Dipol arktyczny uruchomi eksport lodu przez Cieśninę Frama

Od kilku dni w Arktyce występuje zjawisko nazywane dipolem arktycznym. To system układów barycznych ustawionych w taki sposób, że przez Arktykę wiatr wieje w jednym kierunku. Jego pozytywna odmiana powoduje, że wiatr wieje od Pacyfiku w kierunku Atlantyku. Czasem jego zmodyfikowana wersja oznacza eksport lodu przez Cieśninę Frama, bo wyże i niże ustawiają się w taki sposób, że wiatr wprawia  lód w dryf, wyrzucając go właśnie przez ową cieśninę.  

 Prognozowane warunki pogodowe w Arktyce na 28-30 października 2017. Tropical Tidbits

Prognoza pogody pokazuje, że dipol arktyczny wytworzy eksport lodu przez Cieśninę Frama. Na pierwszej mapie (otwórz w osobnym oknie) widzimy wzorcowy model dipola arktycznego z transportem lodu przez Cieśninę Frama. Wiatr wieje od strony Pacyfiku po stronie rosyjskiej, wprawiając znaczny obszar paku lodowego w dryf. Dodatkowo wyż znad Morza Beauforta wyciąga lód od strony Przejścia Północno-Zachodniego i przenosi go w pas transmisyjny dipola arktycznego. Aktywny udział bierze tutaj niż znad Morza Barentsa, który przejmuje wiatr wiejący od strony Pacyfiku, w ten sposób tworzy się eksport lodu przez wspomnianą cieśninę. Na kolejnej mapie (prognoza na 29 października) widzimy to samo, dipol nie zmienia się. Wiatr z Arktyki z powodu działania dipola arktycznego doprowadzi do powstania kolejnego, głębokiego niżu, którego rezultatem będą wichury w Polsce. Według prognoz, dipol z eksportem lodu utrzyma się do 30 października. Następnie eksport lodu obejmie jedynie obszar lodu atlantyckiej części Basenu Arktycznego (Morze Arktyczne). 

Prognozowane anomalie temperatur w Arktyce na 27-30 października 2017. Climate Reanalyzer

Dipol arktyczny ma wpływ także na wzrost temperatur w Arktyce, ale zależy to też od układów barycznych znajdujących się poza Arktyką. Szczególnie gdy sam dipol ogranicza się tylko do Oceanu Arktycznego. O tej porze adwekcja ciepła musi być silna, by doszło do wzrostu temperatur. Daleką Północ skrywa śnieg i mróz, więc efekt jest mniejszy niż latem. Ale ciepło wędruje też przez Alaskę znad Pacyfiku, więc efekt anomalii jest dość duży. W całej Arktyce temperatury są wyższe od średniej, szczególnie widać to na Grenlandii, gdzie na południu wyspy ma miejsce odwilż. Wysokie temperatury zmieniają prąd strumieniowy - do Arktyki dotrze więcej ciepła, działa też efekt wychładzania Oceanu Arktycznego, a Polska zacznie ocierać się o zimę. Temperatury spadną też w USA. 31 października w Polsce będzie bardzo zimno, ale w Arktyce temperatury będą wysokie, nad pacyficzną częścią Oceanu Arktycznego anomalie sięgną 11-12^oC. 

 Pokrywa lodowa Oceanu Arktycznego między biegunem północnym a Wyspą Wrangla, 25 października 2017 roku. Zdjęcie satelitarne w podczerwieni Sea Ice Denmark

Dipol arktyczny nie wywoła topnienia lodu, ale może spowolnić jego przyrost od strony Oceanu Spokojnego. Najważniejszym efektem działania dipola jest szybki spadek ilości lodu morskiego, lub spowolnienie  wzrostu jego ilości w trakcie sezonu zamarzania. 

 Pokrywa lodowa Oceanu Arktycznego między biegunem północnym a Ziemią Franciszka Józefa, 25 października 2017 roku. Sea Ice Denmark

Jakie efekty w Arktyce przyniesie dipol? Będzie trzeba poczekać. Poza tym dipol musi trwać kilkanaście dni. Im dłużej, tym większy efekt przynosi. Na razie sytuacja w Arktyce póki co, jest dobra - przynajmniej jeśli chodzi o pogodę z ostatnich tygodni i przyrost powierzchni lodu.

Zobacz także:

• Dipol arktyczny powraca, niedziela, 22 października 2017 Przez ostatnie tygodnie stabilny ośrodek wysokiego ciśnienia zapewniał niezakłócone zamarzanie powierzchni Oceanu Arktycznego. Jeszcze w pierwszej dekadzie października zablokowane przez lód zostało Przejście Północno-Wschodnie. W drugiej dekadzie lód szybko obejmował Morze Łaptiewów, a jego granica nieustannie przesuwała się w kierunku Morza Czukockiego.
• Sytuacja w Arktyce się układa, ale nodchodzą zmiany, piątek, 13 października 2017