Najważniejsze dane:
- Średnia przypowierzchniowa temperatura powietrza w okresie październik 2017 - wrzesień 2018 była w Arktyce (60-90oN) wyższa o 1,7oC. względem średniej 1981-2010. 2018 rok był więc drugim najcieplejszym (po 2016) w historii pomiarów prowadzonych od 1900 roku. Arktyczne temperatury w latach 2014-2018 przekroczyły notowane wcześniej rekordowe wartości.
- Temperatura powietrza w Arktyce w dalszym ciągu rośnie dwukrotnie szybciej niż na całej planecie. Jest to związane ze zwiększonym topnieniem lodu, a tym samym tzw. arktycznym wzmocnieniem.
- Wysokie temperatury w półroczu zimowym były związane nie tylko ze zmniejszoną powierzchnią lodu. Wpływ miała cyrkulacja atmosferyczna, gdzie ciepłe powietrze było zaciągane przez meandrujący prąd strumieniowy.
- Lato nad centralną częścią Oceanu Arktycznego nie było szczególnie ciepłe, podobnie jak w dwóch poprzednich okresach, tj. 2016 i 2017. Brak temperaturowych ekstremów przyczynił się do powolnych roztopów.
Panujące w Arktyce temperatury są wskaźnikiem zmian klimatu na Ziemi. Warto tu zwrócić uwagę (na co nie zwracają uwagi negacjoniści klimatyczni), że temperatury w Arktyce w skali miesiąca, czy nawet kilku miesięcy podlegają wahaniom. Do tego dochodzą zmiany w regionalne, gdzie dany obszar doświadcza silnych wzrostów temperatur, podczas gdy całościowo Arktyka nie jest ekstremalnie ciepła. Obecne temperatury są wyższe do tych jakie miały miejsce w latach 30. i 40. XX wieku. Prawdopodobnie są też najwyższe od co najmniej kilku tysięcy lat. W skali wieloletniego trendu widzimy wzrost, a nie każdy kolejny rok musi być cieplejszy od poprzedniego.
Średnia, roczna temperatura w Arktyce
Ostatnie lata są niezwykle ciepłe w Arktyce. Szczególnie widoczne jest to w półroczu zimowym, kiedy wielkie obszary wody zamarzają i oddają w ten sposób zgromadzone latem ciepło. Podobnie jak sezon 2016-2017 tak samo sezon 2017-2018 był w Arktyce niezwykle ciepły. Rekordowo ciepły był grudzień 2017.
Średnia temperatura przypowierzchniowa w Arktyce (na północ 60°N) w zestawieniu z wartościami globalnymi w okresie 1900-2018 w stosunku do średniej 1981-2010. Dane CRUTEM4
Jak pokazuje wykres, temperatury rosną w Arktyce średnio dwa razy szybciej niż na całej planecie. Jest to tzw arktyczne wzmocnienie, lub inaczej amplifikacja arktyczna.
Topnienie odbijającego promieniowanie słoneczne
lodu, powoduje odsłanianie ciemnej powierzchni oceanu, który
chłonie owo promieniowanie. Ponieważ poza Arktyką nie ma innych wielkich
lodowych powierzchni, które się kurczą pod względem areału
(przynajmniej na razie zjawisko to jest bardzo słabo widoczne na
Antarktydzie, czy Grenlandii), to właśnie w Arktyce zmiany związane ze
zmianą albedo, są najbardziej widoczne. Wykres pokazuje to wyraźnie - w
XXI wieku Arktyka szybko się ocieplała.
Okres październik 2017 - wrzesień 2018 był drugim najcieplejszym w historii pomiarów prowadzonych od 1900 roku. Średnia temperatura była o 1,7oC wyższa od wartości z okresu 1981-2010. Rekordzistą jest rok 2016. Okres 2014-2018 pod względem temperatur przewyższa to, co miało miejsce wcześniej.
Sezonowe temperatury w Arktyce
Przedstawione
tutaj sezonowe wartości temperatur, a dokładnie ich anomalii podzielone
zostały na pory roku: jesień 2017 (październik-grudzień), zimę 2018 (styczeń-marzec), wiosnę (kwiecień-czerwiec i lato (lipiec-wrzesień) w 2018 roku.
Sezonowe anomalie temperatury w Arktyce: a) jesień, b) zima, c) wiosna, d) lato. Wartości te podane są dla wysokości 925 milibarów, aby podkreślić cechy wzorów pogodowych, a nie lokalnych zmian. NOAA/ESRL
Wszystkie miesiące w okresie jesieni, zimy i wiosny charakteryzowały się wysokimi dodatnimi odchyleniami temperatur w centralnej Arktyce. Często przekraczające 4oC względem średniej 1981-2010. W półroczu zimowym wielokrotnie obserwowano napływ ciepłych mas powietrza bezpośrednio znad oceanów. Była to kontynuacja tego, co działo się w dwóch poprzednich okresach.
Jesień 2017. Wraz z początkiem sezonu zamarzania temperatury w Arktyce nie spadały tak szybko jak powinny. Owocem tego był wzrost dodatnich odchyleń. W centralnym pasie Arktyki, do Morza Beringa po Barentsa i rejon Svalbardu odchylenia temperatur przekraczały 4oC. Najwyższe wartości wyeksponowały na północ od Cieśniny Beringa i między biegunem północnym a Svalbardem. Zaistniała sytuacja była związana z zarówno brakiem lodu, jak i napływem ciepłych mas powietrza znad oceanów.
Zima 2018. Okres styczeń-marzec kontynuował poprzedni okres październik-grudzień. Odchylenia temperatury nad Svalbardem w styczniu i lutym przekroczyły + 7°C. Wysokie temperatury panowały w lutym na północy Grenlandii. Skala dodatnich anomalii jak pokazuje mapa uległa zwiększeniu. W marcu Europa, w tym Polska doświadczyły wyjątkowo zimnych warunków. Występowało zjawisko zwane jako "bestia ze wschodu". To napływ mroźnych mas powietrza znad Syberii. Finlandia i Norwegia miały najzimniejszy marzec w ciągu ostatnich 5 lat.
Wiosna 2018. Dodatnie odchylenia temperaturowe się zmniejszyły. Wciąż jednak występowały wysokie wartości, szczególnie na Morzem Wschodniosyberyjskim, co zaobserwowano również w 2017 roku. Wysokie temperatury wiosną 2018 roku przyspieszyły wycofywanie się cienkiej pokrywy lodowej na Morzu Czukockim. Wyjątkowo ciepła była Europa, w tym Polska, podczas gdy na Islandii było zimno i deszczowo. Średnia temperatura w Finlandii w maju wyniosła +11,8oC, pobity został tym samym rekord z 1963 roku o 0,5oC. Niezwykle ciepło było też w Norwegii, gdzie majowa średnia pobiła poprzedni rekord z 2013 roku o 1.7°C. W maju odnotowano rekordowe temperatury na Svalbardzie, najcieplej od 1898 roku (początek pomiarów).
Lato 2018. Był to okres różniący się w Arktyce od trzech pozostałych. Warunki były zbliżone do neutralnych. Całościowo było ciepło, ale dość zimny w Arktyce był lipiec, co wpłynęło na dość słabe topnienie lodu. W lipcu odchylenie temperatur na Svalbardzie wyniosło niespełna +1oC, jednocześnie miały tam miejsce rekordowo wysokie opady deszczu. Lato nad Morzem Beauforta było o 1-2oC chłodniejsze niż zwykle, podobnie jak w całym Archipelagu Arktycznym. Z tego powodu nie otworzyło się Przejście Północno-Zachodnie. Lato kontynuowało gorący trend z wiosny na północy Europy, czego przyczyną były pożary tajgi w Szwecji.
Wysokość geopotencjału i wzorce temperaturowe
Rozkład temperatur jak i wzorców pogodowych w 2018 roku był w dużym stopniu wynikiem tego, co działo się w Arktyce. Obrazuje to poniższa grafika przedstawiająca wysokość tzw. geopotencjału, która to odzwierciedla przede wszystkim wzór wiru polarnego.
Wysokość tzw. geopotencjału w okresie październik - grudzień 2017 po lewej i w lutym 2017 po prawej u góry. Niżej to samo dla marca 2018 i okresu lipiec-wrzesień 2018. Mapy te ilustrują nam wygląd troposferycznego wiru polarnego.
Jesienią 2017 roku jak pokazuje mapa, występowały trzy centra niskiego geopotencjału (obszary ciemnofioletowe). Wir polarny był podzielony, przez co wiatr sprowadzał ciepło do Arktyki a zimno między innymi nad USA. W trakcie tego zjawiska do Arktyki docierały ciepłe i wilgotne masy powietrza przede wszystkim znad Atlantyku. W kolejnych miesiącach sytuacja niewiele się zmieniła, szczególnie w lutym. Widać dwa obszary fioletowych barw nad Kanadą i wschodnią Rosją. W grudniu i styczniu (20017/18), zjawisko to przyczyniło się do spływu mroźnych mas powietrza nad wschodnią część Kanady i USA. Warto dodać, że NAO (Oscylacja Północnoatlantycka) była od grudnia 2017 do czerwca 2018 przeważnie dodatnia, co sprzyjało adwekcji ciepła znad Atlantyku nad biegun północy. Podział wiru polarnego w lutym i potem w marcu stał właśnie za zjawiskiem określanym jako "bestia ze wschodu". Podział wiru oznacza silne meandry prądu strumieniowego. Latem 2018 roku sytuacja wyglądała już zupełnie inaczej. Niski geopotencjał był w Arktyce, wysoki poza nią. Z tego powodu zimno częściej występowało w Arktyce. W Europie z tego powodu, jak i Polsce miało miejsce niezwykle ciepłe i suche lato.
Na podstawie: Arctic Report Card 2018: Surface Air Temperature
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz