Nowa era klimatu Ziemi

Żyjemy już w nowym klimacie. Holocen się skończył, tym samym znany nam klimat przestał istnieć. To co mamy teraz, można nazwać klimatem 2.0, antropocenem, lub po prostu nową erą. Erą, w której mamy warunki klimatyczne podobne do tych, jakie miały miejsce 130-120 tysięcy lat temu. Ta gwałtowna zmiana klimatu, oznacza zmianę warunków w jakich żyją ludzie. Dotyczy to przede wszystkim rolnictwa, które powstało w warunkach klimatycznych holocenu. Świat jest już cieplejszy o ponad 1°C niż w epoce przedprzemysłowej.

 

 Odchylenie temperatury powierzchni Ziemi w grudniu od średniej grudniowej z lat 1951-1980. NASA

Cały 2015 rok był według NASA cieplejszy o 0,87°C względem okresu bazowego 1951-1980, bijąc zeszłoroczny rekord aż o 0,13°C. I niech nikogo nie zwiedzie fakt występowania El Niño, to rekordowe w tym roku zjawisko, też zostało napędzone przez globalne ocieplenie. A globalne ocieplenie przyspiesza dalej. Grudzień wbił wszystkie dotychczasowe rekordy temperatur w ziemię. Temperatura względem okresu bazowego 1951-1980 wyniosła 1,12°C. Wymyślona przez negacjonistów klimatycznych pauza w globalnym ociepleniu to fikcja. Następnej epoki lodowcowej nie będzie.

 Możliwy wg Sama Carany wzrost temperatur z powodu działania dodatnich sprzężeń zwrotnych, takich jak topnienie lodu w Arktyce, czy emisje metanu z hydratów. Według bardziej ostrożnych prognoz IPCC i innych ośrodków naukowych do 2060 roku globalny wzrost temperatury nie powinien przekroczyć 4°C.
  

Tym samym pod wielkim znakiem zapytania stają działania wypracowane na COP 21 i to, czy uda nam się zatrzymać wzrost temperatury o 2°C. Niestety, jest to bardzo mało prawdopodobne. Za około 15 lat świat może być cieplejszy o te 2°C, a potem w wyniku działania dodatnich sprzężeń zwrotnych świat ociepli się jeszcze bardziej.

Wzrost ilości dwutlenku węgla w atmosferze. Scripps.ucsd.edu

„Konfrontujemy się z nagłym przeobrażeniem klimatu Ziemi. Doświadczamy go mniej więcej od 2010 roku.” Dr Jim Salinger, główny autor z nagrodzonego Noblem w 2007 Międzyrządowego Zespołu ds. Zmiany Klimatu (IPCC).

Antropogeniczne emisje to nie tylko dwutlenek węgla i inne gazy cieplarniane, to także aerozole, które kompensują ocieplający wpływ rosnących stężeń gazów cieplarnianych. Jednak zapominamy o tym, że cząsteczki stałe w powietrzu są szybko usuwane z atmosfery. Spadek spalania paliw kopalnych paradoksalnie może pogorszyć sytuację. Mamy 400 ppm CO₂ w atmosferze i katastrofalne w skutkach zmiany klimatyczne przed sobą. Według ostatnich analiz redukcja spalania paliw kopalnych o 35% spowoduje szybki wzrost temperatury globalnej o 1^oC. A ta redukcja zdaje się rozpoczynać.

Narodowa Administracja Energetyczna Chin poinformowała, że na trzy lata zawiesza wydawanie pozwoleń na budowę nowych kopalń węgla, a do końca 2016 r. zamknie 1000 zakładów. Całkowita produkcja surowca zmniejszy się o 70 milionów ton. W 2010 roku węgiel generował około 70% całkowitej energii kraju. W 2014 wartość ta spadła do 64%. Emisja cząstek stałych będzie spadać, ale wciąż będzie emitowany CO₂. Jego ilość będzie rosnąć w atmosferze. Tym samym temperatura atmosfery w ciągu najbliższych kilkunastu lat będzie rosnąć szybciej. 

  Mapa anomalii temperatury w 2015 roku względem średniej z lat 1951-1980. Dane Berkeley Earth. Chłodne miejsca są w zdecydowanej mniejszości.

Jeszcze przez najbliższe 2-4 lata będziemy mieć zimę ze śniegiem i mrozem. Ostatnie trendy pokazują, że zima zaczyna powoli przechodzić do historii, choć z półkuli północnej jeszcze taka zraz nie zniknie. Jednak nie w tym problem. I nawet nie powinniśmy cieszyć się z długich wakacji. Problemem nie są nawet upały, do których jakoś się można przyzwyczaić, przynajmniej do pewnego stopnia. Problemem jest zdolność produkcji żywności na świecie w nowym klimacie. I niech nikt nie łudzi się, że ewentualna uprawa "innych roślin" w Polsce czy w innym kraju europejskim, będzie remedium na całe zło. Wystarczy przytoczyć kilka faktów, by stwierdzić, jak bardzo świat chyli się ku upadkowi z powodu (póki co niewielkiego) wzrostu temperatur na Ziemi. 

 El Niño a anomalia temperatury globalnej w stopniach Celsjusza. Miesiące, w których panowało El Niño są pokazane kolorem czerwonym, te z La Niña kolorem niebieskim, a te z warunkami neutralnymi kolorem szarym.  NASA.

Tegoroczne El Niño jest najsilniejsze w historii pomiarów, (miarą jest średnia anomalia temperatury powierzchni oceanu w tak zwanym regionie 3.4) bijąc pod tym względem El Niño z lat 1997-1998.

Świat znajduje się w fazie przejściowej – erę żywnościowej obfitości zastępują niedobory. W ciągu ostatniej dekady światowe rezerwy zbóż spadły o jedną trzecią. Globalne ceny żywności wzrosły ponad dwukrotnie, co spowodowało ogólnoświatową gorączkę ziemi uprawnej i zapoczątkowało nową geopolitykę żywności. 

Susza niszczy 80% upraw w Mongolii [Ulan Bator Post, 24.07.2015]
Według Mongolskiego Związku Plantatorów około 80 procent upraw zostało zdewastowanych tego lata przez ekstremalną suszę, która ogarnęła cały kraj. Choć sytuacja osiągnęła poziom krytyczny, Ministerstwo Przemysłu i Rolnictwa nie podjęło jeszcze żadnych działań; nie powiadomiło nawet opinii publicznej o tym, co się dzieje. […] Kiedy przedstawiciel związku przekazał ministerstwu raport o obumierających roślinach, urzędnicy powiedzieli mu, żeby „nie był taki przybity i myślał pozytywnie.” […] Krajowa produkcja najbardziej podstawowych produktów spożywczych Mongolii – mąki i zboża – właśnie została okrojona. […] 

Zmiana klimatu redukuje uprawy ryżu w Wietnamie [Vietnamnet, 26.07.2015]

Wietnam jest jednym z największych na świecie producentów ryżu, jednakże wywołany zmianą klimatu wzrost liczby burz i rozległych powodzi niszczy źródło utrzymania tamtejszych rolników. Klęski żywiołowe rujnują infrastrukturę i gospodarkę kraju, ponieważ niszczą groble, kanały, zwierzęta gospodarskie i tysiące hektarów upraw rocznie. […] Wietnam stoi w obliczu spotęgowanej zmienności opadów, długotrwałych susz i zwiększonej częstotliwości ekstremalnych zjawisk pogodowych. […] 

Spragniony Iran [New York Times, 19.12.2015]

Iran znajduje się w uścisku siedmioletniej suszy, która wyraźnie nie ustępuje i zdaniem wielu ekspertów może stanowić nową normalność. Nawet powrót dawnych poziomów opadów deszczu może nie wystarczyć, by zażegnać kryzys wodny, ponieważ w ciągu minionego półwiecza kraj zużył 70 procent swoich warstw wodonośnych. Od zawsze suchy Iran stoi w obliczu pustynnienia, ponieważ jeziora i rzeki zanikają, a niegdyś żyzne równiny stają się jałowe. W Zanjan, na północny zachód od Teheranu, zabytkowy most Mir Baha-eddin przecina rzeczne koryto piasku, kamieni i chwastów. W Gomishan, nad brzegiem Morza Kaspijskiego, rybacy – którzy kiedyś wznosili domy na palach otoczone słodką wodą – muszą pokonać wiele kilometrów, żeby dotrzeć do wycofującej się linii brzegowej. W Urmii, położonej blisko granicy z Turcją, mieszkańcy organizują protesty domagając się, by rząd wypełnił wodą rozległe niegdyś jezioro, które teraz staje się źródłem burz piaskowych.

 Dzięki El Nino susza w Kalifornii i w zachodniej części USA na razie nieco złagodniała.

To tylko parę przykładów dotyczących mało znanych nam państw, których znaczenie na arenie międzynarodowej jest niewielkie. 2015 rok był relatywnie spokojny. Ale warto dodać, że na "niskie" ceny żywności wpływ miały bardzo niskie ceny ropy. Co się stanie, jeśli klęska suszy dotknie któregoś z kluczowych eksporterów żywności, np USA? 


Zobacz także:

• Katastrofy klimatyczne w zasięgu naszej ręki, wtorek, 26 maja 2015  Megatopnienie lodu, silny El Niño  i wzrost globalnej temperatury, przyniosą nam liczne anomalie klimatyczne na Ziemi, ekstrema pogodowe, wręcz katastrofy klimatyczne. Te zmiany w pogodzie i globalnym klimacie mogą przynieść klęski nieurodzaju, wzrost cen żywności i niepokoje społeczne.