Czy to są przygotowania do wielkiego topnienia?

Wygląda na to, że spowolnienie tempa wycofywania się lodu morskiego zakończyło się tydzień temu. Od kilku dni lód morski Arktyki kurczy się w tempie typowym dla tego okresu, pozostając już od trzech tygodni na rekordowo niskim poziomie. Ogólne warunki atmosferyczne dla topnienia nie są sprzyjające, poza regionem Morza Ochockiego. Mapa obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje aktualny zasięg lodu morskiego na Oceanie Arktycznym. 

 Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2019 roku względem rekordowych lat i średnich dekadowych. JAXA

Choć większość topnienia, wycofywania się lodu morskiego dotyczy Morza Ochockiego - akwenu leżącego poza Arktyką, to rekord zlodzenia skąd się wziął. Zatem na pozostałych akwenach zlodzenie też jest niewielkie, co sumarycznie daje rekordowo niski zasięg lodu -  12,69 mln km² według danych JAXA wobec 12,94 mln km² w 2018 i niewiele więcej w 2016 roku, pokazanym na wykresie. Jeśli tempo topnienia utrzyma się na typowym dla tego okresu tempie, a więc nie przyspieszy znacząco, ani też nie spowolni, to obecny rok długo pozostanie rekordowy. Przynajmniej do pierwszych dni maja. A spowolnienia trzeba brać pod uwagę, nie tylko ze względu na pogodę, ale też na grubość lodu. Na razie topi się szybko cienki lód jednoroczny. Ale jeśli pogoda będzie sprzyjać, to tak samo szybko będzie się topić lód grubszy, kilkuletni.

 Powierzchnia lodu morskiego w 2019 roku względem wybranych lat. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Sytuacja co do powierzchni wygląda tak samo. Tak więc ten rok dokonał przejścia w kolejny etap rozpadu czapy polarnej Oceanu Arktycznego. I owszem można założyć powtórkę z ostatnich lat, gdzie nadmierne topnienie wiosną doprowadziło potem do wyhamowania topnienia latem, bo zmieniły się warunki pogodowe. Te zaś zmieniły się z powodu szybkiego topnienia właśnie teraz.  Pierwszym podręcznikowym przykładem jest rok 2013 po wielkim, zbyt wielkim topnieniu. Potem lata 2016-2018, kiedy wilgotna zima i szybkie wiosenne topnienie doprowadziło do przebudowy warunków pogodowych latem.

Prognozowane warunki pogodowe w Arktyce na 20-23 kwietnia 2019 roku. Tropical Tidbits

Czy jednak tak musi być? Nie musi, bo oceany na Ziemi pochłaniają ciepło i magazynują je. Świat się ociepla, więc kolejnego lata, by uzyskać ten sam rezultat topnienia nie będzie potrzeba takiego samego wkładu energii za pośrednictwem słonecznej pogody w regionie. Inaczej mówiąc, trzeba będzie jeden lub dwa dodatkowe dni niesprzyjające topnieniu, by zachować tę samą skałę topnienia co rok wcześniej. 

Tymczasem prognozy na najbliższe dni pokazują, że warunki dla topnienia będą się zmieniać. Będzie to proces powolny, ale konsekwentny. Z długoterminowej prognozy wynika, że warunki atmosferyczne sprzyjające topnieniu lodu na Oceanie Arktycznym pojawią się 24-25 kwietnia. Ponieważ prognoza na 5-6 dni to już raczej loteria, należy tylko spekulować, ale mapy na 4 dni pokazują ewolucje wiodącą do sprzyjających dla topnienia warunków. Animacja obok przedstawia zmiany temperatur, ruchy mas powietrza na najbliższe dni.

Zmiany zasięgu pokrywy śnieżnej w tym roku ze zestawieniu z 2012 (rekordowe topnienie) dla regionów. Dane NSIDC, wykres Nico Sun

Do tego trzeba wziąć pod uwagę kwestią albedo śniegu, którego to powierzchnia szybko się kurczy. O ile jego ilość wciąż jest duża (wykres obok), to może się to zmienić. Temperatury rosną, a jak pokazuje wykres, obecna powierzchnia pokrywy śnieżnej w Ameryce Północnej jest taka sama jak w 2012 roku. To samo dotyczy Europy, większa jest w Azji. Tam gdzie stopił się kilka dni temu śnieg, już teraz temperatury sięgają 15-20^oC. A prognozy pokazują, że np. na półwyspie Jamał lada dzień temperatura przekroczy zero stopni. Odwilż dotrze nad Morze Karskie. Dodatnie temperatury na dobre rozgoszczą się także na północy Kanady, m.in. nad Wielkim Jeziorem Niewolniczym.

 Topniejący lód na Wielkim Jeziorze Niewolniczym 17 kwietnia 2019 roku. NASA Worldview

Wczesne topnienie lodu na tym akwenie, wynikające ze wzrostu temperatur, braku śniegu stanowi początek udrażniania rzeki Mackenzie, która uchodzi do Morza Beauforta. Wraz z pochodem ciepła, woda tej rzeki przyspieszy topnienie lodu na Morzu Beauforta. A taka woda w czerwcu uchodząc do Oceanu Arktycznego może mieć 10-15^oC, a nawet więcej. 

Pękający i szczelinujący pak lodowy Morza Beauforta 18 kwietnia 2019 roku. NASA Worldview

A wzmocnione przez globalne ocieplenie zmiany pogodowe już poczyniły pierwsze kroki, by spróbować dokonać powtórki z roku 2012, kiedy to miało miejsce rekordowe topnienie czapy polarnej. 

Czy w tym roku tak będzie? Z obecnej perspektywy tak. To poważne zagrożenie, obecne rozmiary czapy polarnej wpływają negatywnie na wzorce pogodowe półkuli północnej. Tak się dzieje od kilku lat, i zmiany te nasilają się. To co się dzieje w Arktyce nie pozostaje tam. Duża część Polski doświadcza prawdopodobnie najgorszej w historii suszy. W Gorzowie Wielkopolskim w kwietniu spadły 2-3 mm deszczu, tyle co na pustyniach klimatu zwrotnikowego.


Zobacz także:

• Złe przeczucia - rekordowe roztopy w Arktyce mogą już być zaklepane, piątek, 12 kwietnia 2019 Warunki pogodowe w Arktyce uległy zmianie, nad Ocean Arktyczny nie docierają już masy ciepłego powietrza znad Pacyfiku. Dzięki czemu doszło do spowolnienia tempa topnienia lodu. Spowolnienie nie było pewne, ale stało się faktem, z drugiej strony na niewiele się zdało i prawdopodobnie może nic nie dać Szczególnie gdy spojrzymy na perspektywę długoterminową.
• Wejście smoka, niedziela, 24 marca 2019 
• Arktyka ponownie wchodzi na rekord, środa, 18 kwietnia 2018