Koncentracja lodu morskiego - co to takiego?

Zanim zajmiemy się dalszymi sprawami dotyczącymi zaniku pokrywy lodowej, trzeba omówić jedną kwestię. Co to jest koncentracja lodu arktycznego. Aby można było dalej czytać i zapoznawać się z kwestią arktycznej kriosfery, musimy się dowiedzieć co to jest koncentracja lodu. Pojęcie to pojawia się często w tej tematyce.

Wiemy co to jest zasięg lodu – obszar występowania lodu morskiego o koncentracji wyższej niż 15%. (wg innych interpretacji 30%) Powierzchnia lodu to obszar gdzie lód posiada jednolitą strukturę. Np. w 2012 roku we wrześniu mieliśmy niecałe 3,5 mln km² lodu jeśli chodzi o jego zasięg. Powierzchnia lodu wyniosła 2,2 mln km². Była więc mniejsza, bo niecała czapa lodowa miała taką postać jaką sobie wyobrażamy widząc np. skute lodem jezioro.

A koncentracja? Co to jest? Koncentracja lodu w Arktyce to stopień nagromadzenia się pokrywy lodowej, albo inaczej – jest to stosunek występowania lodu względem wolnej od lodu powierzchni oceanu. Koncentrację wyrażamy w procentach od 0 do 100%. Im niższa koncentracja tym mniej lodu i bardziej jest on „zniszczony” przez czynniki pogodowe.

To przykładowa mapa pokazująca nam dokładnie jak wygląda cała arktyczna kriosfera wraz z wyraźnie zaznaczonym stopniem koncentracji. Mapy te można znaleźć na Uni Bremen - Polar View

 

Ponieważ pierwsze zdjęcie jest całe i pokrywa lodowa nie jest zbyt dokładnie widoczna, to powyższe zdjęcie przedstawia powiększenie (wycinek). Zdjęcia w oryginalnych rozmiarach można zobaczyć na wyżej podanej stronie.



Mapy Uniwersytetu z Bremen są dokładniejsze niż tez z Illinois. Wyraźnie widać na nich dokładnie jak prezentuje się cała pokrywa lodowa w Arktyce. W tym przypadku mamy zdjęcie z 3 sierpnia 2012 roku, kiedy to lód topił się w zastraszającym tempie.

Na każdej mapie Polar View Uni Bremen znajduje się na dole taka właśnie skala która pokazuje nam stopień koncentracji lodu wyrażony w procentach. Skala podzielona jest na kilka kolorów, które opisują dany stopień nagromadzenia lodu morskiego. 

Na mapie są wyszczególnione rodzaje koncentracji lodu i tak:

1 – to 100% koncentracja, to lód jednolity, taki jaki możemy zobaczyć zimą będąc nad jeziorem. Jest zaznaczony kolorem fioletowym.

2 – to lód o 95-99% koncentracji, to lód, który jest usiany pęknięciami i niewielkimi szczelinami. Taki lód jest we wczesnej fazie topnienia. Pęka, gdyż pod nim przepływają ciepłe strumienie wody. Jest zaznaczony białym i jasnofioletowym kolorem.

3 – to lód od 75 do 94% koncentracji. Czerwony kolor oznacza lód o około 90% koncentracji. Czyli 10% zajmuje obszar wody, bez lodu. Jest to lód silnie popękany, gdzie występują szczeliny i wyrwy w lodzie. Są leżące bardzo blisko siebie obszary lodu o dużej powierzchni, które dzieli szeroka na 100 do 500 metrów, a niekiedy więcej szczelina.  Pomarańczowy kolor, to lód o 80-85% koncentracji. Jest to lód, który jest w zaawansowanym stopniu topnienia. To obszar, gdzie liczne są ogromne szczeliny, rozdzielające wielkie obszary lodu, kry, które dryfują bardzo blisko siebie. Kolorem żółtym zaznaczony jest lód około 75% koncentracji. Czyli 25% to woda. To lód składający się z dryfujących blisko siebie kier lodowych. Lód ten jest podatny na topnienie, zwłaszcza, gdy działają na niego takie siły jak sztormy i ciepłe prądy powierzchniowe wód. Lód zaznaczony numerem 3 jest dla człowieka nie do przebycia. Dla niedźwiedzi polarnych nie stanowi przeszkody.

4 – to lód od 30 do 70% koncentracji. Jasnozielony kolor oznacza lód o około 60% koncentracji, to lód składający się z dryfujących fragmentów lodu, to kra pomiędzy którą znajdują się wielkie obszary wód. Zielony i soczysto zielony kolor to obszar gdzie mniej więcej połowę zajmuje woda. Są to już tylko wielkie dryfujące kry. Żyjące na takim lodzie niedźwiedzie polarne często muszą pokonywać kilkunastu kilometrowe odległości płynąc, by dostać się do innych obszarów lodu. Dolną granicę w tym przedziale stanowi lód o  koncentracji 30-40%. To już nie jest czapa lodowa Arktyki, lecz obszar na którym dryfują duże kry lodu, lub tysiące małych kier, które w okresie letnim bardzo szybko się topią. Przebywanie na lodzie oznaczonym numerem 4, nawet jeśli przyleciało się helikopterem jest bardzo niebezpieczne. Taki lód można eksplorować przy pomocy jedynie lodołamaczy, lub gdy w pobliżu znajduje się łódź podwodna.

5 – jasnoniebieski i seledynowy obszar to lód o średnio 20-25% koncentracji. To obszar, gdzie zdecydowaną większość zajmuje woda. Reszta to tylko niewielkie kry i bryły lodu. Nie jest to już w ogóle lód i jest to obszar na którym życie niedźwiedzi jest praktycznie niemożliwe. Często są to tylko niewielkie kry, które szybko się topią  Obszary prawie zawsze zajmują zewnętrzną część czapy lodowej Arktyki. Choć trafiają się miejsca, z dużymi ubytkami wewnątrz, blisko bieguna. Taki lód nie stanowi przeszkody nawet dla lekkich jachtów, a nawet dla doświadczonych żeglarzy pływających katamaranami, o ile rzecz jasna pozwala na to pogoda.

A zatem wiemy co to jest już koncentracja lodu i jak prezentują wyrażone w procentowej skali rodzaje lodu morskiego.