powierzchni lodu morskiego w 2025 roku w zestawieniu z latami poprzednimi. JAXA/AMSR2

Tak duży spadek zasięgu lodu (extent) to nie efekt tylko i wyłącznie wiatru. W ciągu ostatnich dwóch tygodni mocno skurczyła się powierzchnia lodu (area), co pokazuje ten wykres z danych JAXA. Obecnie to trzecia najmniejsza w historii pomiarów wartość. Pod koniec czerwca była rekordowa. I warto dodać, że spadek mocny jest też w Basenie Arktycznym. 

Pokrywa lodowa Oceanu Arktycznego (Morze Czukockie i Basen Arktyczny) 4 lipca 2025 roku. NASA Worldview

Jakość lodu morskiego pozostawia wiele do życzenia. Mimo słabej dla topnienia lodu pogody, jego stan wygląda źle. Lód morski jest pokruszony, zaczyna zanikać pak lodowy - spada koncentracja. Ewidentnie widać na zdjęciu satelitarnym, że lód ten jest gotowy do dalszego topnienia i całkowitego zaniku. Z konsekwencjami pogodowymi dla nas.

Prognozowane warunki atmosferyczne w Arktyce na 8 i 9 lipca 2025 roku. Tropical Tidbits

Pozostaje kwestia, jak warunki atmosferyczne będą dalej wpływały na topnienie lodu. W Arktyce powstaje ujemny dipol arktyczny. To wzór pogodowy charakteryzujący się niskim ciśnieniem w sektorze amerykańskim i wysokim w euroazjatyckim. 

 

Z reguły taki układ hamuje topnienie lodu w okresie letnim. Jednak obecny dipol będzie wyglądał nieco inaczej - będzie wyciągał ciepło nie tylko znad cieplejszego niż kiedyś Atlantyku, ale też znad zachodniej Syberii - powietrze ciepłe pochodzenia kontynentalnego. Do tego jeszcze będzie to barycznie agresywna postać dipola - z dużym gradientem ciśnienia. Oznacza to silny wiatr, który będzie rozbijał pak lodowy. Jako że lód morski jest cienki, to silny wiatr w lipcu nie oznacza nic dobrego. Czapa polarna może się więc szybko topić. To nie będzie powtórka z 2013 i 2014 roku. Nie ma na to szans.