Grenlandia: topnienie lądolodu przybiera na sile

W tym roku topnienie lądolodu na Grenlandii będzie zdecydowanie intensywniejsze niż w ostatnich latach. Przynajmniej tak wynika z tego, co obserwujemy teraz. Być może dojdzie też do powtórki z 2012 roku.

  Dzienny bilans strat/zysków grenlandzkiego lądolodu w przełożeniu na opady (ekwiwalent wody w mm) w milimetrach. Czerwony kolor oznacza straty, niebieski zyski. Mapa po lewej: stan na 27 maja 2019 roku. Mapa po prawej: skumulowany od 1 września 2018 do 27 maja 2019 bilans zysków i strat masy grenlandzkiego lądolodu. DMI/Polarportal

Już w pierwszej połowie maja zaobserwowano pierwsze roztopy na Grenlandii. W ramach operacji IceBridge naukowcy z NASA sfotografowali jeziora supraglacjalne na powierzchni lądolodu. Na razie topi się lądolód na wybrzeżu, co pokazuje lewa mapa. Występują bardzo małe przyrosty w związku ze skąpymi opadami śniegu. Opady nie przewyższają skali topnienia. Z obserwacji wynika też, że w okresie regularnego przyrostu lądolodu, opady śniegu były mniejsze niż zwykle.

Dzienne zmiany strat/zysków masy grenlandzkiego lądolodu wyrażonej w gigatonach w okresie 2018-2019, oraz skumulowany bilans masy powierzchniowej (SMB) od 1 września w zestawianiu ze zmianami z rekordowego okresu 2011/12. DMI/Polarportal

Wykresy pokazują, że opady były skąpe, co nie znaczy że nie było ich wcale. Górny wykres pokazuje też, że sezon topnienia ewidentnie się już rozpoczął. Niebieska krzywa jest poniżej linii zero, a więc oznacza to, że wyspa traci już lód. Wykres poniżej przedstawia skumulowany bilans zysków i strat. Jest on niższy, o około 60 Gt niż w okresie 2011/12, kiedy to miało miejsce rekordowe topnienie lądolodu. Czyli w tym roku sytuacja jest gorsza, ale na razie jest to początek. Nie wiemy, jak będzie wyglądać czerwiec i lipiec. Mapa NSIDC obok pokazuje całkowitą liczbę dni tego roku w trakcie których miało miejsce topnienie.

Zasięg występowania topnienia grenlandzkiego lądolodu 27 maja 2019, oraz zmiany zasięgu w 2019 roku względem średniej 1981-2010.

Sam zasięg topnienia mieści się w przeciętnych granicach, ale ze względu na temperatury lokalne, intensywność jest wysoka.  Przyczyną są temperatury, oraz brak lub niewielkie zachmurzenie, przy czym właśnie nie ma opadów śniegu. Tam gdzie opady mają miejsce, są niewielkie. To zupełnie inna sytuacja niż w ciągu ostatnich lat, szczególnie ostatnich dwóch lat. Było albo zimno i sucho, albo ciepło przy czym jednocześnie pochmurno - nie za ciepło, przez co występowały opady śniegu. Na zachodzie Grenlandii temperatury sięgają nawet +15^oC. Punktowo nawet na samej północy wyspy temperatura sięga zera stopni. Mapa obok ilustruje temperatury 28 maja o o godzinie 12:00 UTC. 

Odchylenia ilości opadów (w milimetrach) na Grenlandii w okresie 1 stycznia - 25 maja 2019. NOAA/ESRL

W tym roku opady na Grenlandii były albo w normie, albo poniżej normy. Tylko na południowo-wschodnim wybrzeżu były wyższe. I tam też, jak pokazuje mapa na samym początku raportu, tam przyrost masy lodu był wyraźnie widoczny. Nawet jeśli są opady, to nie zawsze jest to śnieg. Od kilkunastu lat obserwuje się wzrastające występowanie opadów deszczu, a nie śniegu. Opad deszczu tam się zdarza, ale w ostatnich latach takie przypadki się mnożą. Już w 2012 roku zaobserwowano 12 takich przypadków. Byliśmy zaskoczeni, że w zimie na Grenlandii również pada deszcz” – powiedziała dr Marilena Oltmanns z ośrodka badań oceanicznych GEOMAR w Niemczech, główna autorka badania przedstawionego w "The Cryosphere". „Ma to sens, ponieważ obserwujemy strumienie ciepłego powietrza nadciągające z południa, ale wciąż zaskakujące jest ujrzenie, że przyczyniają się do opadów deszczu” – podkreśliła. 

 Prognozowane na najblizsze 5 dni średnie wartości anomalii temperaturowych i średnie sumy wartości opadów na Grenlandii. Climate Reanalyzer

Prognozy na najbliższe dni dla wyspy nie wyglądają dobrze. Nad dużą częścią wyspy ma być ciepło, szczególnie na zachodnim wybrzeżu. Jednocześnie przewiduje się brak opadów. Te mają wystąpić na północnym wschodzie wyspy. Przewiduje się, że w zachodniej strefie nadbrzeżnej temperatury będą utrzymywać się na poziomie od 10 do 15^oC. W pozostałej części wyspy wciąż jeszcze będą występować ujemne temperatury.

Niebieskie plamki na lądolodzie to tzw. jeziora supraglacjalne powstałe na skutek topnienia śniegu i lodu na. Szary odcień jest obszarem, gdzie topi od co najmniej kilku dni topi się powierzchnia lądolodu. NASA Worldview, 27 maja 2019 roku.

Czy tak jak w przypadku czapy polarnej, tak i w przypadku Grenlandii dojdzie do katastrofy? Owszem, w obu przypadkach nic jeszcze nie jest pewne co do tego roku, ale rozgrywająca się sytuacja nie wygląda dobrze, temperatury rosną. Topnienie lądolodu ulegnie nasileniu, nie należy wykluczyć, że utrata ilości lodu będzie ogromna, być może osiągnięty zostanie rekord. Grenlandia tak jak Antarktyda tracąc lód podnosi poziom światowego oceanu.

Zobacz także:

• Wyjątkowo słaby sezon topnienia na Grenlandii, niedziela, 15 lipca 2018 Topnienie lądolodu pokrywającego Grenlandię jest w tym roku niezwykle słabe. Do tego stopnia, że notowane są dni z przyrostem masy lodu. Nie jest wykluczone, że w tym roku Grenlandia może nawet nie stracić lodu. Ale na raport przyjdzie nam poczekać.
• Słaby sezon topnienia na Grenlandii, poniedziałek, 17 lipca 2017