Arctic News - zbawienne działanie bezchmurnej nocy

Zmiany w pierwszej połowie października pokazują, że czarny scenariusz z jesieni ubiegłego roku nie wejdzie do gry. Wraz z nastaniem października zaczął rozwijać się w Arktyce ośrodek wysokiego ciśnienia, który w drugiej dekadzie miesiąca osiągnął wartość przekraczającą 1030 hPa. Wyże o tej porze roku powodują szybkie wychładzanie się powietrza w Arktyce z powodu braku promieni słonecznych. Prognozy na najbliższe dnia wskazują, że wysokie ciśnienie będzie występować dalej w Arktyce. Jednak przewidzenie tego, co będzie się działo za tydzień jest niemożliwe - obarczone dużym błędem.

Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w kolorowej wersji.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. AMSR2, Uni Bremen

Pokrywa lodowa szybko się rozrasta, październik jest miesiącem, kiedy zmiany są najszybsze. Szybko zamarza rosyjska część Arktyki i Przejście Północno-Wschodnie, czego przyczyną jest wyż baryczny. Wyż obracając się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, spowodował także szybki przyrost zasięgu lodu we wschodniej części Morza Beauforta. Jednocześnie powolne zmiany zachodzą od strony Oceanu Spokojnego i Atlantyckiego. Ze względu na obecność wysokiego ciśnienia i niskich temperatur, koncentracja lodu znacznie wzrosła i utrzymuje na wysokim poziomie w każdym zakątku czapy polarnej ze względu na wychładzające działanie wyżu. To oczywiście dobra wiadomość. Animacja obok (kliknij, aby powiększyć pokazuje zmiany zasięgu i koncentracji lodu mirskiego w pierwszej połowie października.

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2017 roku względem 2012 i wyszczególnienie dla okresu 2007-2016 NSIDC

Zasięg lodu morskiego w ciągu ostatnich dwóch tygodni rósł bez zakłóceń, dzięki ośrodkowi wysokiego ciśnienia. Istnienie wyżu zostało zagwarantowane dzięki braku, lub bardzo słabych dostaw ciepła znad oceanów: Atlantyckiego i Spokojnego. Ciepło docierało głównie nad obrzeża Arktyki, gdzie lodu jeszcze nie ma. Takiej sytuacji nie było rok temu. Efektem działania wyżu w trakcie nocy polarnej jest zwiększenie zasięgu lodu w 15 dni  o 1,2 mln km². W połowie miesiąca zasięg lodu liczył 6.35 mln km² i był o 2 mln km² mniejszy niż wynosi średnia 1981-2010, jednocześnie był o 1,11 mln km² większy niż w rekordowym 2012 roku. Mapa obok przedstawia aktualny obszar, jaki zajmuje czapa polarna w zestawieniu ze średnią wieloletnią.

 Zasięg lodu morskiego w 2017 roku w stosunku do ostatnich lat. JAXA

Na wykresie JAXA widzimy wyraźny wzrost zlodzenia Oceanu Arktycznego względem 2016 roku. 15 października obszar, jaki zajmował lód był o 0,69 mln km² większy niż w 2016 roku. Pokrywa lodowa według JAXA w połowie miesiąca była piątą najmniejszą w historii pomiarów, jednocześnie obszar lód był o 2,56 mln km² mniejszy niż w latach 80. XX wieku.  Mapa JAXA pokazuje obecny zasięg lodu w zestawieniu ze średnią z lat 80. XX wieku. Wtedy czapa polarna wypełniała niemal cały Ocean Arktyczny.

 Powierzchnia lodu morskiego w 2017 roku względem wybranych lat. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Powierzchnia lodu tak samo jak zasięg rośnie bez żadnych przeszkód, w ciągu 15 dni wzrosła o 1 mln km² i przekroczyła wartość 5 mln km². Jedynie na początku miesiąca pokrywa lodowa kurczyła się, potem kiedy umacniać się zaczął wyż, przyrost lodu ruszył z kopyta.  Mapa obok przedstawia anomalię powierzchni lodu względem średniej 2007-2016. Obecność wyżu sprawiła, że wszystkie ubytki w lodzie zamarzły, zniknęły pęknięcia i szczeliny. Jeśli powstają nowe pod wpływem wiatru, to szybko zamarzają.

 Odchylenie temperatur od średniej 1981-2010 na półkuli północnej w pierwszej połowie października dla 2007, 2012 i 2016 roku. NOAA/ESRL

To co się działo w październiku 2016 roku było bez precedensu. Zestawienie map pokazuje, jak bardzo wyróżnia się pierwsza połowa października 2016 na tle 2007 i 2012 roku. Także tego roku. 

 Odchylenie temperatur od średniej 1981-2010 na półkuli północnej w pierwszej połowie października 2017 roku. NOAA/ESRL

Październik tego roku także jest bardzo ciepły w Arktyce, choć nie tak jak w 2016 roku. W tym roku przyczyną jest szybkie oddawanie ciepła przez Ocean Arktyczny. Brak koca z chmur powoduje, że powierzchnia wody się wychładza, a ciepło zostaje oddane do atmosfery, co powoduje powstawanie anomalii. Anomalia bierze się stąd, że latem topnieje więcej lodu niż 20 czy 30 lat temu, a to przekłada się na zmianę bilansu energetycznego Arktyki - więcej zgromadzonego ciepła przed wodę, powoduje, że więcej tego ciepła jest oddawane do atmosfery.

Anomalie termiczne powierzchni arktycznych wód 15 października dla 2013, 
2015, 2016 i 2017 roku. DMI

Mimo iż ocean oddaje ciepło, to wciąż ma go bardzo dużo, co odzwierciedla rozkład anomalii. Ten rok wyróżnia się na tle 2013 i 2015 roku, ale rok temu odchylenie było większe niż obecnie. Ciepło dostarczane znad Oceanu Atlantyckiego i Spokojnego, brak stabilnych ośrodków wysokiego ciśnienia - te dwa czynniki sprawiły, że woda nie mogła się wychładzać tak jak powinna. W tym roku, jak pokazuje też animacja obok, sytuacja wygląda inaczej. 

 Grubość lodu morskiego w latach: 2012, 2016 i 2017 dla 15 października. Naval Research Laboratory, HYCOM

W połowie października tego roku obszar lodu grubego na 2 do 2,5 metra jest nieco większy niż rok temu, co wiąże się ze słabszym topnieniem latem. Ponadto rok temu z powodu potężnych anomalii obszar tego lodu w pierwszej połowie października się kurczył. Czy zmiana pogody zmieni sytuację w Arktyce? Za wcześnie jest by o tym mówić. W pierwszej połowie miesiąca nastąpił przyrost grubości lodu na Morzu Beauforta, ale jednocześnie skurczył się obszar grubego na ponad 2,5 metra lodu. Ten obszar lodu, który ma trzy-cztery metry jest mniejszy niż rok temu. Aby doszło do pozytywnych zmian w Arktyce, musi istnieć tendencja do utrzymywania się ośrodków wysokiego ciśnienia i braku dostaw ciepła znad oceanów.

Pokrywa lodowa Oceanu Arktycznego 15 października 2017 roku. Sea Ice Denmark

Noc polarna powoduje, że nie można zobaczyć pokrywy lodowej w normalnym świetle widzialnym, tylko w podczerwieni. Zdjęcie powyżej przedstawia czapę polarną 15 października 2017. Jak widzimy, występuje wysoka koncentracja lodu. Pęknięcia powstałe w lodzie mają czysto kinetyczny charakter - związane jest to z silnym dryfem lodu. Z drugiej strony, łatwo powstające pęknięcia przy braku sztormu, świadczą o tym, że lód jest cienki.

Być może zajdą dzięki temu pozytywne zmiany pod kątem ilości lodu. Na razie obserwujemy duży przyrost lodu sezonowego, rośnie jego powierzchnia. To wpłynie na wartość przedstawionych przez PIOMAS danych.

Zobacz także:

• Arctic News - historia z jesieni i zimy 2016 może się powtórzyć, sobota, 30 września 2017 Patrząc nad dane dotyczące zasięgu i powierzchni lodu morskiego wydaje się, że początek sezonu zamarzania jest jak najbardziej normalny. Ale czy na pewno tak jest? Przede wszystkim rosną anomalie temperatury, który jest teraz przekraczają 2^oC. Źle wygląda także sytuacja dotycząca grubości lodu.