Ukryte przez globalne ocieplenie bierki w końcu zrobią szach mat

Nawet teraz, kiedy sierpień zbliża się do końca nie jest jasne, jak zakończy się sezon topnienia. Nowe wyniki badań pokazują, że rola atmosfery (za wyjątkiem rzecz jasna okresu czerwiec-lipiec) jest drugorzędna jeśli chodzi o topnienie lodu morskiego. Coraz większą rolę zaczyna odgrywać ciepło morskie, którego ilość w Oceanie Arktycznym rośnie. Nie jest już tak, że Ocean Arktyczny traci ciepło netto, bo jest noc polarna. Tak dzieje się tylko na pierwszych kilku metrach wody. Animacja obok (kliknij, aby powiększyć) pokazuje zmiany zasięgu lodu morskiego w dniach 23-26 sierpnia 2020 roku.

 Zmiany grubości pokrywy lodowej Oceanu Arktycznego w lipcu i sierpniu 2020 roku. Naval Research Laboratory, Global HYCOM

Tegoroczny sezon roztopów nie musi się zakończyć rekordem. Możliwe, że tak będzie, ponieważ atmosfera nie wykorzystuje w pełni potencjału cieplnego wód. A przynajmniej tak się wydaje, bo nie ma dodatniego dipola arktycznego, nie ma silnych sztormów o odpowiednich trasach przejścia, ale pogoda nie jest też spokojna. Obserwujemy jak trwa bardzo wyrównana walka o rekord. Nie mając pojęcia, kiedy zakończy się sezon roztopów. Czy 10 września, czy może później. Im później z racji czynników atmosferycznych, tym większe ryzyko rekordu. Powyższa animacja pokazuje, jak zmieniała się grubość lodu. Siła termiczna wód jest ogromna z racji obecnego wymuszenia radiacyjnego związanego z ilością CO₂ w atmosferze. Widać, że zimowy wir polarny nic nie pomógł. Odwlekł jedynie w czasie to, co z punktu widzenia obecnych trendów klimatycznych jest już nieuniknione. 

 .Zasięg arktycznego lodu morskiego w 2020 roku względem wybranych lat, oraz średniej 1981-2010. Wykres pokazuje zapis dziennych odczytów w 5-dniowej średniej. NSIDC

Nawet jeśli w tym roku nie padnie rekord, to stanie się to w najbliższych latach, i zmiany te będą miały brutalny przebieg. Wraz z dwu a nawet trzykrotnie szybszym tempem ocieplania się klimatu Arktyki, większość naukowców na świecie ponuro przyznaje, że lato bez lodu jest nieuchronne i dojdzie do tego w połowie lat 30. XXI wieku.  Aktualnie zasięg lodu morskiego wynosi niespełna 4,5 mln km². Spadł już poniżej wartości wrześniowego minimum z 2017 i 2018 roku. Za kilka dni zejdzie poniżej wartości z z 2016 i 2019 roku. Tak więc zostaje już tylko ten legendarny rok 2012, kiedy to pogoda zaprzysięgła się przeciwko Arktyce, a wcześniej wzorce pogodowe w postaci wyżów i dipola arktycznego cierpliwie pracowały na ten rekord. Teraz też tak jest. Nie wiemy tylko czy owa praca zostanie zakończona w tym czy w następnym roku. Mapa obok przedstawia zmiany rzeczywistej powierzchni lodu morskiego.

 Prognozowane warunki pogodowe w Arktyce na 28-29 sierpnia 2020 roku. Tropical Tidbits

Ostatnio warunki atmosferyczne stały się bardziej agresywne, ale nie są wzorcowe, gdyż dipol ustawiony jest w poprzek. Ale jeśli spojrzymy na animację zmian zasięgu lodu na samej górze, to jest on szkodliwy. Same zaś skutki mogą nie być widoczne od razu. Prognozy pokazują, że w przez kolejne dni będzie presja na rosyjską część czapy polarnej. Duży gradient oznaczać będzie silny wiatr ze stałym kierunkiem. Wyż stanie się większy. Możliwe że z tego powodu zmiany samej powierzchni w sektorze pacyficznym wyhamują, bo kra lodowa nie będzie ciągnięta w kierunku Atlantyku. Ale spadać będzie zasięg lodu Będzie tak jak rok temu - wymuszony spadek zasięgu przy braku lub powolnym spadku powierzchni. Poza tym, ze względu na temperatury wód, też nie jest do końca pewne, czy topnienie będzie bardzo powolne. Chodzi tu o spadek powierzchni lodu na Morzu Beauforta i stykające się z nim części Basenu Arktycznego.  Mapa obok przedstawia odchylenia temperaturowe powierzchni wód Oceanu Arktycznego.

Temperatury arktycznych wód na głębokości 100 metrów. Mercator Ocean

Naukowcy badający klimat Arktyki przyznają, że ocieplająca się atmosfera to nie jedyny czynnik warunkujący utratę lodu. Z powodu nadmiernych roztopów wzmocnieniu ulegają arktyczne prądy i wysokość oraz liczba/długość fal morskich. To czynniki, które redukują lód. A im mniej lodu przy jednoczesnym wzroście temperatur wód poza Arktyką tym większa ilość ciepła w Oceanie Arktycznym. Więcej jest też ciepła na większych głębokościach pod czapą polarną. Niedawno inne badanie ujawniło wzrost energii cieplnej w strefie Morza Beauforta i części Basenu Arktycznego. 

Wrastająca ilość ciepła na większych głębokościach ostatecznie ma swoje przełożenie na topnienie lodu od spodu. Ciepło to, za którym stoją wcześniejsze wielkie roztopy, może dostać się bliżej lustra Oceanu Arktycznego. Pomiary pokazują, że ciepłe obszary wód, które znajdowały się na głębokości 150 metrów, teraz są na głębokości 80 metrów. Ilość energii rośnie, więc zbliża się ona coraz bliżej powierzchni. Powoli zanika stratyfikacja wynikająca z zimowego zamarzania Oceanu Arktycznego i dostarczania wiosną relatywnie chłodnych i jednocześnie słodkich z rzek Eurazji. 

Ciepło to może dostać się jeszcze wyżej z powodu turbulencji wynikłych z obecności sztormów. Sztormy mogą wyciągać wodę spod 30-40 metrów. W końcu morskie ciepło o określonych temperaturach dostanie się jeszcze wyżej i będzie potem efektywnie wyciągane przez sztormy. Ten z 2012 roku właśnie tak zrobił. Był na tyle silny by wyciągać energię cieplną z głębokości 30-40 metrów. Oczywiście wtedy mniej było ciepła w Oceanie Arktycznym, ale sztorm wyciągnął ciepła z szelfowych wód, które łatwo ogrzewały się w latach 2005-2011. To ciepło już topi lód, w wielu miejscach już na nie dużych głębokościach woda ma więcej niż zero stopni. "To ciepło stało się w regionie kluczem do rozpadu lodu morskiego", powiedział Igor Poliakow, oceanograf z Uniwersytetu na Alasce w Fairbanks.

Mamy do czynienia z "atlantyfikacją" Oceanu Arktycznego. Skala jest na tyle duża, że lód może topić się nawet zimą. Oczywiście poprzednia noc polarna była wyjątkiem. Wir polarny pomógł wystudzić proces. "Inwazja nie wykazuje żadnych oznak zatrzymania się", powiedziała Helene Asbjørnsen, oceanografka z Uniwersytetu w Bergen. "Ostatecznie spodziewamy się, że rozszerzy się ona bardziej na Arktykę", dodała.

Podsumowując, jeśli jakoś się ten sezon zakończy bez rekordów, to będzie on wstępem do czegoś znacznie większego. Rok 2020 otwiera serię wielkich roztopów. Globalne ocieplenie wykorzysta potencjał cieplny wód i zrobi szach mat.

Zobacz także:

• Rekord wszech czasów już jest, niedziela, 23 sierpnia 2020 Chociaż rekord wrześniowego minimum jest raczej mało realny (raczej), to solidne drugie miejsce ujawni inne rekordowe i spektakularne zdarzenie.
• Rekordowe roztopy wciąż są bardzo realne, poniedziałek, 17 sierpnia 2020