Zasięg lodu przebił wartość wrześniowego minimum z 2013 roku

Sezon topnienia 2023 powoli zmierza do końca. Otwarte zostały oba szlaki żeglugowe: Przejście Północno-Wschodnie i Północno-Zachodnie. Zasięg lodu spadł poniżej 5 mln km², i wielu miejscach ma postać dryfującej kry lodowej, która nadal może się topić. To nie jest powtórka z 2013 i 2014 roku.

Zmiany zasięgu występowania lodu morskiego na Oceanie Arktycznym w dniach 1-25 sierpnia 2023 roku. Instytut Alfreda Wagenera/AMSR2

Sezon topnienia 2023 okazuje się nie być wcale słaby, jak można było twierdzić jeszcze miesiąc temu. Oczywiście na tle ostatnich 10 lat nie są to ogromne zmiany, nie jest to powtórka ani z 2012 ani z 2020 roku, jednak zmiany są duże. Stan globalnego ocieplenia Arktyki nie opuścił.  

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Zasięg lodu morskiego 25 sierpnia spadł poniżej 5 mln km², dokładnie do 4,99 mln km². To szósta najmniejsza w historii pomiarów wartość. Przez ostatnie kilka dni tempo topnienia, spadku zasięgu lodu było bardzo szybkie. Średnia z ostatniego tygodnia to 77,2 tys. km²/dzień, podczas gdy normalnie jest to 46,7 tys. km²/dzień. Zmiany były więc o 40% szybsze od średniej wieloletniej.

 

Prognozowane warunki pogodowe w Arktyce i wokół niej na 27-30 sierpnia 2023. Tropical Tidbits

Według prognoz tempo topnienia czapy polarnej pozostanie szybsze od średniej wieloletniej. Przyczyną będzie rozbudowa układów niskiego ciśnienia, które zwiększą zachmurzenie powietrze. Przez najblizsze dni spadek temperatur w Arktyce będzie bardzo powolny, wręcz będzie widoczna tak jak teraz stagnacja zmian. Przyczyną będzie zarówno działanie układów barycznych jak obecność chmur. Częściowo też w niektórych miejscach w grę będzie wchodzi oddawanie ciepła do atmosfery, co będzie oznacza zamarzanie niektórych obszarów. Pamiętajmy, że w Arktyce nie powstały dobre warunki dla nabrania impetu topnienia. 

Kry lodowe w pobliżu bieguna północnego od strony Morza Barentsa i Karskiego 25 sierpnia 2023. NASA Worldview

Sezon roztopów może zakończyć się dość szybko, bo w pierwszym tygodniu września, ale ze względu na temperatury, do rozpoczęcia ewidentnego zamarzania może dojść dopiero w drugiej połowie miesiąca. Obecne rozmiary czapy polarnej i tak są dość małe, co będzie mieć wpływ na wzorce pogodowe. Tak samo temperatury, które są wyraźnie wyższe od średniej wieloletniej. To też może mieć wpływ na warunki atmosferyczne poza Arktyką. Arktyka ma bowiem duży wpływ na wzorce pogodowe w Europie, szczególnie jej północnej części.
 

 Zobacz także:

• Słaby sztorm zniszczył część czapy polarnej, 19 sierpnia 2023 Czapa polarna jest wystarczająca cienka, a woda wystarczająco ciepła, by stosunkowo niegroźny sztorm dokonał sporych zniszczeń. Sezon roztopów wciąż trwa, i wcale nie jest taki słaby.
• Zaskakująca sytuacja - w słabym sezonie megatopnienie na Morzu Beauforta, wtorek, 8 sierpnia 2023  

Słaby sztorm zniszczył część czapy polarnej

Czapa polarna jest wystarczająca cienka, a woda wystarczająco ciepła, by stosunkowo niegroźny sztorm dokonał sporych zniszczeń. Sezon roztopów wciąż trwa, i wcale nie jest taki słaby.

Warunki pogodowe w Arktyce w dniach 16-19 sierpnia 2023 roku. Tropical Tidbits

Kilka dni temu nad pacyficzną częścią Oceanu Arktycznego powstał głęboki układ niskiego ciśnienia, który okazał się przeciętnym sztormem. Niczym nadzwyczajnym w drugiej połowie sierpnia. To jednak wystarczyło, by wzmocnić topnienie pokrywy lodowej. Układ niskiego ciśnienia wpłynął na dużą część czapy polarnej wykorzystując przy tym możliwości ciepłych wód. Sztorm wciąż trwa, choć słabnie, ale jego efekty będą postępować jeszcze przez kilka dni, a nawet więcej niż kilka dni. Mapa obok (15 sierpnia) pokazuje, że odchylenia temperatur arktycznych wód, gdy działał sztorm były wysokie i rozległe.

 Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w dniach 14-18 sierpnia 2023.  University of Bremen/AMSR2

Potencjał dla dalszego topnienia jest więc duży, choć ze względu na brak przygotowania wstępnego z czerwca jest tłumiony. Animacja pokazuje, że zmiany są bardzo duże. "Lodowy ogon" czapy polarnej zniknie za kilka dni. Granica lodu przesunie się na wielu odcinkach o wiele kilometrów, ale prognozy pogody wskazują, że będzie to stopniowo tłumione. 

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

5,53 mln km², tyle wyniósł zasięg lodu morskiego 18 sierpnia 2023 na co najmniej dwa tygodnie przed końcem sezonu roztopów. Biorąc pod uwagę potencjał ciepłych wód, należy oczekiwać, że zasięg lodu spadnie znacznie poniżej 5 mln km². Ze względu na brak, jak wyżej wspomniano odpowiednich warunków w czerwcu należy oczekiwać wyniku w okolicy 4,6 mln km². 

 

Pokruszony pak lodowy w Basenie Arktycznym blisko bieguna północnego od strony Morza Łaptiewów 18 sierpnia 2023 roku. NASA Worldview

Koncentracja lodu jest jedną z najmniejszych w historii. Powierzchnia lodu, jak pokazuje wykres obok spadła do poziomu z 2016 roku. Wtedy warunki dla topnienia były bardziej sprzyjające niż w tym. Nie jest wykluczone, że powierzchnia może spaść jeszcze bardziej, zbliżając się do wartości z 2012 roku, albo co najmniej 2020 roku. Prognozy wskazują, że warunki będą tłumić topnienie lodu pod względem temperatur i słabnącego wiatru, ale jednocześnie będą występować chmury. Dużo chmur, więc energia cieplna nie będzie uciekać do atmosfery. Energia cieplna wody nie ucieknie, będzie więc używana do powolnego, ale jednak dalszego topnienia. Może się okazać, że sezon roztopów zakończy się w połowie września, a do tego czasu sporo jeszcze może się stopić.
 

 Zobacz także:

• Zaskakująca sytuacja - w słabym sezonie megatopnienie na Morzu Beauforta, wtorek, 8 sierpnia 2023 Tegoroczny sezon topnienia w Arktyce jest słaby. Oczywiście jak na ostatnie lata. Nie ma szans, by w tym roku wrześniowe minimum osiągnęło rekordowe wartości, ani nawet zbliżyło się do nich tak, jak w 2020 roku.

 

 

 

 

Raport za I połowę sierpnia 2023 - przeciętny, ale nie słaby sezon roztopów

W sierpniu tempo topnienia lodu zaczyna powoli zwalniać, ale w tym roku mimo stosunkowo słabego sezonu obserwujemy typową dla naszych czasów zmienną. To dość szybkie tempo spadku, zbliżone do tego z lipca. Sporą rolę odegrały lipcowe warunki pogodowe, które wtedy nie mogły nadać impetu, ale uporczywy dodatni dipol tę sytuację zmienić. W sierpniu natomiast często dominowały układy niskiego ciśnienia, które rozpraszają lód. Jednocześnie obrzeża, szczególnie region Morza Beauforta pozostawały z wyżową pogodą. To przyczyniło się do utrzymania dość szybkiego tempa spadku zasięgu lodu morskiego.

 

Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w tak zwanych fałszywych barwach.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2

Sezon roztopów w Arktyce, który jeszcze kilka tygodni temu wyglądał na słaby, okazuje się być co najmniej przeciętny. Przeciętny, gdyż rozmiary czapy polarnej nie są bardzo małe. Sytuacja jest inna niż w 2012 czy 2020 roku. Z klimatologicznego punktu widzenia roztopy w tym roku są jednak silne. Co więcej, otworzyły się oba szlaki morskie, co zdarza się rzadko. Stało się to też dość wcześnie, bo zwykle Przejście Północno-Zachodnie otwiera się pod koniec sierpnia. Animacja obok pokazuje zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w pierwszej połowie sierpnia 2023 roku.

Zmiany tempa zwiększania/zmniejszania się zasięgu lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z 2012 i 2022 roku oraz średniej z ostatnich 10 lat.

W pierwszej połowie sierpnia tempo spadku zasięgu lodu morskiego było zdecydowanie szybsze od średniej z ostatnich 10 lat. Całościowa utrata lodu od marcowego maksimum lodu jednak przeciętna.

 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku i wyszczególnienie w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

W pierwszej połowie sierpnia dzienne tempo spadku zasięgu lodu to 81,5 tys. km², średnia z lat 1981-2010 to 70 tys. km²/dzień. Jest więc spora różnica, która blisko 15%. Mapa NSIDC obok ilustruje różnice w zlodzeniu arktycznych wód względem średniej 1981-2010.Zasięg lodu w połowie sierpnia 2023 wyniósł 5,74 mln km². To dość mało, bo nawet jeśli dalsze topnienie zwolni, to do końca sierpnia stoi się 0,7 mln km², a więc zostanie osiągnięta wartość wrześniowego minimum z 2013 roku. Potem, przez 10-12 dni stopi się jeszcze przynajmniej 0,3 mln km². Minimum z pewnością wyniesie 4,7 mln km². Nie będzie więc to słaby sezon roztopów, ale trendu spadkowego za to nie będzie.

 Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do wybranych lat i średnich dekadowych. Mapa przedstawia zasięg w zestawieniu ze średnią lat 90. XX wieku. JAXA

Czapa polarna jest teraz dziewiątą najmniejszą w historii pomiarów, ale różnice w stosunku do ostatnich lat nie są duże. Krzywe na wykresie się kłębią. Różnice w stosunku do nieodległych lat 90. XX wieku są ogromne, co widać na załączonej mapie.

 

Zmiany powierzchni lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do zmian z wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

 

Powierzchnia lodu morskiego także się kurczyła szybko, ale nieco wolniej w stosunku do zasięgu, co świadczy o tym, że ten impet nie został w pełni wygenerowany.

Zmiany powierzchni lodu morskiego na Morzu Beauforta i Basenie Arktycznym w 2023 roku. JAXA/AMSR2
*Przedstawione dane uwzględniają większy obszar arktycznych akwenów niż geograficzny.

 

W przypadku Morza Beauforta, gdzie najtrudniej o topnienie, to jest jeden z najsilniejszych sezonów topnienia. Ale w przypadku Basenu Arktycznego - centrum Oceanu Arktycznego już nie.

 

 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 na półkuli północnej w latach 2001-2010 i 2011-2020 dla sierpnia. NASA/GISS

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 w Arktyce w 2020, 2022 i 2023 roku dla 1-13 sierpnia. NOAA/ESRL

Stosunkowo szybkie topnienie w sierpniu to efekt działania także samych temperatur. Nad Morzem Beauforta było nawet 5^oC cieplej od średniej wieloletniej, co w praktyce oznacza 4-5^oC. To rezultat szybkiego topnienia lodu i temperatury wód. W przypadku Morza Karskiego i Barentsa silne oddziaływanie miało miejsce ze strony lądów, na których cały czas panują upały, nawet w okolicy koła polarnego. Animacja obok ilustruje przemieszczanie się mas powietrza i zmiany ich temperatur w dniach 1-14 sierpnia 2023.    

Zmiany średnich temperatur wokół bieguna północnego (80-90^oN) w 2023 roku względem średnich z poszczególnych dekad. DMI, grafika Nico Sun

W Archangielsku temperatury 11 i 12 sierpnia wzrosły do 29^oC. Na Wyspie Diksona leżącej na Morzu Karskim 6 sierpnia temperatura wzrosła do blisko 25^oC. Wokół bieguna północnego temperatury cały czas utrzymują się powyżej zera. W sierpniu zaczyna się stopniowy spadek temperatur na wysokich szerokościach geograficznych Oceanu Arktycznego.

Odchylenia temperatur od średniej 1958-2002 powierzchni arktycznych wód dla 15 sierpnia w latach 2015-2023. DMI

Morze Karskie jest bardzo ciepłe. Woda ma nawet 12^oC, jest około 9^oC cieplejsza niż zwykle. Z kolei na Morzu Beauforta, dzięki także rzece Mackenzie woda ma 17^oC. Można się kąpać. Z tego powodu sezon zamarzania może zacząć się z wielkim poślizgiem. Oczywiście istnieje przy tym potencjał do dalszego topnienia lodu

 

Grubość lodu morskiego w latach 2015-2023 dla 15 sierpnia. Naval Research Laboratory, Global HYCOM

Temperatury nie doprowadziły do radykalnego topnienia lodu jeśli chodzi o powierzchnię, ale w przypadku grubości widać, że czapa polarna w dalszym ciągu jest bardzo cienka. Prawie cały obszar to lód, który ma mniej niż 1,5 metra grubości. Ten lód jest więc kruchy, więc będzie się łatwo topić pod wpływem działania wiatru i fal morskich.

Pokruszony pak lodowy w Basenie Arktycznym od strony wysp Ziemi Północnej i półwyspu Tajmyr 15 sierpnia 2023 roku. NASA Worldview

Pak lodowy w Basenie Arktycznym przy Wyspie Ellesmere'a i Grenlandii.

Reasumując, tegoroczny sezon roztopów jawi się jako silny na tle 20-30 lat i przeciętny na tle ostatnich lat. Wiele wskazuje na to, że zasięg lodu spadnie poniżej 5 mln km², ale osiągnięcie wartości 4 mln km² jest mało prawdopodobne.

 

Zobacz także:

•  Raport za II połowę lipca 2023 - ani słaby ani silny, wtorek, 1 sierpnia 2023 Tegoroczny sezon roztopów w Arktyce nie kontynuuje trend spadkowego. Topnienie lodu morskiego nie jest ani silne, ale też nie jest słabe. 
• Raport za I połowę lipca - coś się zaczęło dziać, 16 lipca 2023 
  

Na Antarktydzie chyba się już kończy sezon zamarzania

Podczas gdy w Arktyce roztopy idą tak sobie, to na Antarktydzie dalej padają porażające rekordy. Coraz bardziej prawdopodobne jest to, że Antarktyda idzie tym samym kierunkiem co kilkanaście lat temu szła Arktyka.

Zasięg i koncentracja antarktycznego lodu morskiego w zestawieniu ze średnią lat 90. XX wieku dla 12 sierpnia. University of Bremen/AMSR2

Zasięg lodu na Oceanie Południowym do 176 dni jest rekordowo niski. Jak pokazuje powyższa mapa, granica lodu znajduje się dziesiątki, setki kilometrów bliżej bieguna południowego niż w latach 90. XX wieku. Na prawie całej długości. 

 

Zmiany powierzchni lodu morskiego Antarktydy w 2023 roku w stosunku do zmian z wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

To wygląda tak, jakby sezon zamarzania (jest tam teraz noc polarna) miał się już zakończyć. To, co się dzieje na Antarktydzie nie jest wynikiem działania samych wiatrów, które mogą spychać lód i modyfikować tym samym rozmiary morskiej czapy lodowej. Powierzchnia lodu także jest rekordowo mała i rekord ten utrzymuje się od 161 dni. Wszystko wskazuje na to, że maksimum, które przypada zwykle na drugą połowę września będzie rekordowo małe. Wykres obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje, że tempo zamarzania ostatnio zwolniło, a od kilku dni lód się topi. Przez ostatnie dekady lód na Antarktydzie przyrastał, co było w dużej mierze związane z topnieniem lodowców i zwiększonymi opadami śniegu nad Oceanem Południowym. Ten czynnik został przełamany przez rosnące temperatury. 

 

Dokładny wpływ zmian klimatycznych na Antarktydę i otaczający ją ocean nie jest do końca pewny. Naukowcy mieli problemy ze zmierzeniem, w jakim stopniu ocieplenie na Ziemi wpływa na grubość antarktycznego lodu. Jak powiedział Martin Siegert z Uniwersytetu w Exeter a podstawie takich wydarzeń, jak szybki spadek lodu morskiego, "naukowo uzasadnione" jest założenie, że ekstremalne zjawiska będą się nasilać wraz ze wzrostem temperatur na całym świecie. W ubiegłym roku "atmosferyczna rzeka" pochodząca z Australii zepchnęła ciepło i wilgoć nad Antarktydę. Rezultatem były temperatury do 38,5^oC powyżej normy, co stanowi największe odchylenie jakiego kiedykolwiek doświadczył świat.
 

Zobacz także:

• Antarktyda weszła na nowy rekordowy zakres topnienia, wtorek, 21 lutego 2023 Lód morski wokół Antarktydy zanotuje w tym roku rekordowo małe minimum, które zwykle przypada na koniec lutego lub początek marca. Wygląda na to, że na Antarktydzie doszło do przełamania sprzężenia, które przez lata uniemożliwiało zanik tamtejszego lodu.

PIOMAS (lipiec 2023) - trwa pauza w utracie lodu z wyjątkiem M. Beauforta

Od czerwca sytuacja w Arktyce jeśli chodzi o ilość lodu morskiego się nie zmieniła. Lipcowe warunki dla topnienie były lepsze niż w czerwcu, ale nie wpłynęło to na pogorszenie się stanu arktycznej kriosfery. Z drugiej strony mocne zmiany zaszły na Morzu Beauforta, co jest sytuacją nietypową z uwagi na to, jak wygląda sezon topnienia. 

Objętość lodu w Arktyce w 2023 roku w zestawieniu ze zmianami z lat 1979-2022. PIOMAS, grafika Zachary Labe

Średnia objętość lodu morskiego oraz 31 lipca była dwunastą najmniejszą w historii pomiarów. 31 lipca czapa polarna liczyła 7957 km³. W drugiej połowie lipca tempo topnienie przyspieszyło z uwagi na warunki atmosferyczne, w tym działanie dodatniego dipola arktycznego. W dniach 15-31 lipca utrata lodu wyniosła 2885 km³, więcej niż średnia z ostatnich 10 lat, która wynosi 2561 km³. 

Odchylenie grubości lodu morskiego Arktyki w lipcu 2023 w stosunku do średniej 2011-2022. PIOMAS

Dodatni dipol arktyczny miał pozytywny i negatywny wpływ na lód morski. Pozytywny jest taki, że układy niskiego ciśnienia hamowały topnienie lodu w sektorze syberyjskim, choć niecałym. Przyczyną były niskie temperatury związane z dużym zachmurzeniem. Negatywny jest taki, że układ wysokiego ciśnienia w sektorze amerykańskim wzmocnił topnienie, szczególnie na Morzu Beauforta. Tam panowała słoneczna pogoda. Wykres obok pokazuje dość duże zmiany na tym akwenie. Na koniec lipca ilość lodu na Morzu Beauforta była prawie rekordowa - sytuacja niemal identyczna jak w 2012 roku.

 

Grubość arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w zestawieniu z latami 1979-2022 i średnich wartości dekadowych. PIOMAS/Zachary Labe  

Podobna sytuacja jest z grubością lodu. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że na wykresie widać duże zagęszczenie krzywych zmian z poprzednich lat. Pozycja w rankingu jest odległa, ale różnice niewielkie. Średnia grubość lodu to około 1,2 metra. Dawniej były to dwa metry.

Zmiany średniej miesięcznej ilości lodu morskiego w Arktyce dla lipca w latach 1979-2023. Dane PIOMAS

Wieloletni trend utraty lodu morskiego został zatrzymany. Ostatnie rekordowe topnienie miało miejsce w 2012 roku. Wciąż jednak ilość lodu jest bardzo mała. Nie ma mowy o żadnym odbiciu. Czapa polarna jest 62% mniejsza niż w 1979 roku i 45% mniejsza niż średnia z lat 1979-2022. 

Zobacz także:

• PIOMAS (czerwiec 2023) - zimna era, 9 lipca 2023 kurczenie się czapy polarnej w czerwcu z racji tego, co działo się we wcześniejszych miesiącach było na tyle powolne, że objętość lodu na koniec miesiąca znalazła się poza pierwszą dziesiątką
• PIOMAS (maj 2023) - tempo prawdziwych roztopów przyspieszyło, 8 czerwca 2023  

 

Zaskakująca sytuacja - w słabym sezonie megatopnienie na Morzu Beauforta

Tegoroczny sezon topnienia w Arktyce jest słaby. Oczywiście jak na ostatnie lata. Nie ma szans, by w tym roku wrześniowe minimum osiągnęło rekordowe wartości, ani nawet zbliżyło się do nich tak, jak w 2020 roku. Z drugiej strony obserwujemy zaskakujące zmiany na Morzu Beauforta.

Zmiany zasięgu i koncentracji lodu morskiego na Morzu Beauforta w dniach 1-7 sierpnia 2023 roku.  University of Bremen/AMSR2

Na animacji możemy zobaczyć, jak szybko kurczył się zasięg lodu morskiego na Morzu Beauforta. Oczywiście te dane mogą być obarczone błędem ze względu na obecność chmur, ale nie tym razem. Poniżej zdjęcia satelitarne pokazują rzeczywistość. Od 1 sierpnia powierzchnia lodu na tym akwenie skurczyła się o prawie 100 tys. km², a w ciągu ostatnich dwóch tygodni rozmiary lodu zmniejszyły się tam o jedną trzecią. Jest to bardzo duża zmiana, tym bardziej, że w słabym sezonie roztopów zwykle na tym akwenie zmiany też były powolne. Przykładem jest chociażby słynny rok 2013, jednak to, co dzieje się teraz raczej powtórką z 2013 roku nie jest. 

 

Zmiany powierzchni lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do zmian z wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Całościowa zmiana w Arktyce nie jest już taka duża jak na Morzu Beauforta. Z drugiej strony ten sezon nie jest aż tak słaby. Jak pokazuje wykres, ostatnio doszło do sporych spadków, także w sektorze syberyjskim, kiedy w lipcu zmiany tam były dość powolne. Dodatni dipol arktyczny w końcu zmusił lód do roztopów, bo trwał dość długo. Zasięg lodu 7 sierpnia wyniósł 6,35 mln km².

 

Prognozowane warunki pogodowe w Arktyce i wokół niej na 9-11 sierpnia 2023. Tropical Tidbits

 

Po 10 sierpnia słońce w Arktyce świeci już dość słabo, więc wyże baryczne na przyspieszają roztopów, a w drugiej połowie miesiąca zaczynają spowalniać roztopy. Jednak prognozowany układ wysokiego ciśnienia będzie skupiał się bardziej na niższych szerokościach geograficznych, gdzie wciąż jest sporo lodu do stopienia, szczególnie u wybrzeży Syberii. Istnieje całkiem spory potencjał do topnienia pokrywy lodowej, mimo braku wypracowania impetu roztopów w czerwcu. Mapa obok pokazuje, że wody Morza Beauforta są mocno nagrzane, więc lód będzie się tam topić.  Wiatr w wyżu barycznym będzie pchał lód na ciepłe wody przybrzeżne, i tam go roztapiał. Niesione znad czapy polarnej powietrze nie będzie też jeszcze zimne. Na Morzu Wschodniosyberyjskim i Łaptiewów mimo chłodniejszych wód topienie też nie powinno być słabe ze względu na oddziaływanie wyżu i ciepłych mas powietrza znad lądu.

 

 

Górne zdjęcie - wschodnia część Morza Beauforta, dolne zdjęcie - zachodnia część. 7 sierpnia 2023, NASA Worldview

Lód na Morzu Beauforta jest mocno przetrzebiony. Zdjęcia satelitarne potwierdzają to, co pokazują mapy koncentracji lodu i jego zasięgu. Biorąc pod uwagę ciepłe wody Morza Beauforta, mające nawet 10^oC, to lód tam bez problemu będzie się topić. Nie można wykluczyć, że ostatecznie zasięg lodu we wrześniu spadnie do 4 mln km² i będzie trzecim najmniejszym w historii pomiarów, ale bardziej prawdopodobne jest, że zatrzyma się w okolicy 4,5 mln km², będzie więc poza podium.

Zobacz także:

• Nieoczekiwana sytuacja - Przejście Północno-Zachodnie może otworzyć się w pierwszej połowie sierpnia, 23 lipca 2023
• Lód szybko się zaczął topić, ale widmo zagłady nie istnieje, 19 lipca 2023 
  

 

Lipiec 2023 - dziwne lato

Podczas gdy na znacznych obszarach świata w lipcu notowano rekordowo wysokie temperatury, to w Arktyce sytuacja była zgoła inna. Choć lipiec nie był tam zimny, to warunki atmosferyczne nie sprzyjały zbytnio roztopom. W efekcie rozmiary czapy polarnej w lipcu tego roku były największe od lat. Co innego na Antarktydzie

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w lipcu 2023 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla lipcu. Sea Ice Index - NSIDC 

W tym roku sezon topnienia lodu morskiego w Arktyce jest słaby, ale oczywiście z punktu widzenia ostatnich lata i postępującej na Ziemi zmiany klimatu. Średni dla lipca 2023 zasięg lodu morskiego wyniósł 8,18 mln km², co stanowi dwunastą najmniejszą w historii pomiarów wartość. Różnica w stosunku dla lat 1981-2010 wyniosła tym samym 1,29 mln km².  Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla lipca 2023 roku. Przyczyną takiej sytuacji jest brak presji pogodowej w czerwcu. Chodzi tu przede wszystkim zachmurzenie, które w porze letniej jest ważnym czynnikiem hamującym topnienie.  

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w lipcu 2023 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool   

Sezon topnienia arktycznej czapy polarnej nie jest do końca słaby. Przede wszystkim dość szybko topił się lód na Morzu Beauforta. Natomiast średnie tempo roztopów wyniosło ponad 90 tys. km²/dzień. Zmiany były więc 7% szybsze od średniej wieloletniej.

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Przez cały lipiec zasięg lodu utrzymywał się znacznie poniżej średniej oraz minimalnego odchylenia standardowego, co ilustruje powyższy wykres. Biorąc pod uwagę wzrost średniej globalnej temperatury należy uznać, że sezon roztopów jawi się jako co najmniej przeciętny, jeśli nie słaby. Przy tym jednak trzeba zwrócić uwagę na fakt, że na przełomie lipca i sierpnia oba polarne szlaki żeglugowe stały się niemal otwarte na oścież. 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla lipca 2023 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Dominującym w Arktyce wzorem pogodowym był dodatni dipol arktyczny. Mimo tego faktu, nie wzmocnił ona radykalnie lipcowych roztopów. Jak wyżej wspomniano, czerwcowe, ale i też wiosenne warunki atmosferyczne nie sprzyjały roztopom. Topnienie lodu nie mogło więc nabrać wyraźnego impetu. Lipiec był w Arktyce umiarkowanie ciepły z dużym podziałem regionalnym uwarunkowanym właśnie rozkładem ciśnienia dodatniego dipola arktycznego. Rozległy układ niskiego ciśnienia spowodował, że w rosyjskiej części Oceanu Arktycznego było chłodno, nawet 3^oC poniżej średniej. Zupełnie inaczej, co było związane z obecnością wyżu było nad Morzem Beauforta. W pobliżu Wyspy Banksa temperatury były nawet 7^oC wyższe od średniej wieloletniej. Na samej wyspie było nawet powyżej 20^oC. 17 lipca w Sachs Harbour zanotowano 24,8^oC.

 

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla lipca w latach 1979-2023.

 

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla lipca 2023 roku 66,5 tys. km², a więc 7% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku lipca skurczyło się o 2,92 mln km².
 

Rekordowo mało lodu na Antarktydzie
Na Antarktydzie w dalszym ciągu pokrywa lodowa Oceanu Południowego notuje rekordowo małe wartości.  

Zmiany zasięgu antarktycznego lodu morskiego w 2023 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Zasięg lodu morskiego na Oceanie Południowym wyniósł w lipcu 2023 roku 13,49 mln km2. To 1,5 mln km² poniżej poprzedniego rekordu dla lipca, jaki miał miejsce rok temu. W stosunku do średniej wieloletniej różnica ta wynosi ponad 2,6 mln km². To może być nowy rozdział w historii Antarktydy, który wyznacza globalne ocieplenie. Nie jest jednak wykluczone, że to nie pierwsza taka sytuacja. Analizy pokazują, że podobne warunki na Antarktydzie panowało w 1966 roku.

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: An odd summer

Zobacz także:

• Czerwiec 2023 - błogość w środku lata, 7 lipca 2023 Najdłuższy dzień lata nadszedł i minął, a letnie topnienie jest w pełnym rozkwicie, z tempem utraty lodu ogólnie około średniej dla tej pory roku.
• Maj 2023 - wkraczając w lato, 7 czerwca 2023