W przededniu wielkich roztopów

Sezon zamarzania 2024/25 ma się ku końcowi. Dane satelitarne pokazują, że początek topnienia lodu morskiego już miał miejsce. Stało się to kilka dni temu. Dużo jednak ważniejszą informacją jest to, że ilość lodu morskiego, a tym samym jego faktyczny stan jest fatalny. Jest coraz większe prawdopodobieństwo, że w tym lub w kolejnym roku dojdzie do "tąpnięcia na wykresie". 

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2025 roku w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Sam zasięg lodu (extent) wciąż rośnie. To efekt działania wiatrów, które przenoszą lód morski w ten sposób zwiększając obszar, na którym on występuje. Powierzchnia (area) jednak w tym czasie spada, więc za dzień lub dwa także i zasięg zacznie się obniżać. Woda jest wychłodzona, więc przenoszona przez wiatr kra lodowa nie jest w stanie się jeszcze topić. Tym bardziej że wraz z wiatrem wędruje zimne powietrze o temperaturze wynoszącej około -30 st. C. Powierzchnia lodu się kurczy, głównie za sprawą Morza Karskiego, gdzie w ciągu tygodnia lód morski skurczył się tam o 80 tys. km². To efekt działania ekstremalnie ciepłych mas powietrza. W połowie marca temperatura w południowej części tego akwenu przekroczyła zero stopni, co o tej porze roku nie powinno mieć miejsca. Należy też zwrócić uwagę na to, że do Morza Karskiego (północno-wschodnia jego część) dostaje się ciepła woda z Atlantyku. 

Objętość lodu w Arktyce w 2025 roku w zestawieniu ze zmianami z lat 1979-2024. PIOMAS, grafika Zachary Labe

Dużo ważniejszą informacją jest ilość lodu. Choć sama powierzchnia lodu, która od wielu dni jest rekordowo mała, to nie tylko to ma wpływ na ilość lodu, który tworzy czapę polarną w Arktyce ma jego grubość. Średnia objętość arktycznego lodu morskiego w lutym 2025  wyniosła 18 140 km³ co stanowi drugą najmniejszą w historii pomiarów wartość dla lutego. To tylko 780 km³ więcej niż w rekordowym wtedy 2017 roku. Wtedy w Arktyce miały miejsce rekordowo wysokie temperatury. 

 

 

Grubość lodu morskiego w lutym 2025 roku i jej odchylenia w stosunku do średniej 1981-2010. PIOMAS/Zachary Labe

Grubość czapy polarnej jest istotna. Jeśli jest mała, to mniej energii trzeba na stopienie pokrywy lodowej Oceanu Arktycznego. W tej chwili temperatury w Arktyce nie są tak wysokie jak w lutym i pierwszej połowie marca, ale to i tak nic nie da. Czas działania wysokich temperatur był zbyt długi. Kilku czy nawet kilkonastodniowa przerwa nic nie da. Odradzanie lodu wymaga czasu, a pamiętajmy, że jesień, jak w sumie niemal cały sezon zamarzania był zły. To znacznie zwiększa szanse na megatopnienie - topnienie znacznie wykraczające poza średnią wieloletnią. Ryzyko ustanowienia nowego rekordu zwiększa się. Pogoda w Arktyce przestaje mieć znaczenie. Prawdopodobny scenariusz jest taki, że lód w Arktyce roztopi się pod gęstym kocem z chmur. Temperatury, szczególnie wody wzrosną na tyle, że obecność chmur nie będzie miała żadnego znaczenia.