Raport za II połowę maja 2025 - chmury nie powstrzymały topnienia

W połowie maja warunki atmosferyczne nad Oceanem Arktycznym uległy zmianie, pogoda stała się pochmurna. Takie warunki w praktyce oznaczają powolne lub brak topnienia lodu morskiego o tej porze roku. Tak się jednak nie stało. Choć na Morzu Beauforta, Czukockim i Wschodniosyberyjskim zmiany były powolne, a nawet w ogóle ich nie było, to pozostałej części regionu arktycznego topnienie było szybkie, nawet bardzo szybkie. Na Morzu Łaptiewów i Karskim topnienie było wręcz rekordowo szybkie. Temperatury towarzyszące pochmurnej pogodzie nie były niskie. Biorąc pod uwagę wzór pogodowy  z drugiej połowy maja, to sytuację w Arktyce należy uznać za niepokojącą mimo braku roztopów na Morzu Beauforta.

Zobacz mapę koncentracji arktycznego lodu morskiego w tak zwanych fałszywych barwach.  

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. University of Bremen/AMSR2

Kilkadziesiąt lat temu czapa polarna nie wyglądała tak, jak pokazuje to powyższa mapa. Od Morza Karskiego po Czukockie ciągnął się lity pak lodowy. Teraz jest inaczej. Zmiany na Morzu Karskim są rekordowo szybkie, podobnie jak na Morzu Łaptiewów pod którego dnem znajdują się hydraty metanu. Metan jest silnym gazem cieplarnianym, mocno podnoszącym temperatury powietrza. Animacja obok pokazuje zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w drugiej połowie maja 2025. Jak widać na Morzu Beauforta i Czukockim nic się nie działo, ale na pozostałych akwenach arktycznego regionu wiele się działo. Oprócz Morza Karskiego i Łaptiewów duże zmiany zaszły na Morzu Baffina oraz w cieśninach Archipelagu Arktycznego na skutek silnej adwekcji mas powietrza znad rozgrzanej Kanady.

 

Zmiany tempa zwiększania/zmniejszania się powierzchni lodu morskiego w 2025 roku w zestawieniu ze zmianami z 2012, 2016 i 2024 oraz średniej z ostatnich 10 lat.

Pochmurna pogoda tylko chwilowo spowolniła topnienie lodu morskiego, co ilustruje powyższy wykres. Pod koniec maja ze wciąż jeszcze pochmurną pogodą topnienie zaczęło przyspieszać. 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2025 roku i wyszczególnienie w zestawieniu ze zmianami z wybranych lat oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Według danych NSIDC niżowa pogoda w Arktyce na tempo spadku zasięgu lodu morskiego miała bardzo niewielki wpływ. W drugiej połowie maja zasięg lodu skurczył się o 844 tys.  km² , podczas gdy średnia wieloletnia wynosi 619 tys. km². Spowolnienie w stosunku do pierwszej połowy maja było niewielkie. To spora różnica, która pokazuje, że pochmurna pogoda przestaje już mieć znaczenie. Nawet jeśli występują chmury, to towarzyszą im ciepłe masy powietrza zaciągane przez układy niskiego ciśnienia. Mapa NSIDC obok ilustruje różnice w wielkości zasięgu lodu względem średniej 1981-2010. 

 

Zmiany powierzchni lodu morskiego w 2025 roku w zestawieniu z latami poprzednimi. JAXA/AMSR2

Sprawa tempa topnienia lodu z racji pochmurnych warunków pogodowych w maju jest o tyle niepokojącą, że ubytek faktycznej powierzchni lodu morskiego (area) w drugiej połowie maja był szybki. Powierzchnia lodu na koniec maja 2025 była drugą najmniejszą w historii pomiarów. Spowolnienie było tylko chwilowe.
 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 na półkuli północnej w latach 2001-2010 i 2011-2020 dla maja. NASA/GISS

Zmiany średnich temperatur wokół bieguna północnego (80-90°N) w 2025 roku względem średniej z lat 1958-2002. Mapa przedstawia odchylenia temperatur od średniej 1991-2020 w dniach 15-29 maja 2025 roku. DMI/NOAA 

Druga połowa maja w Arktyce nie była zbyt ciepła za sprawą zmiany pogody. Warto tu dodać, że wpływ na to wcale nie miały chmury, lecz układy wiatrów, które spowodowały lokalne, ale dość mocne spadki temperatur. Nad Morzem Beauforta było nawet 4 st. C chłodniej niż zwykle, co w praktyce oznaczało mróz na poziomie nawet -10 st. C. Zimno było też w okolicy Svalbardu. Z kolei wyższe niż zwykle temperatury panowały w środkowym pasie Oceanu Arktycznego, co ilustruje mapa. To efekt napływu powietrza z Kanady i Syberii. Nad obszarami lądowymi temperatury szybko poszły do góry, szczególnie w Kanadzie, gdzie pod koniec miesiąca było już letnio. Np. wokół Wielkiego Jeziora Niewolniczego temperatury pod koniec maja wzrosły do 30 st. C (miejscowość Whati). 

 

Zmiany średniej temperatury arktycznych wód dla maja w latach 1940-2024 oraz odchylenia temperatur od średniej 1979-2000 dla 30 maja 2025. Climate Reanalyzer

Woda w pobliżu lodu morskiego była pod koniec maja dość chłodna. Częściowo było to związane z pogodą, ale w dużej mierze wpływ miało topnienie lodu. Energia cieplna została zużyta na topnienie pokrywy lodowej, ale oczywiście jest nieustannie uzupełniana. Ogólnie w maju i w czerwcu woda w Arktyce jest zwykle pod względem odchyleń chłodna, bo energia jest tracona na topnienie lodu. Pokazuje to mapa. Niewiele dalej na południe odchylenia są już mocno dodatnie. 

 

Grubość lodu morskiego w latach 2012-2024 dla 31 maja. Polar Portal/HYCOM

Wysokie temperatury w Arktyce zrobiły swoje - lód jest cienki, więc łatwo się będzie topił w okresie czerwiec-wrzesień. W ciągu kilku lat doszło do dużej zmiany w grubości czapy polarnej Oceanu Arktycznego. Jeszcze w 2019 roku istniał spory obszar grubego na ponad 3 metry lodu. Teraz zostało tylko 10% tego, co było raptem kilka lat temu. Ten lód może stopić się bardzo szybko. 
 

Stawy roztopowe na pokrywie lodowej cieśnin Archipelagu Arktycznego 31 maja 2025 roku. NASA Worldview

Fala upałów i pożary w Kanadzie mogą odcisnąć swoje piętno w Arktyce. I tak już się dzieje, co pokazuje zdjęcie satelitarne. Cały lód zmienił kolor, bo stopił się na nim śnieg. Pomijając grubość lodu, sytuacja w Arktyce nie jest katastrofalna, ponieważ nie ma zmian na Morzu Beauforta i Czukockim, choć są duże na Łaptiewów. Nie znaczy to jednak, że jest dobrze, jest bardzo źle. Jeśli przez całe lato w Arktyce byłoby pochmurno, to rekordu oczywiście nie będzie, ale i tak stopi się więcej niż w ostatnich latach właśnie ze względu na grubość czapy polarnej. Jednak zmiana pogody na wyżową w takiej sytuacji oznacza koniec, bo lód jest zbyt cienki. Wtedy padnie rekord, a jeśli pogoda będzie tak agresywna jak w 2007 roku, to może nawet dojść do BOE. BOE (blue ocean event) oznacza stopienie czapy polarnej poniżej 1 mln km².

 

 Zobacz także:

• Raport za I połowę maja 2025 - nagły wzrost temperatur w Arktyce, 16 maja 2025 Tegoroczny sezon topnienia lodu morskiego w Arktyce zaczął się słabo na tle ostatnich lat, ale to zaczyna się zmieniać. Powodem są wysokie temperatury, które wzrosły na skutek rozpadu wiru polarnego.
• Raport za II połowę kwietnia 2025 - sezon w normie, 1 maja 2025  
• Raport za I połowę kwietnia 2025 - falstart w sezonie topnienia, 16 kwietnia 2025