Październik 2016 - udręczony

Po szybkim zamarzaniu arktycznych wód we wrześniu, nastąpiło znaczne spowolnienie w tempie przyrostu lodu. Utrzymywało się ono przez większość października, a przyczyną tego były rekordowo wysokie temperatury. Szczególnie znaczne hamowanie w zamarzaniu Oceanu Arktycznego miało miejsce pod koniec miesiąca.

 Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w październiku 2016 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu dla okresu 1981-2010 dla października. Sea Ice Index - NSIDC

Średni zasięg lodu morskiego w październiku 2016 ustanowił rekord - 6,4 mln km². To o 0,69 mln km² mniej niż w październiku 2012 roku. Znacznie większe różnice w październiku tego roku są, jeśli weźmie się pod uwagę dawne lata. Pokrywa lodowa miała o 2,55 mln km² mniejszy zasięg niż wynosi średnia wieloletnia z pomiarów satelitarnych, 3 mln km² mniej niż w latach 80. XX wieku. Ubytki są widoczne wszędzie, szczególnie na Morzu Karskim, które było praktycznie wolne od lodu przez cały październik.

Dopiero pod koniec października zamarzać zaczęła wschodnia część Morza Beauforta, oraz Morze Łaptiewów. Na samym końcu miesiąca zaczął się tworzyć przybrzeżny lód na Morzu Karskim, ze względu na dość surową zimę w Rosji. 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2016 roku w stosunku do ostatnich lat.

W pierwszej połowie miesiąca czapa polarna zwiększyła swoje rozmiary o mizerne 378 tys. km², to nawet mniej niż jedna trzecia tego, co powinno normalnie mieć miejsce w październiku. Wtedy ze względu na noc polarną, Ocean Arktyczny wychładza się na tyle szybko, że granica lodu szybko się przesuwa na południe. Jak pokazuje animacja wyżej, granica lodu przesuwała na znacznej długości nie na południe, lecz w stronę bieguna północnego. Przez wiele dni pokrywa lodowa rosła w tempie jedyni 20-60 tys. km² dziennie, tyle ile zwykle w lutym, kiedy sezon zamarzania zbliża się do końca. Za główną przyczynę obarcza się temperatury.

Anomalie temperatur powierzchni wód na półkuli północnej. Climate Reanlayzer

I nie tylko temperatury powietrza, ale i wód. Powierzchnia w sumie wszystkich mórz arktycznych, co kilkakrotnie było pokazywane na napach DMI, cechowała się wysokimi odchyleniami dodatnimi. Ocean pochłonął dużą ilość ciepła późną wiosną, a także latem, choć przeważnie było pochmurno. Ciepło to nie zostało całkowicie wytracone w październiku, a jedynie część tego ciepła. Choć ostatnie dane pokazują, że wody arktyczne ewidentnie już tracą ciepło, więc zamarznięcie Oceanu Arktycznego jest kwestią czasu. Problem polega na tym, że wszystko to dzieje się z miesięcznym opóźnieniem. 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w Arktyce dla października 2016. Całościowo październik w Arktyce był o 4^oC cieplejszy od wymienionej  średniej. W sektorze pacyficznym, szczególnie nad Morzem Czukockim odchylenie sięgało 8^oC - dla rzecz jasna całego miesiąca. My z kolei mieliśmy zimną jesień.

I w końcu temperatury powietrza - atmosfery, która zawiera w sobie nie widziane od ponad 3 mln lat ilości dwutlenku węgla. Na kolosalne anomalie przełożyło się zarówno topnienie letnie i wiosenne (wysokie temperatury wód), ale także pogodowa. Układy baryczne i systemy blokujące (brak zmienności pogodowej, atmosferycznej, etc), spowodowały napływ ciepła z południa. Wyże skandynawskie i z zachodniej Rosji zgotowały nam szarugę jesienną w październiku, sprowadzając zimno z Syberii do Europy. Jednocześnie z Atlantyku miał miejsce transport ciepła na północ, do Arktyki. Po drugiej stronie, na północy Pacyfiku, aktywne były głębokie niże. Sztormy, wręcz huragany (akurat w tym czasie na Atlantyku panował spokój) zaciągały ciepło do Arktyki z południa, znad ciepłych wód Pacyfiku. Należy to dodać fakt zmiany PDO (Pacific Decadal Oscilation) czyli Dekadalna Oscylacja Pacyficzna, która jest teraz w fazie dodatniej, od kilkunastu miesięcy. To przypominające El Niño zjawisko trwa kilkanaście lat. Oscylacja ta napędziła globalne ocieplenie tak, że możemy już śmiało mówić o nagłej zmianie klimatu. PDO uruchomi przez to sprzężenia zwrotne, jak topnienie lodu i erupcje metanu. W połączeniu z potencjałem ciepłym, jakie dał CO₂, zatrzymanie progu 2^oC (COP 21 w Paryżu to pusta deklaracja korporacyjnych rządów i polityków związanych z przemysłem paliw kopalnych i jego pochodnymi) jest nie do zatrzymania. 

Koncentracja metanu w atmosferze 24 października 2016 r. NOAA Metop

W i końcu wspomniany metan. Lato na Syberii było gorące, szczególnie na półwyspie Jamał, bardzo intensywnie ogrzało się Morze Karskie, na którego dnie też znajdują się nie do końca poznane metanowe pola. W październiku koncentracja metanu w Arktyce wynosiła średnio 2,0-2,4 ppm (2000-2400 ppb). Nic więc dziwnego, że tak duże temperatury miały miejsce w Arktyce. 

Średnie tempo spadku zasięgu lodu morskiego dla października w latach 1979-2016. 

Biorąc pod uwagę dane z października 2016, to roczne tempo utraty lodu wyniosło 66,4 tys km². 7,4% na dekadę. Tak więc czapa polarna skurczyła się od 1979 roku o 27%.

Co przyniesienie listopad? Na razie widzimy, że sytuacja się nie zmienia. Temperatury są wysokie. Ocean traci ciepło, więc tempo przyrostu w końcu będzie musiało przyspieszyć. Biorąc pod uwagę zaistniałą sytuację, to można się zastanowić, czy czapa polarna w ogóle osiągnie w marcu rozmiary z ostatnich lat. Chyba że dojdzie do diametralnej zmiany w pogodzie. Na razie na nic takiego się nie zanosi. Biorąc pod uwagę wysokie temperatury oceanów i atmosfery, to a jakiej tu możemy mówić zmianie? Geoinżynierii? Nawet jeśli dojdzie do przebudowany cyrkulacji i to w Arktyce będzie zimno, to rekordy ciepła padną poza Oceanem Arktycznym, będzie się np. w styczniu roztapiał śnieg w Jakucji. Dobrze pasuje tu powiedzenie: Nie ma nic za darmo. Teraz my mamy ciężkie przedzimie, może nawet zima będzie surowa, tego tak na prawdę nie wie nikt, bo pogoda jest nieprzewidywalna. Prognozy NOAA CFS wskazują na brak zimy. Jeśli zima będzie surowa, to gdzie indziej na podobnej szerokości geograficznej jej nie będzie wcale. Np. w USA i na południu Kanady.

Na podstawie: National Snow and Ice Data Center

Zobacz także:

• Wrzesień 2016 - Gwałtowny wzrost i nadzieja na lepszą zimę, czwartek, 6 października 2016 Kiedy zasięg lodu morskiego Arktyki osiągnął swoje minimum 10 września, rozpoczął się gwałtowny start sezonu zamarzania. Nie trwał on jednak długo, bo na koniec września tempo przyrostu znacznie zwolniło.
• NSIDC - sezon topnienia 2016, niedziela, 18 września 2016 Prowadzone obserwacje satelitarne przez Narodowe Centrum Danych Lodu i Śniegu (NSIDC), pokazują, że zasięg pokrywy lodowej Arktyki osiągnął swoje minimum 10 września. Czapa polarna skurczyła się do 4,14 mln km².