Grudzień 2022 - grudniowe spadki

Przez cały grudzień zasięg lodu morskiego w Arktyce pozostawał poniżej średniej. Pod koniec miesiąca był czwartym najmniejszym w historii pomiarów. Z kolei na Oceanie Południowym trwają ogromne roztopy - od 22 grudnia pokrywa lodowa wokół Antarktydy notuje rekordowe wartości. W związku z tym globalny zasięg lodu morskiego jest znacznie poniżej średniej.

Średni zasięg arktycznej pokrywy lodowej w grudniu 2022 roku. Fioletowa linia pokazuje średni zasięg lodu z lat 1981-2010 dla grudnia. Sea Ice Index - NSIDC  

W grudniu 2022 roku średni zasięg lodu morskiego wyniósł 11,92 mln km², to siódma najmniejsza w historii pomiarów satelitarnych wartość. Pokrywa lodowa była 0,92 mln km² mniejsza od średniej z lat 1981-2010 i 0,46 mln km² większa od rekordowej z 2016 roku. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje anomalie koncentracji lodu morskiego dla grudnia 2022 roku. Jak widać, mimo dość dobrego początku sezonu zamarzania w październiku i listopadzie, obecny stan lodu nie jest dobry. Od kilku lat stałym elementem jest poważny niedobór lodu morskiego w sektorze atlantyckim. 

 

Zmiany zasięgu i koncentracji arktycznego lodu morskiego w grudniu 2022 roku. NSIDC/Sea Ice Analysis Tool

 

Tempo przyrostu zasięgu lodu morskiego było zmienne. W pierwszej połowie miesiąca zmiany postępowały szybko, potem jednak doszło do spowolnienia, w wyniku tego pod koniec grudnia czapa polarna była czwartą najmniejszą w historii pomiarów. 

Zmiany zasięgu arktycznego lodu morskiego w 2022 roku w stosunku do ostatnich lat i średniej 1981-2010.

Średnie tempo wzrostu zasięgu lodu morskiego w grudniu 2022 roku wyniosło 68 tys. km²/dzień, było więc nieznacznie szybsze od średniej wieloletniej, która wynosi 64,1 tys. km²/dzień. 

 Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla grudnia 2022 roku. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Grudzień był niezwykle ciepłym miesiącem w Arktyce, co wiązało się z jednej strony z bezpośrednimi konsekwencjami letniego topnienia lodu i jego rozmiarów, z drugiej zaś z anomaliami prądu strumieniowego. Wir polarny ulegał rozpadowi co najmniej dwukrotnie, dochodziło więc do meandrowania prądu strumieniowego. W wyniku czego poza Arktyką temperatury były niższe od średniej. Szczególnie w Ameryce Północnej - nawet 7^oC poniżej średniej. Nad Oceanem Arktycznym było bardzo ciepło. Temperatury, jak pokazuje mapa w pacyficznym sektorze Arktyki były od 4 do 8^oC wyższe od średniej. Oczywiście to się też wiązało z dużym obszarem dość niskiego ciśnienia nad północnymi krańcami Oceanu Spokojnego, co sprzyjało adwekcji. 

Zmiany średnich miesięcznych temperatur w latach 1975-2022 dla grudnia (obszar - 65-90^oN). Wykres przedstawia zmiany roczne (cienka krzywa) i zmiany wygładzonej średniej 5-letniej (grubsza krzywa). NOAA/NCEP

Średnia temperatura przypowierzchniowa (1000 hPa) w grudniu 2022 wyniosła -17,41^oC, co jest wartością rekordową, według danych NOAA. Wokół bieguna północnego grudzień 2022 był drugim najcieplejszym w historii pomiarów. Jak pokazuje wykres, Arktyka jest obszarem, który ociepla się niezwykle szybko, szczególnie w okresie zimowym.

Średni miesięczny zasięg lodu morskiego dla grudnia w latach 1979-2022.

Średnioroczne tempo spadku zlodzenia w trendzie wynosi dla grudnia 2022 roku 44 tys. km², a więc 3,5% na dekadę w stosunku do średniej 1981-2010. Od 1979 roku zlodzenie arktycznych wód w przypadku grudnia skurczyło się o 2,28 mln km².

Megatopnienie na Antarktydzie
Na półkuli południowej trwa lato. Podczas gdy spadek zasięgu lodu morskiego na Antarktydzie jest zawsze duży, to w ubiegłym miesiącu był wyjątkowo szybki. 

Zasięg i koncentracja antarktycznego lodu morskiego 3 stycznia 2023 roku. University of Bremen/AMSR2

Pod koniec grudnia pokrywa lodowa na Oceanie Południowym miała rekordowo mały zasięg. Zasięg lodu był o ponad 0,5 mln km² mniejszy niż w poprzednim rekordowym grudniu 2018 roku. Cztery z pięciu najmniejszych wartości zlodzenia dla grudnia miały miejsce po 2015 roku. Przez wiele lat na Antarktydzie obserwowano trend wzrostowy, inaczej niż w Arktyce. Jednak ostatnie lata przebiły trend, i teraz, jak pokazuje wykres obok, stał się on spadkowy. W końcu musiało do tego dojść. Mapa dostarczona przez Uniwersytet w Bremie pokazuje, jak mały jest zasięgu lodu. Niezwykle duży obszar bez lodu powstał na Morzu Rosssa. Tam, gdzie lód stopił się tak, by powstał otwarty dostęp do oceanu, uformowały się rozległe połynie.

 Odchylenia temperatur od średniej 1981-2010 dla listopada i grudnia 2022 roku w Antarktyce. Wartość anomalii na poziomie ciśnienia 925 hPa (750 m.n.p.m). NOAA/ESRL

Przyczyny niezwykle niskiego zasięgu lodu morskiego związane z pogodą wydają się wynikać z pasma ponadprzeciętnych temperatur rozciągającego się od Morza Weddella na zachód do Morza Rossa i wschodniej części Ziemi Wilkesa. Ważne tutaj znaczenie ma to, że wyższe niż zwykle temperatury panowały nad obszarami morskimi. Nad lądem panuje nieustanny mróz, co jest związane nie tylko z szerokością geograficzna, ale wysokością nad poziomem morza. Do tego przyczyną szybkich roztopów były silne wiatry wiejące w listopadzie i grudniu

Na podstawie National Snow and Ice Data Center: December lows

Zobacz także:

• Listopad 2022 - Utrzymujące się obszary wolne od lodu, wtorek, 6 grudnia 2022 Listopadowe tempo przyrostu lodu morskiego w Arktyce utrzymywało się w granicach średniej. Wiele obszarów arktycznych wód długo opierało się zamarzaniu.
• Październik 2022 - zamrażanie, sobota, 5 listopada 2022