Wielkie zwały śniegu przykryły Ziemię

Na Ziemi obecna zima jeśli chodzi o opady śniegu, do słabych nie należy. To kolejna zima, która pokazuje, że pod tym względem nie ma trendu spadkowego. A przecież klimat się ociepla.

 Zmiany powierzchni pokrywy śnieżnej w styczniu w latach 1975-2020. Rutgers University/GSL

Dzieje się tak, bo w styczniu, który na półkuli północnej jest miesiącem najzimniejszym, wpływ rosnących temperatur na zasięg zalegającego śniegu jest niewidoczny. Do jego opadów potrzebny jest mróz, ale niewielki. Im bardziej siarczysty, tym mniej pary wodnej znajduje się w powietrzu, co pokazuje wykres obok. Owszem, w poprzednim stuleciu zaobserwowano spadek pokrywy śnieżnej, ale w XXI wieku trend się odwrócił i śniegu zaczęło przybywać. Tu przyczyną w główniej mierze jest ocieplanie się klimatu Arktyki - rosnące temperatury prowadzą do zawirowań w przepływie prądu strumieniowego, w wyniku czego może dojść do opadów tam, gdzie zwykle należą one do rzadkości lub nie zdarzały się wcześniej. 

 Zmiany powierzchni pokrywy śnieżnej w Eurazji dla stycznia w latach 1975-2020. Rutgers University/GSL

Podobna sytuacja ma miejsce w Eurazji, gdzie nie widać trendu spadkowego na wykresie. Wręcz przeciwnie - jest trend wznoszący. W ostatnich 10 latach trend ten, co można zobaczyć też na wykresie, nie wykazuje wzrostu, wręcz spadek. 

Powierzchnia pokrywy śnieżnej na półkuli północnej 7 lutego 2020 roku, oraz jej odchylenia względem średniej 1981-2010. Dane: NSIDC, grafika Nico Sun

Przyczyną są zmiany w Europie. Zimy w Europie w tym w Polsce są coraz łagodniejsze, więc wartości wykresu dla Eurazji ciągną w dół. Według danych serwisu Copernicus styczeń 2020 w Europie był najcieplejszy w historii pomiarów. 0,2^oC cieplejszy niż poprzedni rekordzista z 2007 i 3,1^oC cieplejszy od średniej 1981-2010. W Helsinkach i na południu Finlandii w styczniu w ogóle nie padał śnieg. Z drugiej strony wzrost temperatur w Azji oznacza opady śniegu w miejscach, które są na ogół suche. 

 Powierzchnia pokrywy śnieżnej w 2020 roku dla Ameryki Północnej, Grenlandii, Europy i Azji w zestawieniu ze zmianami z 2012 roku. NSIDC, grafika Nico Sun

Ten wykres odseparowuje Europę od Azji, i możemy dzięki temu zauważyć, że w styczniu w Azji przybywało śniegu.  Choć w drugiej połowie miesiąca zaczął on znikać, na co też wpływ też mają rosnące na Ziemi temperatury. Tam przedwczesna wiosna też może mieć miejsce. Z kolei w Europie śniegi nie obejmowały coraz większych połaci, a powinny z racji niewielkiej jego powierzchni na początku miesiąca. Śnieg powinien leżeć w Polsce, czy też we wschodnich Niemczech.

Ilość śniegu na półkuli północnej w ekwiwalencie wody w 2019/20 roku. Canadian Cryospheric Information Network

Jak już wyżej wspomniano, nie potrzeba siarczystych mrozów, żeby doszło do opadów śniegu. Sam mróz to nie wszystko, nawet jeśli weźmie się pod uwagę silne meandrowanie prądu strumieniowego, który może przynieść śnieg do Alabamy w USA czy na znacznym obszarze Półwyspu Iberyjskiego. Żeby pojawiły się opady śniegu, to potrzebna jest jeszcze wilgoć. Tej w dużej ilości dostarczają coraz cieplejsze oceany, morza, a nawet duże jeziora (np. Wielkie Jeziora w Ameryce Północnej), a coraz cieplejsza atmosfera jest w stanie „przechować” jej dużo więcej niż chłodniejsza. W ostatnim stuleciu zawartość pary wodnej w atmosferze wzrosła o ok. 5%, a większość tego wzrostu miała miejsce po roku 1970. Mapa obok ilustruje aktualne różnice w grubości pokrywy śnieżnej względem średniej z okresu 1998/99-2011/12.

 Europa 7 lutego 2020 roku. NASA Worldview

Na zdjęciu satelitarnym widać, że duża część Europy jest pozbawiona śniegu. Nie ma go w Niemczech, Polsce czy na Litwie. W ciągu ostatnich dni spadł za naszymi wschodnimi granicami, ale za kilka dni pewnie zniknie. 

Powolny trend wzrostowy zasięgu występowania śniegu za kilka lat zaniknie i będzie widoczny już trend spadkowy, który obejmie też Azję. To nieuniknione.


Zobacz także:

• Zamarzanie postępuje, a śniegu wciąż u nas nie ma, poniedziałek, 27 stycznia 2020 Zamarzanie w Arktyce postępuje w stosunkowo szybkim tempie, ponieważ warunki atmosferyczne nie uległy zmianie. Wir polarny w stratosferze nie rozpadł się w grudniu, ani też na początku stycznia, dzięki czemu wciąż w Arktyce panuje solidna komórka polarna. 
• Wir polarny i cyrkulacja strefowa w cieplejszym klimacie, niedziela, 5 stycznia 2020 
• Wielkie zwały śniegu pod naporem rosnących temperatur, czwartek, 26 kwietnia 2018