Rosną temperatury w Arktyce, lód zaczyna zmieniać kolor

Na razie tempo topnienia czapy polarnej utrzymuje się w granicach średniej wieloletniej, podobnie było w 2012 roku. Ostatnie i prognozowane na najbliższe dni zmiany pogodowe mogą ten proces przyspieszyć. Animacja obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w dniach 18-22 maja 2022. Szczeliny zmieniają się rozległe połynie z wodą pochłaniającą promieniowanie słonecznego.

Zasięg i koncentracja arktycznego lodu morskiego. AMSR2, University of Bremen 

Za niedługi czas te połynie połączą się ze sobą, tworząc rozległe obszary otwartych wód. Będą więc chłonąć jeszcze więcej ciepła, w wyniku czego lód będzie się szybciej topić. To prosty mechanizm albedo powierzchni odpowiadający za szybki wzrost temperatur w Arktyce. Oczywiście to teoria, która na przestrzeni ostatnich dekad się sprawdziła, ale w praktyce warunki atmosferyczne mogą się zmienić. Nie każdego roku działa to encyklopedycznie, czego dowodem są ostatnie lata, kiedy lód topił się szybko w maju, a potem dochodziło do spowolnienia z uwagi na wzrost zachmurzenia. 

Powierzchnia lodu morskiego w 2022 roku na tle wybranych lat, średnich dekadowych oraz jej odchylenia w stosunku średniej 2000-2019. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Jak wspomniano na wstępie, tempo topnienia utrzymuje się w granicach średniej wieloletniej. Powierzchnia (area) kurczy się od 30 do 90 tys. km² na dobę. Jej wartość, jak pokazuje to wykres jest teraz taka sama jak w 2012 roku i znajduje się poza pierwszą dziesiątką najmniejszych w historii pomiarów wartości. 

Średnie dobowe temperatury w Arktyce i obszarach rozciągających się wokół niej 23 maja 2022 roku oraz odchylenia tych temperatur od średniej 1979-2000. Climate Reanalyzer

To że powierzchnia lodu jest taka jak w 2012 roku oczywiście o niczym nie świadczy. Wszystko będzie zależało od tego, jak będą układać się warunki dla topnienia. A ostatnio są one sprzyjające. Nad Morzem Beauforta ulokował się rozległy wyż baryczny, który spowodował wzrost temperatur. Ilustruje to powyższe ze stawienie map. Temperatury w Arktyce są naprawdę wysokie, bo na dużym obszarem pacyficznej części Oceanu Arktycznego odchylenia przekraczają 5^oC, sięgając nawet 9^oC. A to o tej porze roku bardzo dużo, bo w praktyce oznacza odwilż lub bardzo lekki mróz (około -2^oC). W Pewek nad Morzem Wschodniosyberyjskim 22 maja zanotowano 14^oC, to bardzo dużo jak na tę porę roku. Z kolei na Wyspie Wrangla temperatura od kilku dni oscyluje w okolicy zera stopni. Problemem jest także wiatr, który nie jest silny, ale nie jest też na tyle słaby, by nie ingerować w pak lodowy, który ulega dalszej fragmentacji.

Stawy roztopowe u wybrzeży Syberii na Morzu Wschodniosyberyjskim 22 maja 2022 roku. NASA Worldview

Efekty tych zmian pogodowych już widać nad Morzem Wschodniosyberyjskim. To nie tylko fragmentacja lodu, ale topnienie powierzchni. Wzrost temperatur powyżej zera spowodował, że na pokrywie lodowej pojawiła się woda. Tzw. stawy roztopowe (melt ponds) powstają na skutek topnienia pokrywy śnieżnej na lodzie. Bardzo dużą rolę odgrywa też sama pogoda, a dokładnie deszcz i mgły, które pojawiają się nad powierzchnią lodu, potem. Następnie kiedy dojdzie do wypogodzenia się i wzrostu temperatur duża połać lodu przybiera seledynowy kolor - cienka warstwa wody na lodzie, która nie spływa od razu do morza. 

 

Kry lodowe na Morzu Czukockim u wybrzeży Alaski 22 maja 2022 roku. NASA Worldview

 

Taki lód pochłania energię słoneczną z dużą siłą - działa albedo, a dokładnie jego zmiana. To czynnik przyspieszający topnienie pokrywy lodowej tak długo, jak długo pozwalają na to warunki. 

Prognozowane na 24-26 maja 2022 roku warunki pogodowe w Arktyce i obszarach rozciągających się wokół niej. Tropical Tidbits

Warunki będą na to pozwalały i to w sytuacji wzrostu zachmurzenia, bo wyż osłabnie, a jego miejsce zajmie niskie ciśnienie, które zacznie szybko spadać. Powstanie głęboki niż baryczny, który co prawda zaciągnie zimno znad bieguna północnego, ale też bardzo duże ilości ciepła znad lądu. Wystarczające, by utrzymać temperatury, a nawet doprowadzić jeszcze do ich wzrostu, co ilustruje animacja obok - dodatnie odchylenia nie znikną. Ilość ciepła będzie na tyle duża, że nad Morzem Wschodniosyberyjskim należy oczekiwać opadów deszczu, nie tylko śniegu, który będzie dodatkowo mokry, bo spadnie w temperaturze około zera stopni. Po drugiej stronie, czyli w sektorze atlantyckim też lepiej nie będzie. Tam zagości wyż baryczny. 

Wizualizacja prognozowanych temperatur i kierunku wiatr w Arktyce do 26 maja 2022 roku. Earthnet

Ten antycyklon sprowadzi ciepłe masy powietrza nad Morze Barentsa i nie tylko, bo także nad Basen Arktyczny między Svalbardem a Nową Ziemią. Tak więc i tam temperatury przekroczą miejscami zero stopni, uruchamiając topnienie pokrywy lodowej. Natomiast na zachodzie Syberii, nawet na 60^oN temperatury wzrosną do 28^oC, co zwiększy ryzyko wystąpienia kolejnych pożarów tajgi i torfu. Ilość CO₂ będzie więc rosnąć dalej, a już teraz jest wysoka - na Syberii koncentracja w chwili obecnej wynosi od 435 do 450 ppm. 

Zobacz także:

• Szykuje się duży wzrost temperatur w Arktyce, środa, 18 maja 2022 Zarówno w kwietniu jak i w pierwszej połowie maja tempo topnienia czapy polarnej Arktyki utrzymywało się w granicach średniej wieloletniej, a nawet wolniej niż zwykle.
• Jakość arktycznej pokrywy lodowej uległa znacznemu pogorszeniu, piątek, 13 maja 2022