Katastrofalna sytuacja w Arktyce - cyklon zdławił zamarzanie

Sutki niedawnego sztormu są poważniejsze niż można było się spodziewać. Olbrzymi sztorm, który rozmiarami przewyższał największe huragany, rozpętał się 19 września, obejmując niemal cały obszar Oceanu Arktycznego. Wiatr wyhamował przyrost zasięgu i powierzchni lodu. Teraz okazuje się, że wpłynął także na grubość i objętość lodu morskiego. Sytuacja w Arktyce ponad tydzień temu wydawała się być w porządku, po tym jak NSIDC ogłosiło, że zasięg lodu w trakcie wrześniowego minimum jest ósmym najmniejszym w historii pomiarów. Teraz sytuacja w Arktyce w ciągu zaledwie kilku dni stała się katastrofalna. Czy horror, który zaczął się pod koniec września ubiegłego roku zaczyna się powtarzać?

 Powierzchnia lodu morskiego w 2017 roku względem wybranych lat. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Na razie trudno jest to stwierdzić, gdyż pogoda oczywiście może się zmienić. Widzimy jednak sygnały, że katastrofa wraca. Powyższy wykres ilustruje zmiany powierzchni lodu. Linia zielona to rok 2016, właśnie obecna powierzchnia zrównała się z tą z 2016.  

Odchylenia temperatur od średniej 1979-2000 na półkuli północnej 25 września 2017. Climate Reanalyzer. Mapa obok przedstawia odchylenia dla Arktyki względem średniej 1981-2010 z podziałem na regiony. Karstenhaustein

Temperatury w Arktyce nie spadają w tempie takim, w jakim powinny. Odchylenie dla całego regionu względem średniej 1979-2000 sięga 2,7^oC. Spory w tym udział ma Grenlandia, bo potężny wyż baryczny znad północno-wschodniej części Europy i niże znad Grenlandii ciągną oceaniczne ciepło na północ. Ciepło to trafia też nad obrzeża Oceanu Arktycznego. Nad samym Oceanem Arktycznym, jak pokazuje mapa obok, anomalie są niższe, ale i tak bardzo wysokie. Tu uwagę zwracamy na inny okres odniesienia. W całym regionie odchylenie wynosi 2,1^oC, nad Grenlandią jest to 3^oC, a nad Oceanem Arktycznym 1,6^oC. To i tak duża wartość, zważywszy na to, że miejscami odchylenia sięgają 7-9^oC.  

 Czapa polarna między Ziemią Franciszka-Józefa a biegunem północnym. Mozaika zdjęć z okresu 22-24 września. Sea Ice Denmark

 Czapa polarna między Morzem Łaptiewów a biegunem północnym. Mozaika zdjęć z okresu 22-24 września. Sea Ice Denmark

Nowe zdjęcia satelitarne pokazują obraz zniszczenia. Sztorm w dużym stopniu skruszył pak lodowy. Sam wiatr nie był zbyt silny, przytłaczające były rozmiary niżu. Ponieważ lód jest cieńszy niż kiedyś, pak lodowy kruszy się łatwiej - następuje fragmentacja lodu. W takiej sytuacji trudno jest też mówić o przyroście lodu, zwiększaniu jego grubości i objętości. 

Grubość lodu morskiego w latach: 2012, 2016 i 2017 dla 24 września. Naval Research Laboratory, HYCOM

Arktyka weszła już dwa lata temu w okres, kiedy pogoda ma bardzo negatywny wpływ na przyrost lodu. Jesień 2017 będzie prawdopodobnie kolejnym okresem, kiedy czapa polarna będzie rosnąć bardzo powoli. Zestawienie map pokazuje, że w tym roku jest gorzej niż w poprzednich latach. Obszar grubego na ponad 1,5 metra lodu się zmniejszył.

Zmiany grubości lodu morskiego między 18 a 24 września 2017. Naval Research Laboratory, HYCOM

Potężny sztorm, który jest konsekwencją ocieplającego się klimatu, stał się elementem dodatniego sprzężenia zwrotnego - sytuacja ta prowadzi do dalszych zmian. Animacja pokazuje zmiany grubości lodu morskiego w ciągu ostatnich kilku dni. Sztorm jeśli nie spowodował topnienia, to zatrzymał ewidentnie zamarzanie. Jeśli otworzymy animację w osobnym oknie i powiększymy, wyraźnie zobaczymy zmiany. Największe zaszły od bieguna północnego do Ziemi Franciszka Józefa. Nastąpiło przemieszczenie i stopienie na dużą skalę lodu między biegunem północnym a Ziemią Franciszka Józefa. Zmiany zaszły także po drugiej stronie bieguna północnego. Wszystko to w ciągu kilku dni. 

Kra lodowa w okolicy 80^oN od strony Morza Łaptiewów 24 września 2017 roku. NASA Worldview

Noc polarna postępuje, ale wciąż jeszcze można zobaczyć czapę polarną w okolicy 80^oN. To co pokazują zdjęcia satelitarne NASA, to obraz katastrofy. Pak lodowy wygląda jak w pełni sezonu topnienia - jest mocno pofragmentowany, występuje dryfująca kra lodowa.

Sytuacja diametralne się zmieniła. Niepozorny sezon topnienia skończył się, a globalne ocieplenie w Arktyce pokazuje teraz swoje ponure oblicze. Nie należy przesądzać o tym, że dojdzie do powtórki z poprzedniej jesieni, ale obecne wydarzenia pokazują, że to może się stać.


Zobacz także:

• Potężny sztorm wyhamował zamarzanie w Arktyce, sobota, 23 września 2017 Potężny sztorm, który rozpętał się w Arktyce 19 września naruszył pokrywę lodową Oceanu Arktycznego.
• Arctic News - błyskawiczne zamarzanie może się odbić czkawką, piątek, 30 września 2016  pewnością denialiści powiedzą, że jak lód w Arktyce szybko się rozrasta, to globalne ocieplenie nie istnieje. Ale żaden z nich nie zada sobie trudu, by odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego lód tak szybko się rozrasta?