Marzec 2022 - wiosna z rozruchem i przerwami

Po osiągnięciu 25 lutego maksymalnego zasięgu lodu morskiego, sezon topnienia przebiegał w marcu z przerwami. W wyniku tego stanu rzeczy różnica między maksimum a wartością na koniec marca, była niewielka. Co ciekawe, marzec 2022 był rekordowo ciepły w Arktyce. 

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w marcu 2022 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla marca. Sea Ice Index - NSIDC

Od 25 lutego do 31 marca czapa polarna skurczyła się jedynie o 0,38 mln km². Generalnie można to uznać za normę, gdyż maksimum wypadło dość wcześnie, kiedy w Arktyce mogą jeszcze rozwinąć się warunki bardziej sprzyjające zamarzaniu niż topnieniu. Średni zasięg arktycznego lodu w marcu 2022 wyniósł 14,59 mln km² i był tym samym dziewiątym najmniejszym w historii pomiarów. Wartość ta jest o 0,84 mln km² mniejsza od średniej 1981-2010. Z wyjątkiem Morza Baffina na pozostałych obszarach morskich Arktyki zasięg, a także koncentracja lodu były mniejsze niż zwykle.  Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla marca 2022 roku. 

 

 

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w marcu 2022 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool

Kurczenie się czapy polarnej przebiegało z przerwami. Np. w połowie miesiąca nastąpiło przyspieszenie, a potem długotrwała pauza. Na animacji możemy zobaczyć, np. na Morzu Beringa lód zwiększał swoje rozmiary. Mimo tego faktu, przez cały marzec zasięg lodu utrzymywał się poniżej dolnego odchylenia standardowego, co pokazuje wykres poniżej.
 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2022 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

 

Marzec jest miesiącem, w którym czapa polarna Arktyki osiąga swoje maksimum, po czym następuje sezon roztopów. Średnie tempo spadku zasięgu lodu morskiego w marcu 2022 roku wyniosło 8 tys. km²/dzień, było więc  zbliżone do średniej wieloletniej. 

 

 

Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla marca 2022 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

 

Wbrew temu, czego można się spodziewać, biorąc pod uwagę powolne tempo utraty lodu w drugiej połowie marca, temperatury nad całym Oceanem Arktycznym były znacznie wyższe od średniej wieloletniej. Nawet 9^oC wyższe niż być powinny w amerykańskiej części Basenu Arktycznego. Praktycznie cały obszar był pozbawiony ujemnych anomalii temperaturowych. Wyjątek stanowiły obszary lądowe, leżące w sumie poza Arktyką. Za zaistniałą sytuację odpowiedzialne jest oczywiście globalne ocieplenie, ale wzorce układów barycznych stały za nasileniem tych anomalii. Dokładnie chodzi o antycyklon nad środkową częścią Oceanu Arktycznego, co wraz z obecnością innego bardzo silnego wyżu nad północną Europą i rynny niskiego ciśnienia na północnym krańcu Atlantyku wpłynęło na skalę anomalii. Powstał więc silny gradient ciśnienia, a co za tym idzie częstych wiatrów niosących silne adwekcje ciepła nad Ocean Arktyczny.

Zmiany średnich miesięcznych temperatur w latach 1975-2022 dla marca (obszar - 65-90^oN). Wykres przedstawia zmiany roczne (cienka krzywa) i zmiany wygładzonej średniej 5-letniej (grubsza krzywa). NOAA/NCEP

Marzec 2022 zapisał się jako rekordowo ciepły miesiąc w Arktyce. Średnia dla tego okresu temperatura była aż o 6,31^oC wyższa od średniej 1981-2010. Średnia miesięczna wartość wyniosła -15,11^oC, a w ostatnich latach temperatury w marcu są wyższe niż -20^oC, przekroczony więc został kolejny poziom ocieplenia arktycznego klimatu. Już w pierwszej połowie marca były dni, kiedy na biegunie północnym było -17^oC, a w połowie miesiąca nawet -3^oC. 

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla marca w latach 1979-2022.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla marca 2022 roku 39,2 tys. km², a więc 2,5% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku marca skurczyło się o 1,74 mln km².

Ekstremalne wzorce pogodowe
14 marca temperatury na wysokości 925 hPa (750 m.n.p.m.) w pobliżu północnych wybrzeży Grenlandii były 15^oC wyższe od średniej wieloletniej.

 

Animacja pokazująca wielkość transportu pary wodnej do Arktyki znad Oceanu Atlantyckiego oraz zmiany ciśnienia atmosferycznego w dniach od 11 do 17 marca 2022. University of Colorado Boulder

 

To była seria ciepłych impulsów powietrza, które wędrowało z północnego Atlantyku do Oceanu Arktycznego. Fala ciepła dotarła też nad Morze Karskie, gdzie tam też anomalie sięgnęły 15^oC. Takie zdarzenia wiążą się także z transportem wilgoci, czyli pary wodnej i wzrostem zachmurzenia.  Wrzucenie do Arktyki dużej ilości pary wodnej było związane z działaniem układów barycznych i silnego wiatru. Najprawdopodobniej powstało przy tym zjawisko tzw. rzek atmosferycznych, co jest dość niezwykłe. Rzeki atmosferyczne powstają w tropikach i niosą wilgoć do stref umiarkowanych, nie docierają do Arktyki. Globalne ocieplenie to zmienia. Zdarzenie to wraz z dużym udziałem silnego wiatru generowanego przez głębokie cyklony doprowadziło do poważnej redukcji lodu morskiego na Morzu Grenlandzkim oraz na Morzu Barentsa i stykającej się z nim części Basenu Arktycznego, co pokazuje zestawienie map obok.

 

 

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: Spring in fits and starts

Zobacz także:

• Luty 2022 - Maksymalne wartości w Arktyce, minimalne na Antarktydzie, środa, 9 marca 2022 Sytuacja w Arktyce w przypadku lutego niewiele się zmieniła w stosunku do tego, co działo się w styczniu 2022 roku i w grudniu 2021.
• Styczeń 2022 - Arktyka jak z niedawnych lat, piątek, 4 lutego 2022