Arctic News - lodowata Arktyka

Przez cały listopad atmosferyczne warunki do zamarzania arktycznych wód były dobre. Ciepłe masy powietrza miały utrudniony dostęp, bo wir polarny wciąż się utrzymywał, choć w drugiej połowie miesiąca zaobserwowano poszczęk jego rozpadu. Mimo bardzo niskich temperatur w trzeciej dekadzie listopada postęp w zwiększaniu się zlodzenia wyhamował. 

Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w kolorowej wersji.  

 Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. AMSR2, University of Bremen

Zamarzanie przez prawie całą jesień było imponujące jak na te czasy. Na tyle, że już niemal cały Ocean Arktyczny jest zamarznięty, co ilustruje powyższa mapa. Lód zajął też połowę Zatoki Hudsona, która znajduje się poza Arktyką, ale co roku zamarza tak samo jak Ocean Arktyczny. Niezamarznięte pozostaje Morze Czukockie, i tak jak w ostatnich latach Svalbard jest wolny od lodu. Animacja obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje zmiany zasięgu i koncentracji lodu morskiego w dniach 15-29 listopada 2018 roku. 

Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2018 roku i wyszczególnienie względem wybranych lat, oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Przez większość listopada tempo wzrostu zasięgu lodu morskiego było wysokie. Jednak w trzeciej dekadzie miesiąca wyhamowało. 29 listopada zasięg lodu wyniósł według danych NSIDC 10,785 mln km², niemal tyle samo co w 2014 roku. Mimo spowolnienia (wykres pokazuje średnią 5-dniową) różnica względem średniej 1981-2010 spadła. Jeszcze w połowie miesiąca wynosiła 10,3%, teraz jest to 7,7%, czyli 0,9 mln km².  Mapa NSIDC obok ilustruje aktualne różnice w zlodzeniu wód Arktyce względem średniej 1981-2010.

 Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2018 roku względem lat 2003-2017 i średnich dekadowych. JAXA

Dane JAXA pokazują wyraźne spowolnienie wzrostu obszaru zlodzenia. Mimo tego faktu, obszar zajmowany przez lód jest wyraźnie większy niż w rekordowym wtedy 2016 roku. 20 listopada pokrywa lodowa była o niespełna 1,6 mln km² większa niż w 2016 roku, teraz różnica ta spadła do 0,97 mln km². To wciąż dużo, ale nie należy twierdzić, że obecny obszar lodu jest bardzo duży, co ilustruje rozpiska na wykresie i mapa obok. W latach 80. XX wieku Morze Czukockie było już zamarznięte, a Beringa na etapie zamarzania.

Powierzchnia lodu morskiego w 2018 roku względem wybranych lat. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Rzeczywiste zamarzanie różni się od zmian zasięgu lodu, który łatwo jest modyfikowany przez wiatr. Stąd pewnie też przedstawianie wykresu NSIDC w średniej 5-dniowej, by zniwelować nie tylko błędy pomiaru, ale i wahnięcie generowane przez sam wiatr. W listopadzie tempo zamarzania było nieco wolniejsze niż w październiku, pomijając to, co działo się na początku października. Teraz jak pokazuje powyższy wykres doszło do kolejnego w tym miesiącu spowolnienia. Ale tak samo, jak w przypadku zasięgu lodu, to jego powierzchnia pozostaje wyraźnie wyższa niż w 2016 roku. Mapa obok pokazuje odchylenia powierzchni lodu od średniej 2007-2016.

 Zmiany powierzchni lodu morskiego na poszczególnych akwenach. Wipneus, dane AMSR2, University of Hamburg

Zestawienie wykresów pokazuje, że prawie wszystkie obszary morskie Arktyki już zamarzły. Wolne od lodu jest tylko Morze Beringa i Ochockie, z kolei Czukockie zamarznięte jedynie w połowie. 

 Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 na półkuli północnej w dniach 15-28 listopada w latach 2007-2018. NOAA/ESRL

Druga połowa listopada, jak zresztą cały miesiąc, to zupełne przeciwieństwo tego co działo się w roku 2016, zresztą też i w 2017 roku. Z powodu braku napływu ciepła z niższych szerokości geograficznych, szczególnie znad Atlantyku, dodatnie odchylenia temperatur mocno się wykruszyły. Jest to odpowiedź na to, czemu sezon zamarzania póki co ma się dobrze. Po atlantyckiej stronie Oceanu Arktycznego było nawet 1-2^oC poniżej średniej. Druga połowa listopada różniła się od pierwszej, kiedy temperatury były zdecydowanie wyższe. Wiązało się to z oddawaniem ciepła do atmosfery z powodu szybkiego zamarzania Oceanu Arktycznego. 

 Zmiany średnich temperatur wokół bieguna północnego (80-90^oN) w 2018 roku względem  średniej 1958-2002. DMI

Powyższy wykres pokazuje, że w tym roku sytuacja jest inna niż w dwóch poprzednich latach. Ale mimo spadku temperatur, te w dalszym ciągu utrzymują się powyżej średniej. Nie zanotowano tej jesieni ani razu sytuacji zejścia przynajmniej do poziomu normy. Temperatury nad Oceanem Arktycznym pod koniec listopada wynosiły od -1^oC nad Morzem Czukockim do -28^oC między biegunem północnym a obszarem Morza Beauforta. Animacja obok pokazuje obecne odchylenia temperatur od średniej. Mimo wszystko, pozostają one wyższe niż być powinny.

  Odchylenia temperatur od średniej 1958-2002 powierzchni arktycznych wód dla 28 listopada w latach 2014-2017. DMI

To co hamowało i teraz hamuje zamarzanie to temperatura wody. W związku z silnymi roztopami ostatnich lat, woda jest znacznie cieplejsza niż 20 czy 30 lat temu. 

  Odchylenia temperatur od średniej 1958-2002  powierzchni arktycznych wód 28 listopada 2018 roku. DMI

Woda oczywiście szybko oddawała ciepło, bo zamarzały obszary daleko wysunięte na północ. Teraz granica lodu dotarła do obszarów zewnętrznych, gdzie woda jest cieplejsza. Cieplejsza w dodatku od średniej wieloletniej co ilustruje powyższa mapa. Animacja obok pokazuje, że odchylenia nie zmieniły się znacząco. Mimo iż ocean zamarzał dalej, to w ciągu ostatnich dni proces ten uległ zahamowaniu. Temperatury wód blokują dalsze zamarzanie, do którego potrzebne są znacznie mocniejsze mrozy.

Grubość lodu morskiego w latach 2010-2018 dla 28 listopada. Naval Research Laboratory, Global HYCOM

Z danych HYCOM należy wywnioskować, że sytuacja w Arktyce uległa jedynie niewielkiej poprawie względem poprzednich lat. Na razie wszystko zdaje się przebiegać tak jak powinno, a więc zwiększa się grubość lodu sezonowego. Problem polega na tym, że wszystko to startuje z o wiele niższego poziomu niż 10 czy 20 lat temu. Raport PIOMAS wykaże, że ilość lodu jest w tym roku większa niż w 2016 czy 2012, ale należy to wiązać bardziej z większą powierzchnią czapy polarnej niż jej grubością.

 Mozaika zdjęć satelitarnych Morza Beauforta i części Basenu Arktycznego przy Archipelagu Arktycznym z 27-29 listopada 2018 roku wykonanych w podczerwieni. Sea Ice Denmark/Sentinel 1AB

  Mozaika zdjęć satelitarnych Morza Czukockiego (w prawym górnym roku widoczna Wyspa Wrangla) z 27-29 listopada 2018 roku wykonanych w podczerwieni. Sea Ice Denmark/Sentinel 1AB

Mozaika zdjęć satelitarnych Morza Karskiego z 27-29 listopada 2018 roku wykonanych w podczerwieni. Sea Ice Denmark/Sentinel 1AB

Biorąc pod uwagę okres październik-listopad, to sytuacja w Arktyce wygląda dobrze, przynajmniej jeśli chodzi o ostatnie lata. Pamiętać należy, że jest to tylko fluktuacja, która najwyraźniej ma się już ku końcowi. Możliwe że w grudniu sytuacja na biegunie północnym się zmieni. 

Zobacz także:

• Arctic News - odbudowa czapy polarnej w Arktyce, czwartek, 15 listopada 2018 Arktyka przeżywa swoisty renesans. Tak można określić sytuację, która rozpoczęła się w połowie zeszłego miesiąca. Znad wyziębionych lądów zaczęło napływać nad Ocean Arktyczny mroźne powietrze. Wir polarny umocnił się i teraz nad Ocean Arktyczny nie napływa ciepło tak jak rok czy dwa lata temu, dzięki czemu  temperatury systematycznie spadają.
• Arctic News - szybkie zamarzanie o zgubnej nadziei, środa, 31 października 2018